برچسب گذاری Annex III برای کودها (FPR 2019/1009)

برچسب‌گذاری در مقررهٔ اتحادیهٔ اروپا برای محصولات کودی (FPR 2019/1009) فقط یک الزام ظاهری نیست؛ «برگهٔ فنیِ روِی بسته‌بندی» است که نشان می‌دهد محصول شما دقیقاً در چه دستهٔ عملکرد محصول (PFC) قرار می‌گیرد، از چه مواد سازندهٔ مجاز (CMC) تشکیل شده و چگونه باید به‌صورت ایمن، کارآمد و مسئولانه استفاده شود. طبق مادهٔ ۴، هر محصول کودی اتحادیه اروپا باید با ضمیمهٔ III (Annex III) برچسب‌گذاری شود؛ این Annex هم «الزامات عمومی» و هم «الزامات اختصاصیِ هر PFC» را تعیین می‌کند.

چه چیزهایی همیشه باید روی برچسب بیاید؟ (Annex III – Part I: General)

Annex III ابتدا یک فهرست «اقلام عمومی» ارائه می‌کند که برای همهٔ محصولات PFC1 تا PFC6 و همچنین برای PFC7 (بلِند) لازم‌اند. مهم‌ترین‌ها:

• نام/دیزاینیشن PFC: برای PFC1 تا PFC6، باید «دیزاینیشن» همان PFC (طبق Annex I) نوشته شود؛ برای PFC7 باید دیزاینیشن تمام PFCهای تشکیل‌دهندهٔ بلِند ذکر گردد.
• کمیت محصول (جرم یا حجم).
• دستور مصرف: دوز، زمان و تناوب کاربرد، و گیاه/قارچ هدف.
• شرایط نگهداری پیشنهادی.
• اگر محصول حاوی پلیمرِ CMC 9 باشد، باید دورهٔ کارکرد/رهایش کنترل‌شده (Functionality period) هم مشخص شود؛ برای برخی «بهبوددهنده‌های خاک» نیز اقلام تکمیلی لازم است.
• فهرست مواد تشکیل‌دهندهٔ ≥۵٪ (به‌ترتیب نزولی) به‌همراه دیزاینیشن CMC هرکدام؛ اگر «ماده یا مخلوط» است طبق CLP شناسایی شود؛ مواد طبیعی می‌توانند با نام معدنی معرفی شوند.
• چندعملکردی بودن: فقط عملکردهایی را می‌توانید ادعا کنید که برایشان ارزیابی انطباق موفق انجام شده است.
• هشدارهای ویژهٔ زنجیرهٔ غذا/خوراک: اگر مادهٔ سازنده‌ای دارید که در صورت عرضه به‌عنوان غذا/خوراک تحت «حداکثر باقیمانده‌ها/سطوح مجاز» قرار می‌گرفت و اکنون در محصول شما بالاتر از حد است، باید حداکثر غلظت آن در محصول و هشدار عدم استفاده به‌نحوی که ریسک عبور از حد در غذا/خوراک ایجاد کند را درج کنید.

موارد عمومیِ تکمیلی (گزینشی، ولی مهم)

• اگر محصول شما از مواد اکسایش حرارتی (CMC13) یا پیرولیز/گازی‌سازی (CMC14) تشکیل شده و Mn>3.5% دارد، منگنز را باید اعلام کنید.
• برای مواد با خلوص بالا (CMC15)، اگر سلنیوم > 10 mg/kg d.m. یا کلرید > 30 g/kg d.m. باشد، اعلام آن لازم است (و این اعلام باید از «اظهار مواد مغذی» جدا باشد).
• اگر مواد از کود دامی فرآوری‌شده (CMC10) دارید، باید هشدارهای مربوط به NH₃ و نیز هشدار دربارهٔ احتمال وجود آمینوپیرالید/کلوپیرالید را درج کنید (با استثنای آستانهٔ بسیار پایین). همچنین کل نیتروژن منشأگرفته از کود دامی باید ذکر شود.
• ادعای «کم‌کلرید» فقط وقتی مجاز است که Cl⁻ < 30 g/kg d.m. باشد.
• ادعاهای داوطلبانه نباید گمراه‌کننده باشند و باید به عوامل قابل‌سنجش تکیه کنند؛ واژه‌هایی مانند «پایدار/سازگار با محیط‌زیست» فقط وقتی مجازند که به قانون/استاندارد/طرح مشخص ارجاع دهند. همچنین برچسب نباید القا کند محصول از آفات/بیماری محافظت می‌کند (این قلمروِ مقررات دیگری است).
• تبدیل «اکسیدی↔عنصری» مجاز است (P₂O₅→P با ۰٫۴۳۶، K₂O→K با ۰٫۸۳۰، …) و همچنین می‌توانید به‌جای کربن آلی از مادهٔ آلی با ضریب ۰٫۵۶ استفاده کنید.

زبان و نحوهٔ ارائه: اطلاعات برچسب باید به زبانی که مصرف‌کنندهٔ نهایی آن را به‌راحتی می‌فهمد (مطابق تشخیص کشور عضو مقصد) و روشن و خوانا ارائه شود؛ در حالت بسته‌بندی‌نشده، اطلاعات باید در برگه/لیفلت همراه محصول فراهم باشد.

برچسب دیجیتال در برابر برچسب فیزیکی: قواعد ۲۰۲۴

از ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، مقررهٔ اصلاحی (EU) 2024/2516 امکان «برچسب دیجیتال» را به‌شکل نظام‌مند وارد FPR کرده است. خلاصهٔ اجرایی:

• B2B (به اپراتورهای اقتصادی): تمام اقلام برچسب می‌توانند فقط دیجیتال باشند—چه محصول بسته‌بندی‌شده باشد و چه نباشد.
• به مصرف‌کنندهٔ نهایی – بسته‌بندی‌شده: یا باید برچسب فیزیکی بدهید، یا برچسب دیجیتال + تکرار حداقل اطلاعات کلیدی روی برچسب فیزیکی. (اقلامی که در Annex III با ستاره علامت خورده‌اند، می‌توانند صرفاً دیجیتال باشند.)
• به مصرف‌کنندهٔ نهایی – بدون بسته‌بندی: می‌توانید برچسب را تماماً دیجیتال ارائه کنید یا لیفلت بدهید؛ در نقطهٔ فروش باید اطلاعات قابل‌دیدن باشد.
• دسترسی و دوام: دسترسی به برچسب دیجیتال باید بدون نیاز به ثبت‌نام/رمز و از طریق حامل داده (مثل QR) مستقیماً به خود برچسب باشد و حداقل ۱۰ سال از تاریخ عرضه حفظ شود.
• هم‌ارزی اطلاعات: اگر دوگانه (دیجیتال+فیزیکی) کار می‌کنید، یکپارچگی اطلاعات را حفظ کنید؛ وجود CE و (در صورت لزوم) شمارهٔ NB در برچسب دیجیتال نیز الزامی است.

الزامات اختصاصی برای انواع PFC (Annex III – Part II & III)

پس از اقلام عمومی، Annex III وارد جزئیات برچسب‌گذاری اختصاصی برای هر PFC می‌شود. در ادامه چند محور پرتکرار برای PFC 1 (Fertiliser) را مرور می‌کنیم:

۳.۱) قواعد کلی برای «کود» (PFC 1)

• اعلام مواد مغذی فقط وقتی مجاز است که حداقل‌های Annex I را پاس کنند. اگر N یا P را اعلام نمی‌کنید، اما N یا P₂O₅ > ۰٫۵٪ وزنی است، باید جدا از بخش «اعلام مواد مغذی» آن را ذکر کنید.
• اگر مهارکننده‌ها دارید (نیتریفیکاسیون/دنیتریفیکاسیون/اوره‌آز)، باید نام نوع مهارکننده و نحوهٔ بیان درصد آن را مطابق قواعد مشخص (نسبت به N آمونیومی+اوره‌ای یا نسبت به نیترات) درج کنید.
• واژهٔ Mineral fertiliser فقط وقتی مجاز است که محصول واقعاً PFC 1(C) باشد و قیود محتوایی/حلالیتی رعایت شوند (مثلاً برای P، حداقل درصدهای حلالیت در آب/سیترات آمونیوم خنثی/اسید فرمیک).

۳.۲) ارگانیک و ارگانومینرال (PFC 1(A) و 1(B))

• ترتیب نوشتن N-P-K و سپس Ca-Mg-Na-S رعایت شود، و فرمت اکسیدی برای P (به‌صورت P₂O₅)، K (K₂O) و … استفاده گردد؛ در جاهایی که کاملاً محلول در آب‌اند، تنها «محلول در آب» را بنویسید؛ اگر ≥۲۵٪ محلول است، کل + محلول را با هم ذکر کنید؛ در غیر این صورت فقط کل. برای ارگانیک، C_org، مادهٔ خشک و نسبت C_org/N نیز لازم است.
• اگر اوره دارید، درج هشدارهای مربوط به انتشار NH₃ الزام است.
• برای میکرومغذی‌های موجود در ارگانومینرال، حداقل‌ها و نحوۀ اعلام جزئیات مشخص شده است (جدول آستانه‌ها + قاعدهٔ «کل/محلول»). در صورت چلات/کمپلکس بودن، باید عامل، درصد بخش چلاته/کمپلکس و برای چلات‌ها بازهٔ pH پایداری اعلام شود.

۳.۳) معدنی ماکرومغذی (PFC 1(C)(I))

• برای N باید شکل‌های مختلف (نیتریک/آمونیومی/اوره‌ای/رزینیِ مشخص) را جداگانه ذکر کنید؛ برای P₂O₅ و K₂O «کل» و «محلول» مطابق قواعد بیاید. در جامدها، «گرانولومتری» و فرم واحد فیزیکی (گرانول/پلت/پودر/پرایل) نیز باید روی برچسب بیاید. اگر Coated است، نام عامل پوشش + درصد بخش پوشش‌خورده و یک هشدار عملکردی باید درج شود.

۳.۴) معدنی ریزمغذی (PFC 1(C)(II))

• برای ریز‌مغذی‌ها (B, Co, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn) علاوه‌بر حدود آلاینده‌ها در Annex I، در برچسب باید نام/نماد شیمیایی، کل/محلول طبق قاعدهٔ بالا و در صورت چلات/کمپلکس بودن، نام عامل، درصد بخش چلاته/کمپلکس و برای چلات‌ها بازهٔ pH پایداری را بیاورید.

نکتهٔ مهم برای بلِندها (PFC 7): در برچسب بلِند، دیزاینیشن همهٔ PFCهای اجزای EU Fertilising Product باید بیاید و الزامات برچسب‌گذاریِ هر جزء باید «برای محصول نهایی» بیان شود (اگر اقلام مشترکِ دو جزء شیوهٔ بیان متفاوت دارند، هر دو شیوه، جداگانه و به‌ازای هر PFC ذکر شود). راهنمای کمیسیون مثال‌های تصویریِ بسیار مفیدی دارد.

زبان، چیدمان و تعامل با CLP

• زبان برچسب باید به تشخیص کشور عضو، برای کاربران نهایی «به‌آسانی قابل‌فهم» باشد؛ قابلیت بازرسی در زمان عرضه هم شرط است.
• راهنمای ظاهری برچسب کمیسیون (Communication 2021/C 119/01) نمونه‌های بصری، رنگ‌بندی پیشنهادی برای اقلام عمومی/اختصاصی و پاسخ به پرسش‌های پرتکرار (مثلاً «حداقل/حداکثر اندازهٔ فونت؟»، «چه اطلاعاتی می‌تواند خارج از محدودهٔ برچسب روی بسته درج شود؟»، «تعامل با CLP و پیکتوگرام‌ها؟») را ارائه کرده است. این سند الزام‌آور نیست ولی مرجع عملی استاندارد شده است.
• اگر محصول شما طبق CLP خطرناک طبقه‌بندی شود، برچسب CLP جدا از اقلام Annex III لازم خواهد بود (و هر دو باید هم‌زمان رعایت شوند). راهنمای کمیسیون نحوهٔ همزیستی این دو را توضیح می‌دهد.

جدول راهنمای سریع: اقلام عمومیِ الزامی روی برچسب

بسته به PFC، اقلام اختصاصی دیگری نیز اضافه می‌شوند (مثلاً گرانولومتری در 1(C)(I)(a)، pH پایداری برای چلات‌ها، و …).

اشتباهات رایج که می‌توانند به ایراد برچسب منجر شوند

• ادعای «Chelated/Complexed» بدون درج نام عامل، درصد بخش چلاته/کمپلکس و (برای چلات) بازهٔ pH پایداری.
• بی‌نظمی در «کل/محلول»: طبق Annex III، اگر کاملاً محلول است → فقط محلول؛ اگر ≥۲۵٪ محلول است → کل + محلول؛ در غیر این صورت → فقط کل. این قاعده برای اغلب مغذی‌ها و در چند PFC تکرار شده است.
• جا انداختن اقلام PFC7: در بلِندها باید الزامات برچسب‌گذاری هر جزء برای محصول نهایی تکرار شود.
• منبع زبان/قابلیت بازرسی: فراموش نکنید برچسب باید به زبان قابل‌فهم برای کاربران نهایی در کشور مقصد و قابل بازرسی باشد.
• نادیده‌گرفتن قواعد برچسب دیجیتال: برای مصرف‌کنندهٔ نهاییِ بسته‌بندی‌شده، برخی اقلام باید حتماً روی برچسب فیزیکی تکرار شوند (به‌جز اقلام «ستاره‌دار»). برچسب دیجیتال باید ۱۰ سال قابل‌دسترسی باشد و دسترسی‌اش بی‌مانع (بدون اپ خاص/رمز) انجام شود.

چک‌لیست اجرایی تیم برچسب‌گذاری

• PFC درست را تعیین کرده‌اید و الزامات اختصاصی همان PFC را از Annex III بیرون کشیده‌اید؟ (مثلاً 1(A)/1(B)/1(C)(I)/1(C)(II)/… )
• اقلام عمومی Part I (دیزاینیشن، کمیت، دستور مصرف، نگهداری، فهرست ≥۵٪، …) کامل شده‌اند؟
• در صورت وجود پلیمر CMC9/مواد خاص CMC13–14–15/کود دامی فرآوری‌شده، اقلام ویژهٔ Part I (Mn>3.5%، Se/Cl–، هشدار NH₃/آمین‌پیرالید و …) را اضافه کرده‌اید؟
• قواعد کل/محلول و تبدیل اکسیدی↔عنصری درست اعمال شده است؟
• برای چلات/کمپلکس‌ها: نام عامل، درصد بخش چلاته/کمپلکس و بازهٔ pH پایداری درج شده است؟
• اگر بلِند (PFC7) است: دیزاینیشن همهٔ اجزا و الزامات هر جزء روی برچسب برای محصول نهایی آمده است؟
• قواعد برچسب دیجیتال رعایت شده و تصمیم «فیزیکی/دیجیتال/ترکیبی» مطابق گروه مخاطب (B2B/نهایی، بسته/بدون بسته) اتخاذ شده است؟ دوام ۱۰ ساله رعایت می‌شود؟
• با راهنمای ظاهری کمیسیون نمونه‌های بصری را تطبیق داده‌اید تا چیدمان، خوانایی و تمایز اقلام شفاف باشد؟

چند توصیهٔ کاربردی برای تیم‌های فنی/قانونی

• از متن تلفیقی (Consolidated) 2019/1009 استفاده کنید؛ این نسخه، اصلاحات تا ۲۰ نوامبر ۲۰۲۴ را اعمال کرده و دسترسی به Annex III را ساده می‌کند. EUR-Lex
• برای پرسش‌های تفسیری (مثلاً جزئیات برچسب بلِند، نگاشت مواد به CMC، تعامل با REACH/CLP)، FAQ 2025 کمیسیون را منبع ثانویه قرار دهید. Internal Market Hub
• هنگام طراحی نهایی، گاید ظاهری ۲۰۲۱ را باز کنید و یک ماک‌آپ لیبل بسازید؛ سپس با چک‌لیست Annex III، ستون‌به‌ستون تیک بزنید.

جمع‌بندی: برچسب گذاری Annex III برای کودها (FPR 2019/1009)

Annex III «نقشهٔ راه» برچسب‌گذاری شماست: از اقلام عمومی (دیزاینیشن PFC، دستور مصرف و …) تا جزئیات بسیار دقیق برای هر PFC (شکل‌های نیتروژن، حلالیت P/K، الزام‌های چلات/کمپلکس، گرانولومتری، هشدارهای ویژهٔ منشأ دامی و …). با نسخهٔ تلفیقی قانون برای متن اصلی، گاید ظاهری کمیسیون برای چیدمان و نمونه‌ها، FAQ 2025 برای ظرایف اجرایی، و قواعد برچسب دیجیتال ۲۰۲4 برای انتخاب کانال ارائه، می‌توانید برچسبی طراحی کنید که هم منطبق با قانون باشد و هم برای کاربر نهایی واقعاً قابل‌استفاده.