استاندارد ایزو 20253 یا ISO 20253:2016 با عنوان کامل «Textile floor coverings — Blade test — Flocked textile floor covering» روشی آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری مقاومت سایشی و استحکام اتصال الیاف در موکت‌های فلوک (Flocked) ارائه می‌کند. این استاندارد نخستین‌بار در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۶ منتشر شد و امروزه در فهرست سازمان ISO با وضعیت «Withdrawn» (لغو شده) درج شده است؛ با این حال هنوز در صنعت کف‌پوش برای مقایسه کیفیت محصولات فلوک و ارزیابی عملکرد آن‌ها به‌کار می‌رود.
تاریخچه و وضعیت انتشار استاندارد ایزو 20253
- انتشار اولیه: ۲۰۱۶‑11‑15 به‌عنوان نخستین ویرایش.
- کمیته مسئول: ISO/TC 219 – Floor coverings که روی استانداردهای منسوجات کف‌پوش تمرکز دارد.
- جایگاه فعلی: طبق درگاه رسمی ISO این سند به‌دلایلی (هم‌پوشانی با روش‌های تازه یا ادغام در استانداردهای جامع‌تر) لغو شده است.
دامنه و هدف استاندارد استاندارد ایزو 20253
استاندارد ایزو 20253 یا ISO 20253 یک روش آزمون مقایسه‌ای را تشریح می‌کند که برای همه انواع موکت‌های فلوک با توده الیاف عمودی یا مایل مناسب است. هدف اصلی، تعیین دو شاخص است:
- مقاومت سایشی سطح فلوک؛
- میزان خروج الیاف (Fibre bind) پس از تعداد رفت‌وبرگشت‌های مشخص تیغه.
تعاریف کلیدی
- Flocked textile floor covering: کف‌پوشی که الیاف بریده‌شده به صورت عمودی در یک لایه چسب پخش و تثبیت می‌شوند.
- Abrasion resistance: توانایی سطح برای مقاومت در برابر تخریب مکانیکی ناشی از مالش تیغه.
تجهیزات و اصول آزمون تیغه‌ای
اجزا
- صفحه پایه رفت‌وبرگشتی با سرعت و دامنه یکنواخت؛
- تیغه فولادی صیقلی با جرم اعمالی ≈ 2 kg؛
- گیره‌های نگه‌دارنده نمونه 100 mm × 100 mm.
اصل کار
تیغه با نیروی ثابت روی سطح نمونه حرکت رفت‌وبرگشتی می‌کند (N دور رفت‌وبرگشت). پس از چرخه تعیین‌شده، سطح به‌صورت چشمی تحت نور استاندارد بررسی و درصد سطح ساییده‌شده یا میزان ریزش الیاف ثبت می‌شود.
روش اجرای آزمون
- تهیه نمونه: سه قطعه از هر موکت فلوک، به مدت 24 h در شرایط استاندارد دما/رطوبت عمل‌آوری شوند.
- کالیبراسیون تجهیزات: جرم تیغه و دامنه حرکت کنترل شود.
- تعیین تعداد چرخه: مقادیر مرجع 50، 100 یا 200 رفت‌وبرگشت طبق توافق، بسته به وزن توده و ارتفاع پرز.
- ارزیابی نتیجه:
- رتبه‌بندی بصری: مقایسه با کارت‌نمونه‌های مرجع؛
- اندازه‌گیری افت جرم (گزینه‌ای) برای کمی‌سازی خروج الیاف.
معیار پذیرش و تفسیر نتایج
- موکتی که پس از 200 چرخه افت بصری کمتر از 10 ٪ داشته باشد، در رده Class A قرار می‌گیرد (به‌عنوان مثال شاخص کفپوشهای تجاری سنگین).
- افزایش ریزش الیاف از حد معین، نشانه ضعف چسبندگی یا کیفیت پایین فلوک است و می‌تواند طول عمر پوشش را محدود کند.
ارتباط با استانداردهای مکمل
| استاندارد | رابطه با ISO 20253 | حوزه |
|---|---|---|
| ISO 4918 | آزمون صندلی چرخ‌دار روی کف‌پوش؛ ارزیابی سایشی تکمیلی | کفپوشهای الاستومر/لمینت |
| ISO 2424 | واژگان عمومی کفپوشهای نساجی؛ تعاریف به‌کاررفته در استاندارد ایزو 20253 | اصطلاحات |
| ISO 21868 | مرور فناوری‌های کف‌پوش نساجی؛ مرجع روش‌های آزمون | پژوهش و توسعه |
کاربردهای صنعتی و مزایا
- کنترل کیفیت کارخانه‌ای: تولیدکنندگان موکت فلوک از آزمون تیغه‌ای به عنوان شاخص QC خط تولید استفاده می‌کنند.
- مقایسه محصولات رقابتی: خریداران پروژه‌های حمل‌ونقل عمومی و فروشگاه‌های پرتردد، نتایج استاندارد ایزو 20253 را در اسناد مناقصه مطالبه می‌کنند.
- پشتیبانی ادعاهای بازاریابی: درج کلاس سایشی (A تا C) در برگه داده فنی، اعتماد مصرف‌کننده را افزایش می‌دهد.
ملاحظات پیاده‌سازی و انطباق
- لغو استاندارد؛ اما هیچ جایگزین مستقیم دیگری با روش تیغه منتشر نشده، بنابراین صنایع معمولاً از متن ۲۰۱۶ به‌عنوان Best Practice استفاده می‌کنند تا زمانی که TC 219 روش تکمیلی ارائه دهد. ISO
- هم‌ترازی با استانداردهای دوام دیگر (ISO 4918, ISO 10361) توصیه می‌شود تا تصویر جامع‌تری از عملکرد موکت به دست آید.
- در دسترس بودن متن: می‌توان نسخه PDF را از فروشگاه‌های استاندارد مانند ANSI، ITeh یا Accuris خریداری کرد.
جمع‌بندی استاندارد ایزو 20253
استاندارد ایزو 20253 با وجود آنکه لغو شده است، همچنان به‌عنوان مرجع اصلی تعیین مقاومت سایشی و استحکام الیاف در موکت‌های فلوک کاربرد گسترده دارد. فهم دقیق دامنه، روش آزمون و معیارهای پذیرش آن برای تولیدکنندگان، آزمایشگاه‌های تخصصی و خریداران عمده کف‌پوش ضروری است و می‌تواند به بهبود کیفیت محصول و کاهش ریسک خرابی در موقعیت‌های ترافیک بالا کمک کند.
مطالعه پیشنهادی: استاندارد ایزو 20203: اندازه‌گیری ارتفاع متوسط بلورک‌ها (Lc)
