ایزو 20152-1 یا استاندارد ISO 20152-1:2010 با عنوان «سازه‌های چوبی — عملکرد چسب‌ها — بخش ۱: الزامات پایه» توسط کمیته فنی ISO/TC 165 تدوین شده است. این استاندارد به تعیین الزامات عملکردی پایه برای چسب‌های مورد استفاده در اتصال اجزای سازه‌های چوبی می‌پردازد.
این الزامات بر اساس شرایط بهره‌برداری در سه کلاس خدماتی تعریف شده‌اند:
- کلاس ۱: شرایط داخلی با رطوبت نسبی کمتر از ۶۵٪، که میانگین رطوبت تعادلی چوب نرم در آن کمتر از ۱۲٪ است.
- کلاس ۲: شرایط نیمه‌مرطوب با رطوبت نسبی بالاتر از ۸۵٪ برای چند هفته در سال، که میانگین رطوبت تعادلی چوب نرم در آن کمتر از ۲۰٪ است.
- کلاس ۳: شرایط کاملاً مرطوب یا در معرض مستقیم آب و هوای بیرونی.
استاندارد ایزو 20152-1 شامل آزمون‌هایی برای ارزیابی عملکرد چسب‌ها در شرایط مختلف است، از جمله:
- مقاومت در برابر قارچ‌ها: بررسی توانایی چسب در مقاومت در برابر رشد قارچ‌ها.
- آسیب اسیدی به الیاف چوب: ارزیابی تأثیر اسید بر الیاف چوب در محل اتصال.
- مقاومت برشی در حالت خشک و مرطوب: تعیین استحکام چسب در شرایط مختلف رطوبتی.
- مقاومت در برابر لایه‌لایه شدن: بررسی پایداری اتصال چسب در برابر تغییرات رطوبتی و حرارتی.
- مقاومت در برابر خزش تحت بار استاتیکی: ارزیابی پایداری اتصال چسب تحت بارهای طولانی‌مدت در شرایط رطوبت و دماهای بالا.
این استاندارد بر اساس استانداردهای کانادایی CSA O112.9 و CSA O112.10 توسعه یافته است و دو روش آزمون را معرفی می‌کند:
- روش A: مبتنی بر آزمون‌های CSA، شامل آزمون‌های برشی بلوکی، مقاومت در برابر لایه‌لایه شدن و خزش.
- روش B: بر اساس استانداردهای CEN اروپا، با استفاده از آزمون‌های کششی و ارزیابی‌های مشابه.
بندهای اصلی استاندارد ایزو 20152-1
استاندارد ISO 20152-1:2010 با عنوان «سازه‌های چوبی — عملکرد چسب‌ها — بخش ۱: الزامات پایه» به تعیین الزامات عملکردی برای چسب‌های مورد استفاده در اتصال اجزای سازه‌های چوبی می‌پردازد. این استاندارد شامل بخش‌های اصلی زیر است:
- دامنه کاربرد (Scope): تعیین محدوده استفاده از استاندارد و شرایط خدماتی مختلف (کلاس‌های خدماتی ۱، ۲ و ۳) بر اساس رطوبت و دما.
- مراجع الزامی (Normative References): فهرستی از استانداردهای مرتبط که برای اجرای این استاندارد ضروری هستند، مانند ISO 3130 و EN 301.
- اصطلاحات و تعاریف (Terms and Definitions): تعریف مفاهیم کلیدی مانند کلاس‌های خدماتی، چگالی ویژه، و درصد شکست چوب.
- کاربرد (Application): توضیح نحوه اعمال الزامات استاندارد بر اساس عملکرد چسب در شرایط مختلف.
- الزامات عملکردی (Performance Requirements): شامل زیر‌بخش‌هایی مانند:
- مقاومت در برابر تخریب زیستی
- آسیب اسیدی به الیاف چوب
- مقاومت برشی در حالت خشک و مرطوب
- مقاومت در برابر لایه‌لایه شدن
- مقاومت در برابر خزش تحت بار استاتیکی
- روش‌های آزمون (Test Methods): دو روش آزمون معرفی شده‌اند:
- روش A: مبتنی بر استانداردهای کانادایی CSA.
- روش B: بر اساس استانداردهای اروپایی CEN.
- نمونه‌برداری چسب (Adhesive Sample): تعیین نحوه تهیه نمونه‌های چسب برای آزمون.
- رد صلاحیت (Rejection): شرایطی که در آن چسب‌ها به دلیل عدم تطابق با الزامات استاندارد رد می‌شوند.
- گزارش‌دهی (Reporting): الزامات مربوط به مستندسازی و گزارش نتایج آزمون‌ها.
چگونگی انطباق با استاندارد ایزو 20152-1
برای انطباق با استاندارد ISO 20152-1:2010، که به الزامات عملکردی چسب‌های مورد استفاده در سازه‌های چوبی می‌پردازد، مراحل زیر باید دنبال شود:
1. تعیین کلاس خدماتی مناسب در ایزو 20152-1
ابتدا باید کلاس خدماتی (Service Class) مناسب برای کاربرد مورد نظر تعیین شود. این کلاس‌ها بر اساس شرایط رطوبتی و دمایی محیط تقسیم‌بندی می‌شوند:
- کلاس ۱: شرایط داخلی با رطوبت نسبی کمتر از ۶۵٪.
- کلاس ۲: شرایط نیمه‌مرطوب با رطوبت نسبی بالاتر از ۸۵٪ برای چند هفته در سال.
- کلاس ۳: شرایط کاملاً مرطوب یا در معرض مستقیم آب و هوای بیرونی.
2. انتخاب روش آزمون مناسب
استاندارد دو روش آزمون را برای ارزیابی عملکرد چسب‌ها معرفی می‌کند:
- روش A: مبتنی بر استانداردهای کانادایی CSA، شامل آزمون‌های برشی بلوکی، مقاومت در برابر لایه‌لایه شدن و خزش.
- روش B: بر اساس استانداردهای اروپایی CEN، با استفاده از آزمون‌های کششی و ارزیابی‌های مشابه.
توجه داشته باشید که پس از انتخاب یکی از این روش‌ها، نمی‌توان بین آن‌ها جابجا شد؛ یعنی نمی‌توان برخی آزمون‌ها را با روش A و برخی دیگر را با روش B انجام داد.
3. آماده‌سازی نمونه‌ها و انجام آزمون‌ها
نمونه‌های چسب باید بر اساس دستورالعمل‌های تولیدکننده و الزامات استاندارد تهیه شوند. آزمون‌های مورد نیاز شامل موارد زیر است:
- مقاومت در برابر قارچ‌ها: بررسی توانایی چسب در مقاومت در برابر رشد قارچ‌ها.
- آسیب اسیدی به الیاف چوب: ارزیابی تأثیر اسید بر الیاف چوب در محل اتصال.
- مقاومت برشی در حالت خشک و مرطوب: تعیین استحکام چسب در شرایط مختلف رطوبتی.
- مقاومت در برابر لایه‌لایه شدن: بررسی پایداری اتصال چسب در برابر تغییرات رطوبتی و حرارتی.
- مقاومت در برابر خزش تحت بار استاتیکی: ارزیابی پایداری اتصال چسب تحت بارهای طولانی‌مدت در شرایط رطوبت و دماهای بالا.
4. ارزیابی نتایج آزمون‌ها
نتایج به‌دست‌آمده از آزمون‌ها باید با معیارهای تعیین‌شده در استاندارد مقایسه شوند. برای مثال، در آزمون برشی، مقاومت و درصد شکست چوب باید به حداقل‌های مشخص‌شده برسند.
5. مستندسازی و گزارش‌دهی
تمامی مراحل، از آماده‌سازی نمونه‌ها تا نتایج آزمون‌ها، باید به‌طور دقیق مستندسازی شوند. گزارش نهایی باید شامل اطلاعاتی مانند:
- توضیحات محصول و کلاس خدماتی انتخاب‌شده.
- جزئیات مربوط به آماده‌سازی نمونه‌ها و شرایط آزمون‌ها.
- نتایج به‌دست‌آمده و مقایسه آن‌ها با الزامات استاندارد.
6. اقدامات پس از عدم انطباق در ایزو 20152-1
در صورت عدم تطابق چسب با الزامات استاندارد، باید اقدامات اصلاحی انجام شده و پس از آن، آزمون‌ها مجدداً تکرار شوند.
جهت مشاوره برای اخذ گواهینامه های ایزو با ایران گواه در تماس باشید.
