استاندارد ایزو 6780 چیست؟ کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری گشتاور
استاندارد ایزو 6780 یک استاندارد تدوین شده برای کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری گشتاور در حالت‌های گام‌به‌گام (استاتیک) و پیوسته (شبه استاتیک) است. این استاندارد به اندازه‌گیری تغییر شکل الاستیک یک بدنه قابل تغییر شکل یا یک متغیر اندازه‌گیری شده متناسب با گشتاور می‌پردازد. سازمان جهانی استاندارد انواع مختلفی از استانداردهای ایزو در حوزه‌های مختلف تدوین کرده و سازمان‌ها از این استانداردهای مرتبط به منظور بهبود کیفیت کار خود استفاده می‌کنند.
با استفاده از استانداردهای ایزو، علاوه بر افزایش کیفیت کار، می‌توانیم جایگاه بهتری در رتبه‌بندی شرکت‌ها کسب کنیم و همچنین هزینه‌ها را نیز کاهش دهیم.
کالیبراسیون چیست؟
کالیبراسیون به بررسی منظم دقت و قابلیت اطمینان ابزارهای اندازه‌گیری گشتاور اشاره دارد. این فرآیند از طریق تجهیزات کالیبراسیون با هدف خاص که معمولاً تحت نظارت دقیق قرار دارند، انجام می‌شود. به طور ساده، کالیبراسیون به معنای انجام اندازه‌گیری‌هایی با استفاده از وسایل اندازه‌گیری استاندارد است.
برای دستیابی به کیفیت برتر در ابزارهای اندازه‌گیری، باید آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها را با دقت انجام داد و ابزارها را با معیارهای استاندارد مطابقت داد. به همین دلیل، فرآیند کالیبراسیون در تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی اهمیت ویژه‌ای دارد.
نگاهی کلی به استاندارد ایزو 6780
اگر از ابزارهای اندازه‌گیری گشتاور استفاده می‌کنید، احتمالاً می‌دانید که همیشه باید آن‌ها را کالیبره کنید. این امر ضروری است زیرا ابزارهای اندازه‌گیری گشتاور به دقت بسیار بالایی کار می‌کنند و اغلب در محیط‌هایی مرتبط با ایمنی استفاده می‌شوند. در شرایط ایده‌آل، انتظار داریم که ابزارهای اندازه‌گیری گشتاور در طی بازه‌های زمانی طولانی دقت خود را حفظ کنند.
برای تضمین این موضوع، باید به صورت منظم فرآیند کالیبراسیون را با استفاده از ابزارهای کالیبراسیون انجام داده و نتایج را به دقت مستند کرد. اگر این کار انجام نشود، ممکن است با خطاهای بزرگی مواجه شویم.
علاوه بر این، اگر به طور معمول با ابزارهای اندازه‌گیری گشتاور کار می‌کنید، فرآیندهای کالیبراسیون باید از استانداردهای دقیقی پیروی کنند تا خطاهایی در کارکرد ابزارها ایجاد نشود. به همین دلیل، در اکتبر ۲۰۱۷، سازمان جهانی استاندارد ایزو ۶۷۸۹ را جایگزین نسخه ۲۰۰۳ این استاندارد کرد و تغییرات مهمی در آن اعمال شد.
ایزو ۶۷۸۹:۲۰۰۳
کمیته فنی ISO/TC 29 (ابزارهای کوچک) و کمیته فرعی SC 10 (ابزار مونتاژ پیچ و مهره، انبردست و نیپر) این استاندارد را تدوین نموده‌اند. ویرایش اول ایزو ۱-۶۷۸۹ را با ایزو ۲-۶۷۸۹ که از نظر فنی با تغییرات زیر بازنگری شده است، جایگزین کرده‌اند:
- این سند الزامات طراحی و ساخت را مشخص می‌کند.
- الزامات گواهی کالیبراسیون قابل ردیابی را مشخص می‌کند.
- محاسبه عدم قطعیت‌ها و روشی برای کالیبراسیون دستگاه اندازه‌گیری گشتاور دستی را پوشش می‌دهد.
- درایو خروجی ابزارهای گشتاور گسترش یافته را تعیین می‌کند.
- محدوده گشتاور ابزارها را مشخص می‌کند.
- اهمیت اجتناب از نیروهای انگلی را مورد تاکید قرار می‌دهد.
- فلوچارت‌های توضیحی برای توالی اندازه‌گیری ابزارهای مختلف گشتاور را اضافه کرده است.
- با توجه به اینکه گواهی کالیبراسیون سازندگان، قبلاً حاوی اطلاعات کافی و قابل ردیابی نبوده است، شرط «گواهی کالیبراسیون» را حذف کرده‌اند.
محدوده کاربرد
ایزو ۶۷۸۹ الزامات تست انطباق و علامت‌گذاری را برای ابزارهای گشتاور دستی مورد استفاده برای سفت کردن کنترل شده پیچ ها و مهره ها مشخص می‌کند. این استاندارد را در مورد ابزارهای گشتاور‌دستی که به عنوان ابزارهای نشان‌دهنده گشتاور (نوع I) و ابزارهای تنظیم کننده گشتاور (نوع II) طبقه‌بندی کرده‌اند، اعمال می‌کنیم.
بهبودهای اعمال شده در ایزو ۶۷۸۹-۲
ISO 6789-2:2017 را ویژه ابزار مونتاژ برای پیچ و مهره – ابزار گشتاور دستی، تحت عنوان الزامات برای کالیبراسیون و تعیین عدم قطعیت اندازه‌گیری نامگذاری کرده‌اند:
- ایزو ۲- ۶۷۸۹ را برای ارائه در دو سطح مستندات تقسیم کرده‌اند.
- این استاندارد نیازهای مختلف کاربران استاندارد را تشخیص می‌دهد.
- حداقل الزامات مربوط به توسعه، تولید و مستندسازی ابزارهای گشتاور دستی را در اختیار طراحان و تولیدکنندگان قرار می‌دهد.
- روش‌های دقیقی را برای محاسبه عدم قطعیت ها و الزامات کالیبراسیون ارائه می‌دهد.
- به کاربران خدمات کالیبراسیون این امکان را می‌دهد که به راحتی کالیبراسیون‌های آزمایشگاه‌های مختلف را باهم مقایسه کنند.
- حداقل الزامات برای کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری گشتاور را توضیح می‌دهد.
بخش‌های ایزو ۶۷۸۹ – ۲
ورژن جدید استاندارد ایزو ۶۷۸۹ از دو بخش تشکیل شده است:
- بخش اول به تولیدکنندگان توجه می‌کند و حداقل الزاماتی که ابزارهای گشتاور باید ارتقا دهند را مشخص می‌کند.
- بخش دوم به آزمایشگاه‌هایی اختصاص می‌دهد که مسئول گواهینامه‌دهی هستند. آن‌ها باید معیارهای خاصی را برای محاسبه عدم قطعیت در اندازه‌گیری ابزارهای گشتاور رعایت کنند.
علاوه بر این، تست ابزارهای گشتاور را در ظرفیت‌های ۲۰٪، ۶۰٪، و ۱۰۰٪ انجام نمی‌دهیم، بلکه این ارزیابی را در کمترین مقدار محدوده اندازه‌گیری انجام می‌دهیم. این جزئیات به ما این امکان را می‌دهد که تطابق ابزار گشتاور را در کل محدوده اندازه‌گیری مورد بررسی قرار دهیم.
همان‌گونه که پیاده‌سازی استاندارد ایزو ۶۷۸۹ را به عنوان یک مرحله ضروری در آزمایش دقت ابزارهای گشتاور پیش از ورود به بازار می‌شناسیم، نیاز به در نظر گرفتن زمان انجام این آزمون‌ها نیز داریم. باید توجه کنیم که زمان مورد نیاز برای آزمایشات به ویژگی‌های ابزار و نوع کارخانه مورد استفاده برای آزمایش مرتبط است.
در کل، برای پیاده‌سازی هر استاندارد مرتبط با حوزه کاری خود، الزامات آن را به دقت رعایت کرده و در محل اجرایی آن اهمیت دهیم. این اقدام منجر به افزایش کیفیت محصولات و خدمات ما می‌شود. به این ترتیب، ما قادر به جذب رضایت مخاطبان و افزایش اعتبار خود خواهیم بود.
جهت اخذ انواع گواهینامه های معتبر ایزو می توانید با مرکز مشاوره ایران گواه در تماس باشید.
