نمودار پارتو چیست؟ اصول، رویه و قواعد

نمودار پارتو نمونه خاصی از نمودار میله ای است. برای نمودار پارتو، میله ها بر اساس تعداد فرکانس از بالاترین به کمترین مرتب می شوند. این نمودارها اغلب برای شناسایی مناطقی که باید ابتدا در بهبود فرآیند روی آنها تمرکز کنند، استفاده می شود. نمودار پارتو از نام موسس آن یعنی ویلفردو پارتو گرفته شده است.

نمودار پارتو یک نمودار میله ای است که بر اساس فرکانس مرتب شده است و مهمترین رویدادها یا موارد در سمت چپ نمایش داده می شوند. به نام ویلفردو پارتو، به طور سنتی برای ارائه نموداری از توزیع ثروت، در اقتصاد، تولید، مهندسی و غیره استفاده می شود.

نمودار پارتو یک نمودار میله ای است که به ترتیب نزولی از بالاترین فرکانس به پایین ترین فرکانس از چپ به راست مرتب شده است. ارتفاع میله ها منعکس کننده فرکانس یا تاثیر مشکلات است. نمودار پارتو به تیم بهبود کیفیت کمک می کند تا بر مناطق بهبود با بیشترین تأثیر تمرکز کند. نمودار پارتو می‌تواند یک نمودار میله‌ای ساده به ترتیب نزولی یا یک نمودار پیچیده‌تر با محور Y دوگانه با یک خط درصد تجمعی و یک خط 80 درصدی در نمودار باشد.

محور X یا محور افقی در نمودار پارتو، داده‌های دسته‌بندی را نمایش می‌دهد که به آن داده‌های اسمی نیز می‌گویند. به عبارت دیگر، داده هایی هستند که می توانند بر اساس نام گروه بندی شوند. این داده‌های غیر عددی هستند، بنابراین نمی‌توانید میانگین یا میانه این داده خاص را در نظر بگیرید. و دسته‌ها عموماً یا حوزه‌های مشکل‌دار در یک فرآیند یا دلایل یک مشکل را منعکس می‌کنند.

نمودار پارتو یک نمودار دو محور Y است. به همین دلیل است که یک محور Y در سمت چپ و راست دارد. دست چپ یا محور عمودی بسامد مشاهدات است. به عبارت دیگر تعداد یا تعداد موارد یا مشاهدات. محور y سمت چپ نیز می تواند به صورت درصد ارائه شود. محور Y راست، یا، محور عمودی سمت راست، درصد تجمعی است. خط درصد تجمعی را اندازه گیری می کند. به عبارت دیگر، مجموع تجمعی داده های مربوط به هر نوار.

آخرین جزء نمودار پارتو، خط برش 80 درصدی است. و این خط به فرکانس در تعیین قانون 80/20 یا اصل پارتو کمک می کند. درصد تجمعی نقاط داده که در زیر خط 80 درصد قرار می گیرند، نشان می دهد که این دسته به عنوان معدود حیاتی شناخته می شود. نقاط داده بالای خط 80 درصد، دسته بندی های بی اهمیت را نشان می دهد. بنابراین، چند مورد حیاتی، حوزه‌های اولویت‌دار هستند که باید به آن‌ها پرداخته شود تا بتوان یک بهبود عمده را ایجاد کرد.

و چند مورد حیاتی دلایلی هستند که در 80 درصد مشکل نقش دارند. بسیاری از دلایل بی‌اهمیت تنها در 20 درصد از مشکل نقش دارند. بنابراین اگر آنها کاهش یا حذف شوند، تأثیر زیادی در به حداقل رساندن مشکل کلی ندارند. با این حال، برخی از موارد پیش پاافتاده ممکن است میوه های کم آویزان باشند یا به راحتی کاهش یا حذف شوند، و برخی ممکن است خطرات بالایی داشته باشند و باید به عنوان اولویت مورد توجه قرار گیرند.

فهرست محتوا

اصل پارتو چیست؟
چارت پارتو چه کاربردهایی دارد؟
قانون 80/20 نمودارهای پارتو چیست؟
رویه در نمودار پارتو چیست؟
چگونه یک نمودار پارتو در اکسل ایجاد کنیم؟
نمونه هایی از نمودار پارتو چیست؟
نمودار ساز پارتو چیست؟
چگونه از نمودار پارتو در شش سیگما استفاده کنیم؟
آیا نمودار پارتو در شش سیگما ناب قابل استفاده است؟
آیا پارتو یک ابزار ناب است؟
تفاوت بین نمودارهای پارتو و نمودار میله ای چیست؟
تفاوت بین نمودار هیستوگرام و نمودار پارتو چیست؟
تاریخچه نمودار پارتو چیست؟

اصل پارتو چیست؟

نام اصل پارتو از نام اقتصاددان ویلفردو پارتو گرفته شده است که مشخص می کند 80 درصد پیامدها (نتایج) از 20 درصد علل (عمل) ناشی می شوند. این اصل بر یک رابطه نابرابر بین خروجی ها و ورودی ها تاکید می کند.

اصل پارتو با نام های قانون پارتو و قانون 20/80 نیز شناخته می شود و یادآوری کلی است که رابطه بین خروجی ها و ورودی ها متعادل نیست. وقتی صحبت از بهره وری به میان می آید، اصل پارتو بر این ایده استوار است که 80 درصد از نتایجی که به دست می آوریم از 20 درصد اقداماتی است که انجام می دهیم.

چارت پارتو چه کاربردهایی دارد؟

نمودار پارتو در مرحله تشخیص هر پروژه بهبود کیفیت استفاده می شود. همچنین به برجسته کردن مناطق با اولویت بالا کمک می کند که در آنها باید تلاش های بهبود اولیه خود را برای دستیابی به بیشترین سود متمرکز کنید. نمودار پارتو همچنین می تواند برای از بین بردن یک اسطوره استفاده شود، به عنوان مثال، در بررسی باورهای تاریخی در مورد اینکه چه چیزی واقعاً مشکل ایجاد می کند. همچنین می تواند زمینه هایی را برای بررسی عمیق تر نشان دهد.

هدف از نمودار پارتو این است که مهم ترین جنبه های یک مشکل را از جنبه های بی اهمیت جدا کند. جداسازی عناصر یک مشکل در نمودار پارتو به تیم ها کمک می کند تا تلاش های بهبود خود را به کجا هدایت کنند. هدف کاهش بزرگ‌ترین میله‌های شناسایی‌شده در نمودار است، زیرا حذف آن‌ها بیشتر از کاهش میله‌های کوچک‌تر برای بهبود کلی است.

نمودارهای پارتو به طور گسترده در تولید ناب، مراقبت های بهداشتی، بهره وری و تجارت، توزیع ثروت و اقتصاد، توسعه نرم افزار استفاده می شود.

قانون 80/20 نمودارهای پارتو چیست؟

قانون 80/20 بیان می کند که نزدیک به 80٪ از اثرات ناشی از 20٪ از علل است. نمودارهای پارتو به تیم ها کمک می کند تا بر روی مناطقی که بیشترین تأثیر را دارند تمرکز کنند. اصل پارتو همچنین به عنوان اصل جهانی “تعداد کمی حیاتی و بسیاری بی اهمیت” شناخته می شود. در نمودار پارتو، درصد تجمعی داده‌هایی که زیر خط 80 درصد قرار می‌گیرند، دسته‌هایی را نشان می‌دهند که به عنوان معدود حیاتی (یا 20 درصد قانون) شناخته می‌شوند.

نقاط داده بالای خط 80 درصد، دسته‌بندی‌های بی‌اهمیت (یا 80 درصد قانون) را نشان می‌دهند. بنابراین، چند مورد حیاتی، حوزه‌های اولویت‌دار هستند که باید به آن‌ها پرداخته شود تا بتوان یک بهبود عمده را ایجاد کرد. معدود موارد حیاتی دلایلی هستند که در 80 درصد مشکلات نقش دارند. در اینجا نحوه تأثیر قانون 80/20 بر یک تجارت آمده است. به عنوان مثال، 80 درصد فروش ها از 20 درصد مشتریان یا 80 درصد شکایات از 20 درصد مشتریان است.

رویه در نمودار پارتو چیست؟

در اینجا می توانید مراحل و رویه ها را در نمودار پارتو بیابید.

تصمیم بگیرید که از کدام دسته ها برای دسته بندی اقلام استفاده کنید.
اندازه گیری مناسب را تعیین کنید. بیشترین استفاده از اندازه گیری ها عبارتند از فرکانس، کمیت، هزینه و زمان.
دوره ای را که نمودار پارتو پوشش می دهد، تعیین کنید.
داده ها را جمع آوری کنید و هر بار دسته بندی را ثبت کنید. حداقل مجموعه داده ها 30 ورودی (اندازه نمونه) است. همچنین می توانید از داده هایی که قبلاً جمع آوری کرده اید استفاده کنید.
اندازه گیری های هر دسته را محاسبه کنید.
مقیاس مناسب برای اندازه گیری هایی که قبلاً جمع آوری کرده اید را تعیین کنید. حداکثر مقدار، بزرگترین محاسبه از مرحله 5 است. فراموش نکنید که مقیاس را در سمت چپ نمودار پارتو علامت گذاری کنید.
هر نوار را برای هر دسته بسازید و برچسب بزنید. میله ها باید به صورت نزولی ساخته شوند که به معنای شروع از بلندترین تا کوچکترین میله است. اگر تعداد زیادی از این دسته‌ها وجود داشته باشد، می‌توان دسته‌هایی با اندازه‌گیری‌های کوچک را در «دیگر» دسته‌بندی کرد.
برای هر دسته، درصد را محاسبه کنید. این جمع فرعی برای یک دسته معین تقسیم بر کل برای همه دسته ها است. یک محور عمودی در سمت راست بکشید و یک برچسب با درصدهای مربوطه قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که اندازه گیری سمت چپ، مربوط به یک دوم، باید 50٪ مخالف در مقیاس سمت راست باشد.
آخرین مرحله رسم و محاسبه جمع تجمعی است. جمع های فرعی دسته اول و دوم را اضافه کنید. بعد، یک نقطه را بالای نوار دوم قرار دهید که این مجموع را نشان می دهد. همین کار را برای دسته های سوم و چهارم انجام دهید و فرآیند را برای تمام نوارهای نمودار پارتو خود به پایان برسانید. به آن مجموع، مجموع فرعی دسته سوم را اضافه کنید و برای آن مجموع جدید یک نقطه بالای نوار سوم قرار دهید. شما باید خطی را ایجاد کنید که فرکانس کل تجمعی را با اتصال نقاط از بالای نوار اول نشان می دهد. آخرین نقطه باید به 100 درصد در سمت راست مقیاس برسد.

چگونه یک نمودار پارتو در اکسل ایجاد کنیم؟

ایجاد نمودار پارتو در اکسل بسیار آسان است زیرا دارای نوع نمودار پارتو داخلی است. هر چیزی که برای ایجاد نمودار پارتو در اکسل نیاز دارید، فهرستی از دسته‌ها در یک ستون و فراوانی (تعداد) آنها در ستون دیگر است. در اینجا مراحلی که باید برای ایجاد نمودار پارتو در اکسل انجام دهید آورده شده است.

مجموعه داده های خود را انتخاب کنید (جدول در اکسل). معمولاً یک ستون حاوی دسته ها و یکی حاوی اعداد (فرکانس) را انتخاب می کنید. نمودار پارتو همان دسته ها را گروه بندی می کند و اعداد آنها را محاسبه می کند.
تب Insert را در منوی بالا پیدا کرده و بر روی Insert کلیک کنید. درج نمودار آماری را انتخاب کنید و سپس در زیر گزینه هیستوگرام، نمودار پارتو را انتخاب کنید.
سطل ها را با کلیک راست روی محور افقی نمودار پیکربندی کنید. از منوی Format Axis، Axis Options را انتخاب کنید.
در قسمت Format Axis گزینه ها را همانطور که می خواهید انتخاب کنید و تنظیم کنید. گزینه هایی که مشاهده خواهید کرد عبارتند از: By Category، Automatic، Bin width، Number of bins، Overflow bin و Underflow bin.

نمونه هایی از نمودار پارتو چیست؟

زمانی که از نمودارهای پارتو برای نمایش رابطه بین علل مشکلات و پیامدهای آنها استفاده می کنیم، چندین کاربرد عملی برای قانون 80/20 وجود دارد. نمودار پارتو در زمینه های مختلفی مانند پزشکی، کنترل کیفیت تولید، تولید ناب، فروش تجاری، توزیع ثروت در اقتصاد و بهره وری استفاده می شود. بیایید به برخی از محبوب ترین برنامه های کاربردی نمودار پارتو با مثال های عملی نگاه کنیم.

20 درصد کارمندان 80 درصد کار را انجام می دهند.
20 درصد از فعالیت های شما 80 درصد از نتایج شما را تشکیل می دهد.
80 درصد از فروش ها ناشی از 20 درصد مشتریان است.
20 درصد از تلاش های بازاریابی نشان دهنده 80 درصد نتایج است.
20 درصد پست ها 80 درصد ترافیک ایجاد می کنند.
80 درصد از خرابی های کیفیت از 20 درصد کارها سرچشمه می گیرد.
20 درصد از تلاش های توسعه نرم افزار 80 درصد از عملکرد برنامه را تشکیل می دهد.
20 درصد اول تلاش انجام شده در یک پروژه 80 درصد از نتایج پروژه را به همراه دارد.
80 درصد از زمان شما باید بر روی 20 درصد از کسب و کار متمرکز شود که بهترین نتایج را به همراه دارد.
80 درصد منطق یک برنامه با استفاده از 20 درصد کلاس ها یا کدها اجرا می شود.

نمودار ساز پارتو چیست؟

سازنده نمودار پارتو یک ابزار گرافیکی است که نمودار پارتو را بر اساس داده هایی که شما ارائه می دهید ایجاد می کند. کاری که باید انجام دهید این است که فیلدها را با داده های فراوانی که قبلاً جمع آوری کرده اید پر کنید و نام دسته ها را قرار دهید. این ابزار یک نمودار پارتو را بر اساس داده هایی که وارد کرده اید ایجاد می کند. با کمک یک سازنده نمودار پارتو، می توانید به سرعت نمودارهای پارتو زیبایی را با استفاده از الگوهای موجود نمودار پارتو ایجاد کنید.

شما به راحتی می توانید تمام جنبه های نمودار پارتو خود را سفارشی کنید – رنگ ها، فونت ها، برچسب ها، اندازه، افسانه. نمونه هایی از سازندگان نمودار پارتو MathCracker و Visual Paradigm Online هستند. همچنین، پلتفرم هایی وجود دارند که قالب های نمودار پارتو را ارائه می دهند، مانند Praxie.

چگونه از نمودار پارتو در شش سیگما استفاده کنیم؟

شش سیگما ناب نشان دهنده روشی برای تغییر فرهنگ کلی سازمانی است. در هسته خود، یک رویکرد بهبود فرآیند برای از بین بردن ناکارآمدی ها و بهبود فرآیندهای کاری با شناسایی علل ریشه ای نقص است. Lean Six Sigma ترکیبی هوشمند از روش ناب است که بر حذف ضایعات و بهینه‌سازی جریان متمرکز است، در حالی که روش شش سیگما به دنبال شناسایی و حذف علل مشکلات است.

متدولوژی شش سیگما شامل استفاده از نمودار پارتو برای یافتن خطاها و راه‌حل‌های آن‌ها است، بنابراین تیم‌های مسئول می‌توانند به طور موثر آن‌ها را کاهش و حذف کنند. نمودار پارتو در شش سیگما ناب به عنوان یک راهنما استفاده می‌شود، جایی که تیم‌های پروژه می‌توانند ابتدا مشکلاتی را که بر مشتریان و سودآوری تأثیر می‌گذارند، شناسایی کنند. اصل پارتو بیان می کند که بیشتر مشکلات در این فرآیند فقط چند دلیل دارند. و رویکرد شش سیگما برای ایجاد نمودار پارتو از این اصل با نشان دادن اینکه این علل چیست و مقیاس تأثیر آنها بر فرآیند پشتیبانی می کند.

آیا نمودار پارتو در شش سیگما ناب قابل استفاده است؟

بله، روش ناب به طور مداوم فرآیندهای کاری، اهداف و افراد مرتبط با کسب و کار را بهبود می بخشد. نمودارهای مدیریت ناب و پارتو به یکدیگر متصل هستند. ارتباط نمودار پارتو و ناب X، Y و Z هستند. مدیریت ناب به جای کنترل کامل فرآیندهای کاری و در کانون توجه، مسئولیت مشترک و رهبری مشترک را تشویق می کند. روش ناب بر سه ایده بسیار ساده متکی است که عبارتند از حذف ضایعات، ارائه ارزش از دیدگاه مشتری و بهبود مستمر.

بهترین روش برای اتصال نمودار پارتو و تولید ناب Lean Six Sigma است. نمودار پارتو در تولید ناب و به ویژه در ناب شش سیگما استفاده می شود. در ناب، نمودار پارتو بیشتر برای مقایسه و تشخیص عیوب در خطوط تولید و عملیات استفاده می شود. هنگامی که یک نقص معین شناسایی می شود، تیم ها می توانند روی نقص تمرکز کرده و وقوع آن را تجزیه و تحلیل کنند. سپس خطوط تولید و عملیات با اتخاذ تدابیری برای از بین بردن وقوع نقص در آینده تثبیت می شوند.

آیا پارتو یک ابزار ناب است؟

بله، پارتو یک ابزار ناب است. نمودار پارتو در تولید ناب برای تجزیه و تحلیل رابطه بین علل و اثرات مشکلات در محصولات و فرآیندها استفاده می شود. پارتو همچنین در Lean Six Sigma استفاده می شود، جایی که نمودار پایانی نمودار پارتو نامیده می شود.

تفاوت بین نمودارهای پارتو و نمودار میله ای چیست؟

نمودار میله ای فرکانس های بین دسته های یک متغیر سطح اسمی یا ترتیبی را نشان می دهد. نمودار پارتو فراوانی وقوع یک رویداد خاص را نشان می‌دهد و رویدادها را به ترتیب تأثیر از بالاترین به پایین‌ترین نمایش می‌دهد. نمودار پارتو نوع خاصی از نمودار میله ای است. با این حال، برای نمودار میله‌ای، ترتیب از بالا به پایین نیست، در حالی که برای نمودار پارتو، میله‌ها از بالاترین به پایین‌ترین مرتبه می‌شوند. نمودارهای میله ای اغلب از ترتیب منطقی دیگری مانند حروف الفبا استفاده می کنند.

به عنوان مثال، می توانید از نمودار میله ای برای نمایش درصد افرادی که در هر شهر/ایالت در یک کشور رای داده اند، به ترتیب حروف الفبا استفاده کنید. می‌توانید از نمودار پارتو برای نمایش مشکلاتی که باعث می‌شود مردم در یک کشور خاص رای ندهند، استفاده کنید، که بر اساس تأثیر آنها بر تصمیم رای‌دهندگان مرتب شده‌اند.

تفاوت بین نمودار هیستوگرام و نمودار پارتو چیست؟

هیستوگرام یک نمودار میله ای است که فراوانی یک رویداد را نشان می دهد و از ارتفاع میله به عنوان نشانگر استفاده می کند. هر نوار در یک هیستوگرام نشان دهنده فراوانی وقوع یک رویداد خاص است. نمودار پارتو شبیه هیستوگرام است، با این تفاوت که سطل ها از بالاترین فرکانس به پایین ترین فرکانس سازماندهی شده اند. نمودار پارتو حاوی خطی است که فرکانس تجمعی کل را نشان می دهد. این نشان دهنده اصل پارتو است که به عنوان قانون 80/20 شناخته می شود. نمودار پارتو وقایع را به ترتیب تأثیر نمایش می دهد.

نمودار هیستوگرام و نمودار پارتو هر دو نمودار میله ای هستند که فراوانی وقوع یک رویداد خاص را نشان می دهند. با این حال، در حالی که هر نوار در یک هیستوگرام با فراوانی وقوع یک رویداد خاص مطابقت دارد، سطل‌ها در نمودار پارتو از بالاترین به پایین‌ترین سازماندهی شده‌اند و رویدادها را بر اساس ترتیب ضربه نمایش می‌دهند. همچنین، نمودار پارتو حاوی خطی است که فرکانس تجمعی کل را نشان می دهد.

به عنوان مثال، برای نشان دادن تعداد مدیرانی که درآمد آنها بین یک محدوده مشخص است، مانند 100 تا 150 هزار، 155 تا 205 هزار، از هیستوگرام استفاده می کنید. فرض کنید می خواهید علل خطاهای پزشکی در آزمایشات بالینی را تجزیه و تحلیل کنید. در آن صورت، از نمودار پارتو استفاده می‌کنید که در آن علل بر اساس فراوانی وقوع مرتب می‌شوند تا تیم مسئول بتواند روی مشکلاتی تمرکز کند که بیشترین تأثیر را بر خطاهای پزشکی در آزمایش‌های بالینی دارند.

تاریخچه نمودار پارتو چیست؟

نمودار پارتو برگرفته از اصل پارتو یا قانون 20/80 است که توسط جوزف جوران ایجاد شده است. و او این قانون را به نام اقتصاددان ایتالیایی ویلفردو پارتو نامگذاری کرد. در سال 1800 ویلفردو پارتو دریافت که 80 درصد از زمین های ایتالیا متعلق به 20 درصد از جمعیت است. و همچنین باغبان بسیار مشتاقی بود. او دریافت که 80 درصد از نخودهای مرغوب در 20 درصد غلاف نخودها یافت می شود.

جوزف جوران این قانون را به‌عنوان تعداد کمی حیاتی و بی‌اهمیت توصیف کرد، زیرا او عوامل کمتر مهم در تصمیم‌گیری را حذف می‌کرد. بنابراین چگونه این موضوع در بهبود کیفیت مرتبط است؟ اساسا، جوزف جوران دریافت که 20٪ از علل به 80٪ از مشکل کمک می کند. و برای بسیاری از رویدادها، تقریباً 80٪ از اثرات ناشی از 20٪ از علل است. و یک قانون سرانگشتی در تجارت این است که 80٪ شکایات از 20٪ مشتریان و 80٪ از فروش ها از 20٪ از مشتریان است.

در سال 2006، للند ویلکینسون، آماردان و دانشمند کامپیوتر، الگوریتمی را برای تولید محدودیت‌های پذیرش مبتنی بر آماری برای هر نوار در نمودار پارتو ایجاد کرد. نمودارها را می توان با یک برنامه صفحه گسترده ساده مانند اکسل، تولیدکنندگان نمودارهای کیفیت آنلاین و ابزارهای نرم افزاری آماری تخصصی تولید کرد. امروزه نمودار پارتو یکی از هفت ابزار مورد استفاده در کنترل کیفیت است.

سوالات متداول