نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودار استخوان ماهی یک ابزار تجسم برای دسته بندی علل بالقوه یک مشکل است. این ابزار به منظور شناسایی علل ریشه ای یک مشکل استفاده می شود. نمودار استخوان ماهی که معمولاً برای تجزیه و تحلیل علت اصلی استفاده می شود، تمرین طوفان فکری را با یک نوع الگوی نقشه ذهنی ترکیب می کند.

نمودار استخوان ماهی

نمودار استخوان ماهی یک نمودار علی است که به صورت بصری عوامل مختلفی را نشان می دهد که باعث بروز مشکل شده اند. این ابزار برای کمک به شناسایی علل یک مشکل و پیشنهاد اقدامات طراحی شده است.

نمودار استخوان ماهی، همچنین به عنوان نمودار علت و معلول شناخته می شود، یک نمایش گرافیکی علّی از علل بالقوه یک مشکل یا نقص معین است. این ابزار همچنین به عنوان نمودار ایشیکاوا با نام خالق آن Kaoru Ishikawa معروف است. از نمودارها برای شناسایی عوامل علّی به عنوان منابع تغییرات استفاده می شود. با گروه‌بندی این عوامل، نمودارهای ایشیکاوا امکان طبقه‌بندی منابع متعدد تنوع را به دسته‌ها می‌دهد و به محدود کردن علت اصلی مشکل کمک می‌کند. این تکنیک به طور گسترده برای جلوگیری از نقص کیفیت استفاده می شود.

خود نمودار شکل یک استخوان ماهی را به خود می گیرد که در آن نقص به عنوان سر ماهی نشان داده می شود و استخوان ها دلایل اصلی شناسایی شده اصلی را نشان می دهند. علل فرعی به عنوان دنده ماهی نشان داده شده است.

ابزار کنترل کیفیت برای نمایش بصری خروجی جلسات طوفان فکری که در آن علل ریشه ای توسط تیم های تجزیه و تحلیل شناسایی می شوند، ایده آل است. همه علل ریشه ای و عوامل ایجاد کننده آنها به راحتی در یک نگاه قابل مشاهده و در دسترس هستند. یک اشکال بالقوه نمودارهای استخوان ماهی این است که تجسم مشکلات پیچیده با دلایل و دلایل فرعی متعدد، تفسیر رابطه بین آنها را دشوار می کند.

هدف از استفاده از نمودار استخوان ماهی چیست؟

هدف استفاده از نمودارهای استخوان ماهی کمک به شناسایی عوامل علت عیوب و جلوگیری از وقوع بیشتر آنها است. نمودارها به تیم ها کمک می کند تا ایده های خود را در مورد علل ریشه ای و عوامل علّی نقص های احتمالی تجسم کنند.

تکنیک گرافیکی به ویژه برای عیب یابی مسائل مرتبط با کیفیت مفید است و یکی از هفت ابزار اصلی کنترل کیفیت در نظر گرفته می شود. برخی از زمینه هایی که نمودارهای استخوان ماهی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از توسعه محصول، تولید، خدمات مشتری، مدیریت اسناد، مراقبت های بهداشتی، عیب یابی و غیره. تکنیک تجسم می تواند برای بهبود کلی فرآیند موثر باشد.

ایزو ۱۷۰۶۰ ISO 17060 ویژه ارزیابی انطباق 3

کجا از نمودار استخوان ماهی استفاده کنیم؟

نمودارهای استخوان ماهی به راحتی ترسیم می شوند و می توانند توسط تیم ها و صنایع متعدد برای تسهیل شناسایی علل و اثرات ریشه ای عیوب مورد استفاده قرار گیرند. برخی از کاربردهای عملی آنها در زیر ذکر شده است.

  • نمودار استخوان ماهی در تولید. کاربرد این تکنیک در تولید به تحلیل علی مشکل کمک می کند. هنگامی که داده های کافی برای حمایت از تلاش های حل مسئله وجود ندارد، به عنوان یک ابزار طوفان فکری بسیار مفید است.
  • نمودار استخوان ماهی در مراقبت های بهداشتی نمودارهای استخوان ماهی در زمینه پزشکی برای شناسایی ناکارآمدی های مختلف مانند تاخیر در تشخیص یا خطاهای تشخیصی کاربرد دارند.
  • نمودار استخوان ماهی در آزمایشگاه نمودارهای علت و معلولی برای تعیین علت اصلی مسائل آزمایشگاهی مانند نتایج آزمایش نادرست یا مدیریت ناکارآمد داده های آزمایشگاهی استفاده می شود.

آیا می توان از استخوان ماهی در حل مشکل استفاده کرد؟

بله، از طریق شناسایی علل اصلی، عوامل مؤثر و تجزیه و تحلیل آنها، نمودارهای ایشیکاوا از حل مسئله پشتیبانی می کنند. این ابزار در مرحله تجزیه و تحلیل رویکرد شش سیگما برای حل مسئله به کار گرفته شده است و یکی از تکنیک های تحلیل علت ریشه ای است. با پاسخ دادن به سؤالات مربوط به علت اصلی یک رویداد یا عواملی که بیشترین تنوع را در یک سیستم ایجاد می کنند، نمودارها به محدود کردن تلاش های تیم ها برای حل مسئله کمک می کنند.

مزایای نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودارهای استخوان ماهی به لطف جامعیت بصری خود، مزایایی را برای بهبود فرآیند و همچنین حل مسئله به ارمغان می آورند. در اینجا چند مورد از مزایایی که این ابزار ارائه می دهد ذکر شده است.

  • نمودار استخوان ماهی به نمایش بصری بیانیه مشکل، علل اصلی آن و دلایل فرعی کمک می کند.
  • این نمودار از ایده های طوفان فکری با نمایش بصری آنها در یک مرکز واحد پشتیبانی می کند.
  • ابزار گرافیکی یک دید از وضعیت یک مشکل را در اختیار اعضای تیم و ذینفعان قرار می دهد.

محدودیت های نمودار استخوان ماهی چیست؟

متأسفانه، برخی از بارزترین مزایای نمودار استخوان ماهی در صورت عدم استفاده صحیح می تواند به چالش تبدیل شود. برخی از محدودیت های نمودار ایشیکاوا در زیر فهرست شده است.

  • طرح مسائل پیچیده با دلایل و دلایل فرعی متعدد می تواند منجر به نموداری شلوغ و دست و پا گیر شود.
  • جلسات طوفان فکری گاهی اوقات می تواند چندین علت و عوامل بالقوه نامربوط را به همراه داشته باشد که ممکن است به اتلاف وقت تبدیل شود.
  • گاهی اوقات تشخیص روابط بین علل و عوامل متعدد دشوار است.

6Ms در نمودار استخوان ماهی در تولید چه مواردی استفاده می شود؟

در قلب روش تولید ناب، حذف ضایعات و هدف کاهش زمان چرخش قرار دارد. تولید ناب که از سیستم تولید تویوتا سرچشمه می گیرد، بر بهبود مستمر تاکید می کند و در عین حال فعالیت های بیهوده را از این فرآیند حذف می کند. به لطف جامعیت و جذابیت بصری، نمودار Fishbone به طور گسترده برای شناسایی مسائل مرتبط با کیفیت و به عنوان وسیله ای برای دستیابی به بهبود مستمر فرآیند استفاده می شود.

برای هدایت فرآیند شناسایی نقص، تکنیک نمودار ایشیکاوا از یکی از چارچوب‌های پرکاربرد برای ریشه‌یابی علت – 6Ms استفاده می‌کند. این روش به تعیین منابع تغییرات در یک فرآیند و رسیدن به علت اصلی مشکل کمک می کند. اجزای چارچوب 6Ms در تولید در زیر فهرست شده است.

  • نیروی انسانی: به کار فیزیکی یا ذهنی/دانشی پرسنل اشاره دارد.
  • روش: به فرآیند تولید اشاره دارد.
  • ماشین: به کلیه تجهیزات، ابزار و امکانات مورد استفاده برای تولید اطلاق می شود.
  • ماده: به مواد اولیه مورد استفاده برای تولید محصول نهایی اطلاق می شود.
  • متوسط (محیط): به تأثیر عوامل محیطی غیر قابل پیش بینی مانند آب و هوا، سیل، رطوبت و غیره اشاره دارد.
  • اندازه گیری: به بازرسی ها و اندازه گیری های فیزیکی مانند حجم یا دما و غیره اشاره دارد.
تجزیه‌ و تحلیل تاثیر کسب‌ و کار یا BIA چیست 3

چگونه یک نمودار استخوان ماهی ایجاد کنیم؟

ایجاد نمودار استخوان ماهی امکاناتی را برای کشف علت اصلی مشکل، روابط پنهان بین علل و پیامدها، و همچنین گلوگاه‌های فرآیند و زمینه‌های بهبود ارائه می‌دهد. مراحل ایجاد نمودار استخوان ماهی در زیر توضیح داده شده است.

  1. بیانیه مشکل را تعیین کنید: اعضای تیم مسئول و ذینفعان باید بیانیه ای را که مشکل را توصیف می کند شناسایی کرده و روی آن توافق کنند. عبارت در سر نمودار (اسکلت استخوان ماهی) رسم شده است. یک فلش افقی که به سر اشاره دارد در سراسر صفحه (ستون ماهی) کشیده شده است.
  2. علل اصلی طوفان فکری: دلایل مشکل به دسته‌هایی مانند نیروی انسانی، روش، ماشین، مواد، رسانه، اندازه‌گیری (استفاده از چارچوب 6Ms برای تحلیل علت اصلی) برای تسهیل جلسه طوفان فکری گروه‌بندی می‌شوند. دسته ها به صورت استخوان های ماهی با فلش هایی که به ستون فقرات آن اشاره می کنند ترسیم می شوند.
  3. همه علل احتمالی را طوفان فکری کنید: با استفاده از روش‌هایی برای ریشه‌یابی علت‌ها مانند 5Whys، تیم تجزیه و تحلیل باید علل مؤثر در هر دسته علت اصلی را بیابد. اینها به صورت شاخه هایی از استخوان های ماهی در نمودار نشان داده شده اند. استخوان های لایه ای که در نتیجه شناسایی علل فرعی ایجاد می شوند، روابط علت و معلولی را نشان می دهند.
  4. نمودار را تجزیه و تحلیل کنید: تیم تمام علل اصلی و مؤثر را با پرسیدن سؤالات چرایی تجزیه و تحلیل می کند. در صورتی که علت اصلی مشکل بیان شده هنوز شناسایی نشده باشد، تمرکز به مناطقی از نمودار با ایده های کمتری منتقل می شود و طوفان فکری ادامه می یابد.

برای ایجاد نمودار استخوان ماهی به چه ابزارهایی نیاز دارید؟

ایجاد نمودارهای استخوان ماهی از طریق طیف گسترده ای از ابزارهای موجود در بازار امکان پذیر است – می توانید از Excel، Word، PowerPoint یا نرم افزارهای طراحی گرافیکی پیشرفته تر استفاده کنید. با این حال، می توانید با یک تخته سفید ساده و یادداشت های پس از آن برای دسته بندی دلایل خود شروع کنید.

آیا ایجاد کننده نمودار استخوان ماهی وجود دارد؟

بله، می‌توانید از طیف گسترده‌ای از راه‌حل‌های نرم‌افزار آنلاین برای ایجاد نمودار علت و معلولی برای تجزیه و تحلیل علت اصلی استفاده کنید. از برجسته ترین سازندگان نمودارهای استخوان ماهی می توان به Canva، Figma، Edraw Max، XMind، Miro و دیگران اشاره کرد.

الگوی نمودار استخوان ماهی چیست؟

یک راه آسان برای شروع تجزیه و تحلیل علت اصلی، با یک الگوی نمودار استخوان ماهی است. این شامل عناصر گرافیکی است که در آن عبارات مشکل، دسته های علت اصلی و دلایل فرعی باید نشان داده شوند. این نمودار همچنین از فلش ها به عنوان وسیله ای برای نشان دادن علت و معلول بین عناصر مختلف از جمله ارتباط آنها با رویداد مشکل ساز استفاده می کند. الگوی نمودار استخوان ماهی به راحتی قابل تنظیم است و می تواند به عنوان یک تکنیک حل مسئله در هر زمینه و صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.

fishbone diagram template

نمونه هایی از نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمونه ای از کاربرد نمودار استخوان ماهی، استفاده از آن برای بررسی حوادث در محل کار است. طوفان فکری علل بالقوه از دیدگاه اعضای مختلف تیم یک دارایی ضروری برای تجزیه و تحلیل موقعیت است. این رویکرد امکان کشف علت واقعی حادثه را فراهم می کند، اما همچنین تلاش های بهبود را تشویق می کند و برنامه اقدام اصلاحی را هدایت می کند.

تولید همچنین از نمودار ایشیکاوا برای بررسی رویدادهای مشکل ساز استفاده می کند. در نمودار مثال زیر، فرآیند تولید خط مونتاژ ناکارآمد است. تیم تجزیه و تحلیل با بیانیه مشکل ساز موافقت کرده است، دسته بندی اصلی علل درگیر نیز با استفاده از چارچوب 6Ms تعیین شده است و علل بالقوه از طریق طوفان فکری شناسایی شده است. همه عناصر در مکان مشخص شده در نمودار نگاشت شده اند.

fishbone diagram

تاریخچه نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودارهای استخوان ماهی اولین بار برای شناسایی روابط علت و معلولی در دهه 1920 مورد استفاده قرار گرفت. همراه با برگه چک، نمودار کنترل، هیستوگرام، نمودار پارتو، نمودار پراکندگی و طبقه بندی یکی از هفت ابزار اساسی کنترل کیفیت محسوب می شوند. به لطف آقای کائورو ایشیکاوا، این نمودار در دهه 1960 به عنوان ابزاری در فرآیندهای مدیریت کیفیت در کارخانه های کشتی سازی کاوازاکی محبوب شد.

رابطه بین تجزیه و تحلیل علت ریشه و نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودارهای استخوان ماهی بخشی از مجموعه ابزار برای تجزیه و تحلیل علت ریشه ای هستند. نمودارهای علّی برای ترسیم رویدادهای کلیدی یا علل مشکلات یا نقص های خاص استفاده می شوند. نمودار استخوان ماهی به دلیل ماهیت تجسمی آن، درک روابط بین علل مختلف را آسان تر می کند. این ابزار را می توان در مدیریت واکنشی برای شناسایی و رسیدگی سریع به مشکلات و همچنین در مدیریت پیشگیرانه استفاده کرد زیرا توجه را به عوامل علّی دیگری جلب می کند.

چگونه از نمودار استخوان ماهی و 5 چرا با هم استفاده می کنید؟

تکنیک 5 چرا یکی از مؤثرترین روش‌ها برای شناسایی علل ریشه‌ای یک مشکل است. همچنین می تواند برای طیف گسترده ای از مشکلات اعمال شود. برای شناسایی علت اصلی یک نقص، تیم تجزیه و تحلیل سوالات چرایی را می پرسد در حالی که طوفان فکری علل و علل فرعی را مطرح می کند. نمودارهای استخوان ماهی و 5 چرا را می توان به صورت جداگانه یا با هم استفاده کرد زیرا هر دو می توانند به شناسایی هسته یک مسئله و همچنین تأثیر آن کمک کنند.

ابزارها با امکان درک رابطه علت و معلولی، به شناسایی سریع علل و عوامل دیگر کمک می کنند و به آنها واکنش نشان می دهند. این کار راندمان کاری تیم ها را بهبود می بخشد و تلاش برای بهبود را پرورش می دهد.

شباهت ها و تفاوت های بین 5 چرا و نمودار استخوان ماهی چیست؟

هر دو تکنیک که از فلسفه ناب سرچشمه می گیرند، از فرآیند شناسایی علت و معلول ریشه ای مشکل پشتیبانی می کنند. این روش ها می توانند با کمک به شناسایی علل اصلی یک نقص و همچنین شناسایی روابط علت و معلولی بین عوامل مختلف، یکدیگر را تکمیل کنند. در حالی که تکنیک 5 چرا در طول جلسات طوفان فکری کمک می‌کند تا با پرسیدن مکرر این سوال «چرا این اتفاق می‌افتد؟» علت خطای خط‌دار را محدود کند، نمودار استخوان ماهی سازماندهی همه علل و همچنین تجسم ارتباط آنها با یکدیگر را ارائه می‌دهد.

ابزارهای دیگر برای افزایش کارایی کار مشابه نمودار استخوان ماهی چیست؟

فلسفه ناب طیفی از ابزارها را به وجود آورد که نه تنها از حل مسئله و تصمیم‌گیری، بلکه از کارایی گردش کار و بهبود فرآیند پشتیبانی می‌کنند. برخی از تکنیک‌ها مانند نمودارهای Fishbone که مستقیماً بر کارایی گردش کار تأثیر می‌گذارند در زیر فهرست شده‌اند.

پرسش های متداول

نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودار استخوان ماهی یک ابزار تجسم برای دسته بندی علل بالقوه یک مشکل است. این ابزار به منظور شناسایی علل ریشه ای یک مشکل استفاده می شود. نمودار استخوان ماهی که معمولاً برای تجزیه و تحلیل علت اصلی استفاده می شود، تمرین طوفان فکری را با یک نوع الگوی نقشه ذهنی ترکیب می کند.

آیا می توان از استخوان ماهی در حل مشکل استفاده کرد؟

بله، از طریق شناسایی علل اصلی، عوامل مؤثر و تجزیه و تحلیل آنها، نمودارهای ایشیکاوا از حل مسئله پشتیبانی می کنند. این ابزار در مرحله تجزیه و تحلیل رویکرد شش سیگما برای حل مسئله به کار گرفته شده است و یکی از تکنیک های تحلیل علت ریشه ای است. با پاسخ دادن به سؤالات مربوط به علت اصلی یک رویداد یا عواملی که بیشترین تنوع را در یک سیستم ایجاد می کنند، نمودارها به محدود کردن تلاش های تیم ها برای حل مسئله کمک می کنند.

6Ms در نمودار استخوان ماهی در تولید چه مواردی استفاده می شود؟

در قلب روش تولید ناب، حذف ضایعات و هدف کاهش زمان چرخش قرار دارد. تولید ناب که از سیستم تولید تویوتا سرچشمه می گیرد، بر بهبود مستمر تاکید می کند و در عین حال فعالیت های بیهوده را از این فرآیند حذف می کند. به لطف جامعیت و جذابیت بصری، نمودار Fishbone به طور گسترده برای شناسایی مسائل مرتبط با کیفیت و به عنوان وسیله ای برای دستیابی به بهبود مستمر فرآیند استفاده می شود.

شباهت ها و تفاوت های بین 5 چرا و نمودار استخوان ماهی چیست؟

هر دو تکنیک که از فلسفه ناب سرچشمه می گیرند، از فرآیند شناسایی علت و معلول ریشه ای مشکل پشتیبانی می کنند. این روش ها می توانند با کمک به شناسایی علل اصلی یک نقص و همچنین شناسایی روابط علت و معلولی بین عوامل مختلف، یکدیگر را تکمیل کنند. در حالی که تکنیک 5 چرا در طول جلسات طوفان فکری کمک می‌کند تا با پرسیدن مکرر این سوال «چرا این اتفاق می‌افتد؟» علت خطای خط‌دار را محدود کند، نمودار استخوان ماهی سازماندهی همه علل و همچنین تجسم ارتباط آنها با یکدیگر را ارائه می‌دهد.

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: 0 میانگین: 0]

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا