در این مقاله تیم ایران گواه متن فارسی استاندارد ایزو 1 نسخه 2016 را برای شما فراهم کرده است. استاندارد بین‌المللی ISO 1:2016 یک استاندارد مشخصات هندسی محصول (GPS) است و باید به عنوان یک استاندارد GPS یا Geometrical product specifications اساسی در نظر گرفته شود (مراجعه کنید به ISO 14638:2015). برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد رابطه این استاندارد بین‌المللی با سایر استانداردها و مدل ماتریس GPS، به پیوست B مراجعه کنید.
مقدمه استاندارد ایزو 1
تعاریف واحدها، از جمله آنهایی که مربوط به طول و دما هستند، توسط کنفرانس عمومی اندازه‌گیری و وزن (CGPM) تحت اختیار معاهده متر تصویب شده‌اند. این تعاریف در کتابچه SI نگهداری می‌شوند.
واحد طول، متر، مستقل از دما است.
تعریف فعلی متر بر اساس فاصله‌ای است که نور در خلاء در یک واحد زمان می‌پیماید. با این حال، یک شیء فیزیکی از انبساط حرارتی تاثیر پذیر است و در نتیجه، ویژگی‌های هندسی و ابعادی آن وابسته به دمای آن است. مشخص کردن یک دمای مرجع امکان می‌دهد که ویژگی‌های هندسی و ابعادی یک شیء فیزیکی به صورت واضح اعلام شود.
مشخصات هندسی محصول (GPS) — دمای مرجع استاندارد برای مشخص کردن ویژگی‌های هندسی و ابعادی
1 محدوده
استاندارد بین‌المللی ISO 1: 2016 مفاهیم دمای مرجع و دمای مرجع استاندارد را تعریف می‌کند و مقدار دمای مرجع استاندارد را برای مشخص کردن ویژگی‌های هندسی و ابعادی یک شیء مشخص می‌کند. برخی از نمونه‌های ویژگی‌های هندسی و ابعادی شامل اندازه، مکان، جهت (از جمله زاویه)، شکل و بافت سطح یک قطعه کار است.
استاندارد بین‌المللی ISO 1:2016 همچنین برای تعریف مقدار مورد اندازه‌گیری در تأیید یا کالیبراسیون قابل استفاده است.
2 اصطلاحات و تعاریف
برای اهداف سند استاندارد ایزو 1، اصطلاحات و تعاریف زیر اعمال می‌شوند.
2.1 دمای مرجع
دمای یک شیء با دمای یکنواخت، که به عنوان بخشی از تعریف یک ویژگی هندسی یا ابعادی مشخص شده است.
یادداشت 1: مشخصه یک ویژگی هندسی یا ابعادی معمولاً در مستندات فنی محصول داده شده است، به عنوان مثال، در یک نقشه مهندسی یا در یک فایل CAD، یا در مشخصه مقدار مورد اندازه‌گیری (مقداری که قرار است اندازه‌گیری شود).
2.2 دمای مرجع استاندارد
دمای مرجع توافق شده بین‌المللی.
یادداشت 1: در نسخه‌های قبلی از استاندارد بین‌المللی ISO 1، عبارت “دمای مرجع استاندارد” به عنوان مقدار عددی اختصاص داده شده به آن، یعنی 20 درجه سانتی‌گراد، تعریف شده بود. در این نسخه، تعریف دمای مرجع (2.1) و اختصاص یک مقدار استاندارد به این دما به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است (ماده 3).
3 مقدار دمای مرجع استاندارد برای مشخص کردن ویژگی‌های هندسی و ابعادی
مقدار دمای مرجع استاندارد برای مشخص کردن ویژگی‌های هندسی و ابعادی باید در 20 درجه سانتی‌گراد تعیین شود. مگر اینکه به صراحت دمای دیگری مشخص شده باشد، دمای مرجع برای ویژگی‌های هندسی و ابعادی قطعات کار باید دمای مرجع استاندارد باشد.
یادداشت 1: فقط یک مقدار دمای مرجع استاندارد وجود دارد و آن در 20 درجه سانتی‌گراد تعیین شده است. با این حال، این مانع از مشخص کردن یک دمای مرجع متفاوت از استاندارد برای تمام ویژگی‌های هندسی و ابعادی یک قطعه کار یا برای یک ویژگی هندسی یا ابعادی خاص روی یک قطعه کار نمی‌شود، به شرط اینکه به صورت صریح به عنوان بخشی از مشخصه ذکر شده باشد.
یادداشت 2: مشخص کردن یک دمای مرجع متفاوت از استاندارد ممکن است بی‌دقتی اندازه‌گیری را در هنگام بررسی و اعتبارسنجی افزایش دهد زیرا بیشتر تجهیزات اندازه‌گیری ابعادی و اندازه‌گیرها با مقدار مورد اندازه‌گیری خود در دمای مرجع استاندارد کالیبره شده‌اند.
پیوست A (آموزشی): استفاده از مشخصه دمای مرجع
مشخص کردن ویژگی‌های هندسی و ابعادی در یک مقدار دمای یگانه می‌تواند سوالاتی را مطرح کند زیرا:
- الف) نیازهای عملکردی هر قطعه کار فیزیکی می تواند شامل دماهای دیگر باشد،
- ب) اعتبارسنجی به صورت فیزیکی نمی‌تواند در یک دمای دقیق و یکنواخت رخ دهد.
در مورد مسئله‌ای که نیازهای عملکردی قطعه کار شامل دماهای دیگر است، مهم است توجه داشته باشید که یک طراح معمولاً نه تنها نیازها را بر روی ویژگی‌های هندسی و ابعادی قطعه کار (معمولاً در مقدار دمای مرجع استاندارد) مشخص می‌کند، بلکه نیازهای جداگانه‌ای را بر روی ویژگی‌های فیزیکی قطعه کار مشخص می‌کند.
ترکیب دانش در مورد چگونگی رفتار یک ماده مشخص در دماهای مختلف و ویژگی‌های هندسی و ابعادی مشخص شده در یک دما می‌تواند به یک طراح امکان دهد که اطمینان حاصل کند یک قطعه کار در محدوده دماهای مختلف نیازهای هندسی و ابعادی عملکردی را برآورده می‌کند.
در مورد مسئله‌ای که هر اعتبارسنجی هندسی یا ابعادی به طور حتم در یک دما متفاوت از دمای مرجع رخ می‌دهد، اصلاح مناسب برای این تفاوت ضروری است (برای مثال مراجعه کنید به ISO/IEC Guide 99:2007، 2.3، یادداشت 3).
در برخی موارد، اصلاح ممکن است صفر باشد (یعنی هیچ اصلاحی انجام نمی‌شود)؛ اما در همه موارد، ضروری است که اصلاح دقیق به طور مناسب اندازه‌گیری شود [برای مثال مراجعه کنید به ISO/IEC GUIDE 98-3:2008، 3.3.2 ب)[3]].
بیشتر سیستم‌های اندازه‌گیری به طوری طراحی شده‌اند که نتایج اندازه‌گیری را در مقدار دمای مرجع استاندارد 20 درجه سانتی‌گراد ارائه دهند، حتی اگر در یک دمای متفاوت کار کنند. در این مورد، انحراف از دمای مرجع استاندارد برای سیستم اندازه‌گیری یا قطعه کار تحت اندازه‌گیری منجر به بی‌دقتی در اندازه‌گیری می‌شود؛ برای اطلاعات بیشتر مراجعه کنید به ISO/TR 16015. واژه دمای مرجع نباید با واژه شرایط عملیاتی امتیازی اشتباه شود.
پیوست B (آموزشی): ارتباط با مدل ماتریس GPS
B.1 عمومی
مدل ماتریس ISO GPS در ISO 14638 یک نمای کلی از سیستم ISO GPS است که این استاندارد جزئی از آن است.
B.2 اطلاعات در مورد این استاندارد بین‌المللی و استفاده از آن
هر زمان که مشخصات GPS برای قطعات کار و تجهیزات اندازه‌گیری داده می‌شود، از این استاندارد استفاده می‌شود. این مبنای ارزیابی بی‌دقتی در اندازه‌گیری است.
B.3 موقعیت در مدل ماتریس GPS
استاندارد ایزو 1، یک استاندارد GPS اساسی است. قوانین و اصول داده شده در این استاندارد به تمام استانداردهای ISO GPS عمومی و تکمیلی در ماتریس ISO GPS اعمال می‌شود. جدول B.1 را ببینید.
جدول B.1 — موقعیت در مدل ماتریس GPS
| زنجیره‌ها | نمادها و نشانه‌ها | نیازهای ویژگی | ویژگی‌ها | تطابق و عدم تطابق | اندازه‌گیری | تجهیزات اندازه‌گیری | کالیبراسیون |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اندازه | • | • | • | • | • | • | • |
| فاصله | • | • | • | • | • | • | • |
| شکل | • | • | • | • | • | • | • |
| جهت‌گیری | • | • | • | • | • | • | • |
| مکان | • | • | • | • | • | • | • |
| اجرا کردن | • | • | • | • | • | • | • |
| بافت سطحی پروفایل | • | • | • | • | • | • | • |
| بافت سطحی مسطح | • | • | • | • | • | • | • |
| نقص‌های سطحی | • | • | • | • | • | • | • |
B.4 استانداردهای بین‌المللی مرتبط
استانداردهای مرتبط، آنهایی هستند که در زنجیره‌های استانداردها مشخص شده در جدول B.1 هستند.
