استاندارد ایزو 9002 یکی از استانداردهای سری ISO 9000 بوده که بر مدیریت کیفیت در سازمان‌ها تمرکز دارد. این استاندارد در نسخه‌های قدیمی‌تر ایزو (مانند ISO 9000:1994) وجود داشت اما بعدها در ویرایش ISO 9001:2000 حذف و مفاهیم آن در استاندارد ایزو 9001 ادغام شد.
ایزو 9002 چه بود؟
ایزو 9002 یک استاندارد کیفیتی بود که برای سازمان‌هایی که در تولید محصول یا ارائه خدمات نقش داشتند اما طراحی انجام نمی‌دادند، کاربرد داشت. به عبارت دیگر، اگر یک شرکت فقط وظیفه تولید، نصب و خدمات پس از فروش را بر عهده داشت و طراحی محصول را انجام نمی‌داد، این استاندارد برای آن مناسب بود.
کاربردهای ISO 9002
قبل از حذف، ISO 9002 برای صنایع مختلفی که طراحی محصول را انجام نمی‌دادند اما فرآیندهای تولید و خدمات داشتند، استفاده می‌شد. برخی از کاربردهای آن عبارت بودند از:
- شرکت‌های تولیدی که بر اساس مشخصات طراحی‌شده توسط مشتری یا شرکت مادر تولید می‌کردند.
- کارخانه‌های مونتاژ که قطعات آماده را بدون طراحی جدید مونتاژ می‌کردند.
- شرکت‌های توزیع و خدماتی که کنترل کیفیت را در فرآیندهای خود پیاده‌سازی می‌کردند.
چرا ایزو 9002 حذف شد؟
در نسخه ISO 9001:2000، استانداردهای ایزو 9001، 9002 و 9003 با هم ادغام شدند تا یک سیستم مدیریت کیفیت جامع‌تر ارائه شود. در نتیجه، شرکت‌هایی که قبلاً از ایزو 9002 استفاده می‌کردند، لازم بود به ایزو 9001 مهاجرت کنند.
امروزه چه استانداردی جایگزین ایزو 9002 شده است؟
امروزه ایزو 9001:2015 تنها استاندارد معتبر در حوزه مدیریت کیفیت است و تمام الزامات کیفیتی از جمله طراحی، تولید، خدمات و مدیریت فرآیندها را پوشش می‌دهد. بنابراین، اگر سازمانی به دنبال استقرار سیستم مدیریت کیفیت مشابه ISO 9002 باشد، باید استاندارد ISO 9001:2015 را پیاده‌سازی کند.
جمع‌بندی این بخش
ایزو 9002 یک استاندارد قدیمی برای مدیریت کیفیت بود که بر کنترل کیفیت در تولید و خدمات بدون طراحی تمرکز داشت. این استاندارد در سال 2000 حذف شد و مفاهیم آن در ایزو 9001 ادغام شد. امروزه سازمان‌ها باید از ISO 9001:2015 استفاده کنند که یک استاندارد جامع‌تر و به‌روزتر است.
تفاوت بین ایزو 9002 و ISO/TS 9002:2016
✅ ایزو 9002 یک استاندارد قدیمی مدیریت کیفیت بود که در نسخه‌های قبلی سری ISO 9000 وجود داشت و در سال 2000 حذف شد.
✅ ISO/TS 9002:2016 یک مشخصه فنی (Technical Specification) است که به عنوان راهنمای اجرای ISO 9001:2015 ارائه شده است.
مقایسه جزئی‌تر
| ویژگی‌ها | ایزو 9002 (نسخه قدیمی) | ISO/TS 9002:2016 |
|---|---|---|
| نوع استاندارد | یک استاندارد رسمی برای مدیریت کیفیت | یک مستند راهنما (Technical Specification) |
| وضعیت فعلی | در سال 2000 حذف شد و با ISO 9001 ادغام شد | همچنان معتبر است |
| کاربرد | مدیریت کیفیت برای سازمان‌هایی که طراحی انجام نمی‌دادند | راهنمای پیاده‌سازی ISO 9001:2015 |
| قابل صدور گواهینامه | بله، سازمان‌ها می‌توانستند گواهینامه ISO 9002 دریافت کنند | خیر، فقط یک راهنما است |
| محتوا | الزامات سیستم مدیریت کیفیت برای سازمان‌های تولیدی بدون طراحی | راهکارهای اجرایی و مثال‌های عملی برای پیاده‌سازی ISO 9001 |
جمع‌بندی آخر
📌 ایزو 9002 یک استاندارد قدیمی و منسوخ‌شده بود که در نسخه ISO 9001:2000 حذف شد.
📌 ISO/TS 9002:2016 یک راهنما برای کمک به سازمان‌ها در اجرای ISO 9001:2015 است و به‌تنهایی استاندارد قابل صدور گواهینامه نیست.
اگر به دنبال یک استاندارد مدیریتی برای کیفیت هستید، باید ISO 9001:2015 را اجرا کنید و در صورت نیاز از ISO/TS 9002:2016 به عنوان راهنما استفاده کنید.
