روش کنترل کیفیت تاگوچی چیست؟
روش کنترل کیفیت تاگوچی یک رویکرد مهندسی است که به منظور کاهش عیب‌ها و نقص‌ها در محصولات تولیدی، به تحقیق، طراحی و توسعه محصولات تمرکز می‌کند. این روش، نامگذاری شده به افتخار مهندس ژاپنی به نام ژنیچی تاگوچی است و بر اهمیت طراحی نقش بسزایی دارد، از آنجایی که هدف آن قبل از وقوع، حذف و کاهش تغییرات وارد شده در تولید محصولات است.
از این روش به دلیل مزایای فراوان آن استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، شرکت‌های متعددی برای کاهش ضایعات و اشکالات در فرآیند تولید و بهره‌برداری از روش شش سیگما استفاده کرده‌اند. این تلاش‌ها باعث کاهش هزینه‌ها شده است. اما بسیاری از این شرکت‌ها به حداکثر پتانسیل رویکرد سنتی شش سیگما دست یافته و به دنبال راهکارهای بهبودی جدید بودند. به همین جهت، روش تاگوچی در دهه‌ی 1940 میلادی معرفی شد تا روش‌های تولید و بهبود رویکرد شش سیگما را بهبود بخشد.
در دهه 1950، مهندس و آماردان ژاپنی به نام ژنیچی تاگوچی، در همان زمانی که یک سیستم سوئیچینگ تلفن برای آزمایشگاه ارتباطات الکتریکی توسعه می‌داد، به فرمول‌بندی روش کنترل کیفیت تاگوچی پرداخت. او با استفاده از تحلیل‌های آماری، هدف خود را بهبود کیفیت کالاهای تولیدی قرار داد.
در دهه 1980، ایده‌های تاگوچی در دنیای غرب شروع به جذب مخاطبان شد و او به خوبی در ایالات متحده شناخته شد. شرکت‌های بزرگ جهانی مانند تویوتا، فورد، بوئینگ و زیراکس از روش‌های او بهره‌برداری کردند.
روش کنترل کیفیت تاگوچی، کیفیت را به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری ضرر و خسارت محصول در جامعه در نظر می‌گیرد. به‌طور خاص، این روش نقشه‌ای را از ضرر ناشی از تغییرات و انحرافات در عملکرد محصول و همچنین عواقب جانبی مخربی که ممکن است ایجاد شود، ارائه می‌دهد.
برای محاسبه ضرر ناشی از تغییرات در عملکرد محصول، از میزان تفاوت هر واحد محصول با مبنای عملکرد استفاده می‌شود. هرچه این واریانس بیشتر باشد، کاهش کیفیت و کارایی بیشتری رخ می‌دهد. این روش می‌تواند به‌عنوان یک ابزار پرداختی برای نشان دادن اثرات مخرب ناشی از نقص در محصول استفاده شود.
سه مرحله اصلی روش کنترل کیفیت تاگوچی
روش کنترل کیفیت تاگوچی در سه مرحله اصلی اجرا می‌شود:
- طراحی سیستم: در این مرحله، مهندسان با ترکیب مهارت‌های عملی و مهندسی علمی، به طراحی سیستم قابل اجرا و کارآمد می‌پردازند. این سیستم ممکن است شامل ایجاد یک محصول جدید یا بهبود و اصلاح طراحی محصولات قبلی باشد.
- طراحی پارامتر: در این مرحله، طراح تنظیمات و پارامترهای بهینه را برای محصول یا فرایند مشخص می‌کند. این اقدام اجازه می‌دهد که هزینه‌ها و تغییرات عملکرد به حداقل برسند.
- طراحی تحمل: در این مرحله، تلورانس‌ها برای محصول یا فرایند به صورت دقیق‌تری تعیین می‌شوند تا کیفیت و کارایی افزایش یابد.
اجرای روش کنترل کیفیت تاگوچی شامل دو بخش اصلی است: کنترل کیفیت آنلاین و کنترل کیفیت آفلاین. کنترل کیفیت آنلاین به فعالیت‌های کنترل کیفیت در حین و پس از تولید محصول می‌پردازد، در حالی که کنترل کیفیت آفلاین شامل تحقیقات بازار و فعالیت‌های کیفی در طول فرآیند توسعه محصول و تولید است. این فعالیت‌ها به مطالعات طراحی اشاره دارند که قبل از شروع تولید انجام می‌شود.
تاگوچی به طراحی سیستم، طراحی پارامتر و طراحی تحمل را به‌منظور بهبود محصول و فرایند تعریف می‌کند و بر این اساس، اهمیت ویژه‌ای به طراحی پارامتر می‌دهد که به بهبود کیفیت بیشتر کمک می‌کند.
روش پیاده‌سازی تاگوچی یک رویکرد کاربردی است که به منظور بهبود کیفیت یک فرآیند خاص، اقداماتی مشخص و دقیق را انجام می‌دهد تا بهترین نتایج را حاصل کند. این روش به عنوان یک استاندارد معتبر، شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا از هر سیستمی بهره‌وری بیشتری به‌دست آورند. برای اجرای موفق این روش، مراحل زیر را به دقت اجرا می‌کنیم:
- شناسایی کارکردهای اصلی، عوارض جانبی و چالش‌ها: ابتدا کارکردهای اصلی فرآیند را مشخص می‌کنیم و عواقب جانبی و مشکلات محتمل را شناسایی می‌کنیم.
- شناسایی شرایط آزمایش، عناصر نویز و ویژگی‌های کیفی: در این مرحله، شرایط آزمایش و عناصر نویزی که ممکن است بر فرآیند تأثیرگذار باشند، مشخص می‌شوند و ویژگی‌های کیفی که باید بهبود یابند، تعیین می‌شوند.
- تعریف تابع هدف: تابعی که نیاز به بهینه‌سازی دارد به عنوان هدف مشخص می‌شود، تا بهترین پاسخ‌ها حاصل شوند.
- شناسایی عوامل کنترل و سطوح آن‌ها: عوامل کنترلی که بر روی فرآیند تأثیرگذار هستند و سطوح بهینه آن‌ها مشخص می‌شوند.
- انتخاب آزمایش ماتریس آرایه متعامد: آزمایش‌های مختلف وابسته به عوامل کنترل و سطوح آن‌ها انتخاب می‌شوند.
- اجرای آزمایش ماتریس: آزمایش‌ها بر اساس آرایه متعامد انتخابی اجرا می‌شوند.
- ارزیابی داده‌ها: داده‌های به‌دست‌آمده از آزمایش‌ها تحلیل و ارزیابی می‌شوند.
- پیش‌بینی عملکرد و سطوح بهینه: با توجه به نتایج ارزیابی داده‌ها، عملکرد و سطوح بهینه برای عوامل کنترل مشخص می‌شوند.
- انجام آزمایش تأیید و برنامه‌ریزی اقدامات آینده: نتایج به‌دست‌آمده از آزمایش‌های تأیید برای تصمیم‌گیری‌های آتی و بهبود‌های اجرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روش تاگوچی محدوده‌ی عملکرد گسترده‌ای دارد و به‌عنوان یک ابزار موثر در بهبود کیفیت و بهره‌وری، نقش بسزایی در کسب‌وکار و رضایت مشتریان ایفا می‌کند. با این رویکرد، مستقیماً با مشکلات و ناکارآمدی‌های فرآیند روبرو می‌شویم و به این ترتیب اطمینان حاصل می‌شود که محصولات به بهترین حالت ممکن ارائه می‌شوند.
هرچند روش تاگوچی توسط آماردانان غربی همیشه پذیرفته نشده است و انتقاداتی نیز به آن وارد شده است. اما نقطه‌ی قوت این روش، توانایی تعیین و ارزیابی اثرات عوامل بر متغیر وابسته و تأثیرگذاری آن‌ها بر کیفیت فرآیند است.
جهت اخذ انواع گواهینامه های معتبر ایزو می توانید از طریق WhatsApp با مرکز مشاوره ایران گواه در تماس باشید.
