استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018

استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 با عنوان «محیط‌های انفجاری — بخش ۳۴: کاربرد سیستم‌های مدیریت کیفیت برای تولید محصولات Ex»، به‌طور ویژه برای تولید تجهیزات و محصولات مورد استفاده در محیط‌های انفجاری طراحی شده است. این استاندارد الزامات خاصی را برای ایجاد و نگهداری یک سیستم مدیریت کیفیت (QMS) جهت تولید محصولات Ex مطابق با گواهی‌نامه‌ها ارائه می‌دهد. در این مقاله، به بررسی این استاندارد، ارتباط آن با گواهینامه‌های بین‌المللی ATEX و IECEx، و همچنین گواهینامه ملی ایران به نام IR-EX خواهیم پرداخت.

مقدمه‌ای بر استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018

استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 به‌عنوان یک استاندارد بین‌المللی، الزامات خاصی را برای سیستم‌های مدیریت کیفیت در تولید محصولات Ex ارائه می‌دهد. این استاندارد به‌منظور اطمینان از انطباق محصولات با الزامات ایمنی در محیط‌های انفجاری تدوین شده است. در این راستا، استاندارد مذکور به‌طور ویژه بر روی تولید تجهیزات الکتریکی و غیرالکتریکی، سیستم‌های حفاظتی، دستگاه‌های ایمنی، و اجزای Ex و ترکیب‌های آن‌ها تمرکز دارد.

ساختار و الزامات اصلی استاندارد

استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 شامل الزامات زیر است:

• الزامات عمومی: تعریف الزامات کلی برای سیستم مدیریت کیفیت در تولید محصولات Ex.
• الزامات خاص برای تولید محصولات Ex: تعیین الزامات ویژه برای تولید محصولات Ex با توجه به نوع حفاظت و کاربرد آن‌ها.
• الزامات برای مستندسازی و نگهداری سوابق: تعیین الزامات برای مستندسازی فرآیندها و نگهداری سوابق مرتبط با تولید محصولات Ex.
• الزامات برای ارزیابی و ممیزی داخلی: تعیین الزامات برای ارزیابی و ممیزی داخلی سیستم مدیریت کیفیت.
• الزامات برای اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه: تعیین الزامات برای شناسایی و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در صورت انحراف از الزامات.

ارتباط با گواهینامه‌های بین‌المللی ATEX و IECEx

استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 با گواهینامه‌های بین‌المللی ATEX و IECEx ارتباط نزدیکی دارد:

• ATEX (ATmosphères EXplosibles): استاندارد ATEX اتحادیه اروپا است که برای تجهیزات مورد استفاده در محیط‌های انفجاری تدوین شده است. استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 به‌عنوان مبنای سیستم مدیریت کیفیت در فرآیند صدور گواهی‌نامه ATEX مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• IECEx (International Electrotechnical Commission Explosive Atmospheres): سیستم IECEx یک سیستم بین‌المللی است که برای ارزیابی و صدور گواهی‌نامه برای تجهیزات مورد استفاده در محیط‌های انفجاری طراحی شده است. استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 به‌عنوان مبنای سیستم مدیریت کیفیت در فرآیند صدور گواهی‌نامه IECEx نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در هر دو سیستم، ارزیابی سیستم مدیریت کیفیت تولیدکننده بر اساس استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که محصولات تولیدی مطابق با الزامات ایمنی و استانداردهای بین‌المللی هستند.

مطالعه پیشنهادی: گواهینامه CE تجهیزات ATEX در فضاهای بالقوه انفجاری

گواهینامه IR-EX وزارت نفت ایران

در ایران، وزارت نفت گواهی‌نامه‌ای به نام IR-EX برای تجهیزات مورد استفاده در محیط‌های انفجاری صادر می‌کند. این گواهی‌نامه مشابه گواهی‌نامه‌های ATEX و IECEx است و هدف آن اطمینان از ایمنی تجهیزات در محیط‌های انفجاری است.

برای دریافت گواهی‌نامه IR-EX، تولیدکنندگان باید الزامات خاصی را رعایت کنند که مشابه با الزامات استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 است. این الزامات شامل ایجاد و نگهداری یک سیستم مدیریت کیفیت مناسب، انجام ارزیابی‌های داخلی، و ارائه مستندات مرتبط با تولید محصولات Ex می‌باشد.

در فرآیند صدور گواهی‌نامه IR-EX، ارزیابی سیستم مدیریت کیفیت تولیدکننده بر اساس استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 انجام می‌شود. این ارزیابی شامل ممیزی‌های داخلی و خارجی، بررسی مستندات تولید، و ارزیابی انطباق محصولات با الزامات ایمنی است.

نتیجه‌گیری

استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 به‌عنوان یک استاندارد بین‌المللی، مبنای سیستم‌های مدیریت کیفیت در تولید محصولات مورد استفاده در محیط‌های انفجاری است. این استاندارد با گواهی‌نامه‌های بین‌المللی ATEX و IECEx ارتباط نزدیکی دارد و در فرآیند صدور این گواهی‌نامه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران نیز، گواهی‌نامه IR-EX وزارت نفت با استفاده از این استاندارد صادر می‌شود و تولیدکنندگان داخلی باید الزامات آن را رعایت کنند.

رعایت الزامات استاندارد ISO/IEC 80079-34:2018 نه‌تنها برای دریافت گواهی‌نامه‌های بین‌المللی و ملی ضروری است، بلکه به‌عنوان یک ابزار مؤثر در ارتقاء ایمنی و کیفیت محصولات در محیط‌های انفجاری عمل می‌کند.