استاندارد ایزو 20137 با عنوان کامل «ISO 20137:2023 – Leather — Chemical tests — Guidelines for testing critical chemicals in leather» راهنمایی‌هایی برای انجام آزمون‌های شیمیایی بر روی چرم ارائه می‌دهد. این استاندارد توسط کمیسیون آزمون‌های شیمیایی اتحادیه بین‌المللی فناوران و شیمی‌دانان چرم (IULTCS) و کمیته فنی CEN/TC 289 تدوین شده است.
هدف و کاربرد استاندارد ایزو 20137
این استاندارد به منظور کمک به صنعت چرم در شناسایی و آزمون مواد شیمیایی مهم و بالقوه خطرناک در محصولات چرمی طراحی شده است. هدف اصلی آن، ارائه روش‌های آزمون معتبر و خاص برای چرم است تا از استفاده از روش‌های نامناسب از صنایع دیگر جلوگیری شود .
ساختار و محتوای استاندارد
استاندارد ISO 20137 شامل بخش‌های زیر است:
مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت چرم بدون محدودیت قانونی فعلی: شامل موادی مانند بیسفنول‌ها، کروم (III)، فرمالدهید، بیوسایدها و فلزات سنگین مانند کبالت و مس است.
مواد شیمیایی که قبلاً در صنعت چرم استفاده می‌شدند: مانند آلکیل‌فنول‌ها و آمین‌های معطر آزاد شده از رنگ‌های آزو، که اکنون به دلیل محدودیت‌های قانونی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مواد شیمیایی که به طور معمول در صنعت چرم استفاده نمی‌شوند: اما ممکن است به صورت ناخالصی یا آلودگی وارد محصولات چرمی شوند.
همچنین، این استاندارد روش‌های آزمون مناسب برای هر دسته از مواد شیمیایی را معرفی می‌کند و به صنعت کمک می‌کند تا از انجام آزمون‌های غیرضروری و پرهزینه جلوگیری کند.
نسخه‌های موجود
نسخه اولیه این استاندارد در سال ۲۰۱۷ منتشر شد و در سال ۲۰۲۳ به‌روزرسانی شد. در نسخه جدید، استانداردهای آزمون به‌روزرسانی شده‌اند و مواد شیمیایی جدیدی مانند بیسفنول‌ها و گلوتارآلدئید به فهرست مواد مورد بررسی اضافه شده‌اند .
بندهای اصلی استاندارد ایزو 20137 چیست؟
استاندارد ISO 20137:2023 با عنوان «چرم — آزمون‌های شیمیایی — راهنمایی برای آزمون مواد شیمیایی بحرانی در چرم» به بررسی و ارائه روش‌های آزمون برای مواد شیمیایی مختلف در صنعت چرم می‌پردازد. این استاندارد به‌ویژه برای تولیدکنندگان، آزمایشگاه‌ها و نهادهای نظارتی که با محصولات چرمی سروکار دارند، اهمیت دارد.
ساختار و بندهای اصلی استاندارد ISO 20137:2023
این استاندارد شامل بخش‌های اصلی زیر است:
- دامنه کاربرد (Scope): توضیح می‌دهد که استاندارد برای شناسایی و آزمون مواد شیمیایی در چرم طراحی شده و به چه موادی می‌پردازد.
- مراجع الزامی (Normative References): فهرستی از استانداردها و منابعی که برای درک و اجرای این استاندارد ضروری هستند.
- اصطلاحات و تعاریف (Terms and Definitions): تعریف دقیق اصطلاحات کلیدی مورد استفاده در استاندارد.
- مواد شیمیایی موجود در چرم (Chemical Substances Potentially Found in Leather): این بخش به سه زیرمجموعه تقسیم می‌شود:
- مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت چرم بدون محدودیت قانونی فعلی: شامل موادی مانند بیسفنول‌ها، کروم (III)، فرمالدهید، بیوسایدها و فلزات سنگین مانند کبالت و مس است.
- مواد شیمیایی که قبلاً در صنعت چرم استفاده می‌شدند: مانند آلکیل‌فنول‌ها و آمین‌های معطر آزاد شده از رنگ‌های آزو، که اکنون به دلیل محدودیت‌های قانونی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مواد شیمیایی که به طور معمول در صنعت چرم استفاده نمی‌شوند: اما ممکن است به صورت ناخالصی یا آلودگی وارد محصولات چرمی شوند.
- پیوست A (Annex A): فهرست‌های اطلاعاتی از مواد شیمیایی مختلف، شامل جزئیات بیشتر درباره هر ماده و روش‌های آزمون مرتبط.
- کتابشناسی (Bibliography): منابع و مراجع اضافی برای مطالعه بیشتر.
✅ مراحل کلیدی برای انطباق با ISO 20137:2023
- شناسایی مواد شیمیایی مرتبط با فرآیند تولید چرم
ابتدا فهرستی از مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیندهای تولید چرم تهیه کنید. این شامل موادی است که:- در حال حاضر در صنعت چرم استفاده می‌شوند و محدودیت قانونی ندارند.
- قبلاً در صنعت چرم استفاده می‌شدند اما اکنون کمتر رایج هستند.
- به طور معمول در صنعت چرم استفاده نمی‌شوند اما ممکن است به صورت ناخالصی یا آلودگی وارد محصولات شوند.
- استفاده از روش‌های آزمون مناسب برای هر ماده شیمیایی
برای هر ماده شیمیایی شناسایی‌شده، از روش‌های آزمون معتبر و خاص برای چرم استفاده کنید. به عنوان مثال:- بیسفنول‌ها (Bisphenol S و F): استفاده از روش ISO 11936.
- کروم (III): استفاده از روش‌های ISO 5398-1 تا ISO 5398-4 یا ISO 17072-2 برای تعیین کروم کل، و ISO 17072-1 برای کروم استخراج‌پذیر.
- فرمالدهید: استفاده از روش‌های ISO 17226-1 برای تعیین محتوای فرمالدهید و ISO 17226-3 برای تعیین انتشار فرمالدهید.
- بیوسایدها (مانند TCMTB، PCMC، OPP، OIT): استفاده از روش‌های ISO 13365-1 و ISO 13365-2.
- فلزات سنگین (مانند کبالت و مس): استفاده از روش‌های ISO 17072-1 و ISO 17072-2.
- pH: استفاده از روش ISO 4045 برای تعیین pH و تفاوت آن.
مستندسازی و نگهداری سوابق آزمون‌ها
تمام نتایج آزمون‌ها را به‌طور دقیق مستندسازی کنید و سوابق مربوطه را نگهداری کنید. این مستندات برای اثبات انطباق با استاندارد و در صورت نیاز به ممیزی‌های خارجی ضروری هستند.
آموزش کارکنان و به‌روزرسانی دانش فنی
اطمینان حاصل کنید که کارکنان مرتبط با فرآیندهای تولید و کنترل کیفیت، آموزش‌های لازم را در زمینه استاندارد ISO 20137:2023 و روش‌های آزمون مرتبط دریافت کرده‌اند. همچنین، با تغییرات و به‌روزرسانی‌های استاندارد آشنا باشند.
همکاری با آزمایشگاه‌های معتبر
در صورت عدم وجود تجهیزات یا تخصص لازم در داخل سازمان، با آزمایشگاه‌های معتبر و دارای تجربه در آزمون‌های شیمیایی چرم همکاری کنید تا آزمون‌ها به‌درستی و مطابق با استاندارد انجام شوند.
بازنگری و بهبود مستمر
به‌طور منظم فرآیندهای آزمون و کنترل کیفیت را بازنگری کنید و در صورت شناسایی نقاط ضعف یا عدم انطباق، اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهید. این بازنگری‌ها به بهبود مستمر و حفظ انطباق با استاندارد کمک می‌کنند.
جهت مشاوره برای اخذ گواهینامه های ایزو با ایران گواه در تماس باشید.
