صورتحساب مواد (BOM) چیست؟

صورتحساب مواد (BOM) موجودی جامعی از مواد خام، مجموعه ها، زیرمجموعه ها، قطعات و اجزاء و همچنین مقادیر مورد نیاز هر یک برای تولید یک محصول است. به طور خلاصه، لیست کاملی از تمام مواردی است که برای ساخت یک محصول مورد نیاز است.

BOM ها همچنین شامل دستورالعمل های تهیه و استفاده از مواد هستند. BOM گاهی اوقات به عنوان ساختار محصول، لیست اجزای مونتاژ یا دستور تولید (در صنایع تولید فرآیند) نامیده می شود.

به عنوان مثال، اگر یک سازنده دوچرخه بخواهد 1000 دوچرخه بسازد، صورتحساب مواد شامل تمام قطعات جداگانه مورد نیاز برای ساخت دوچرخه است. این فهرست شامل صندلی‌ها، فریم‌ها، ترمزها، فرمان، چرخ‌ها، لاستیک‌ها، زنجیر، پدال‌ها و میل لنگ، و همچنین مقادیر هر جزء و هزینه آن‌ها می‌شود. BOM ها را می توان با استفاده از محصولات فیزیکی یا یک محصول صورتحساب مواد نرم افزاری به عنوان خدمات ایجاد کرد.

مزایای استفاده از صورتحساب مواد BOM چیست؟

یک BOM فرآیند تولید را دقیق و کارآمد می کند. یک طرح دقیق ارائه می کند که به راحتی می توان آن را دنبال کرد. یک BOM به خوبی تعریف شده به شرکت ها در جنبه های زیر از فرآیند تولید کمک می کند:

برنامه ریزی برای خرید مواد اولیه؛
پیگیری و برنامه ریزی مورد نیاز مواد؛
برآورد هزینه های مواد؛
مدیریت موجودی؛
نسبت به کمبود مواد، تسریع هزینه ها و توقف برنامه ریزی شده و برنامه ریزی نشده هوشیار باشید.
کنترل بودجه؛
در برنامه بمانید؛
حفظ سوابق؛
کاهش ضایعات؛
شناسایی علت خرابی محصول؛
سریع قطعات معیوب را تعویض کنید.
یافتن آسیب پذیری در اجزای نرم افزار؛ و
بهبود امنیت زنجیره تامین

صورتحساب مواد کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که سازندگان قراردادهای شخص ثالث از روش های تولید کارآمد و دقیق استفاده می کنند.

BOM ها همچنین برای شرکت هایی که تولید ناب و فرآیندهای مبتنی بر بهبود مستمر را اجرا می کنند مفید هستند. یکی از اهداف تولید ناب، به حداقل رساندن ضایعات است. طرح اولیه ای که یک BOM ارائه می دهد به جلوگیری از اشتباهات تولید بیهوده کمک می کند.

ساختار صورتحساب مواد

یک صورتحساب مواد معمولاً دارای یک ساختار سلسله مراتبی است که محصول نهایی نهایی در بالای آن قرار دارد. این شامل کدهای محصول، توضیحات قطعات، مقادیر، هزینه ها و مشخصات اضافی است.

از جمله متداول‌ترین روش‌های نمایش یک صورتحساب مواد می‌توان به BOMهای تک سطحی و چند سطحی اشاره کرد.

صورتحساب مواد تک سطحی

این یک لیست ساده است که هر مجموعه یا زیرمجموعه مورد نیاز برای یک محصول یک بار نشان داده شده است، با مقدار متناظر مورد نیاز برای هر محصول. این یک BOM آسان برای توسعه است. با این حال، این نوع BOM برای محصولات پیچیده نامناسب است زیرا ارتباط بین قطعات اصلی و فرزند و بین مجموعه ها و مجموعه های فرعی را مشخص نمی کند. اگر یک محصول جدید خراب شود، یک BOM تک سطحی تعیین اینکه کدام قطعه نیاز به تعویض یا تعمیر دارد را دشوار می کند.

صورتحساب مواد چند سطحی

این رویکرد صورتحساب مواد به کار بیشتری برای ایجاد نیاز دارد، اما جزئیات و ویژگی‌های بیشتری را در قسمت‌های والدین و فرزند در محصول ارائه می‌دهد. در یک BOM چند سطحی، کل مواد مورد نیاز نشان داده شده است. و ساختار محصول رابطه بین محصول والد و فرزند و همچنین مجموعه ها و زیر مجموعه ها را نشان می دهد.

صورتحساب مواد پایه و اساس سیستم های برنامه ریزی تولید است. اطلاعاتی که ارائه می‌کند شامل داده‌های اساسی برای فرآیندهای تجاری، مانند برنامه‌ریزی منابع تولید، هزینه‌یابی محصول، تهیه مواد برای تولید و نگهداری کارخانه است.

BOM تمام اطلاعاتی را که برای ساختن یک محصول نهایی استفاده می شود ترکیب می کند. در نتیجه، در بخش هایی غیر از تولید، مانند مهندسی، طراحی، فروش، مدیریت مواد و مدیریت کارخانه استفاده می شود.

انواع قبض مواد

سه نوع اصلی BOM به شرح زیر است:

تولید. صورتحساب مواد تولیدی (MBOM) شامل فهرستی جامع از تمام اقلام و مجموعه‌های فرعی مورد نیاز برای ساختن یک محصول نهایی تولید شده و قابل حمل است. یک MBOM همچنین شامل اطلاعاتی در مورد قطعاتی است که قبل از مونتاژ نیاز به پردازش دارند و توضیح می دهد که چگونه اجزای مختلف یک محصول با یکدیگر ارتباط دارند. اطلاعات موجود در BOM تولید با تمام سیستم‌های تجاری یکپارچه درگیر در سفارش و ساخت محصول از جمله برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)، برنامه‌ریزی نیازهای مواد (MRP) و در برخی موارد، سیستم اجرای تولید به اشتراک گذاشته می‌شود.
مهندسی. یک لایحه مهندسی مواد (EBOM) مجموعه ها و قطعات طراحی شده توسط بخش مهندسی را تعریف می کند. BOM مهندسی ساختار جزء را از منظر عملکردی نشان می دهد و از یک نقشه مکانیکی یا فنی یک محصول تشکیل شده است. مهندسانی که از طراحی به کمک رایانه یا ابزارهای اتوماسیون طراحی الکترونیکی استفاده می کنند، معمولاً طرح را ایجاد می کنند. داشتن بیش از یک EBOM برای یک محصول با تجدید نظر در طراحی معمول است.
حراجی. صورتحساب فروش مواد (SBOM) جزئیات محصول را قبل از مونتاژ در مرحله فروش تعریف می کند. در یک SBOM، لیست محصولات نهایی و اجزای مورد نیاز برای توسعه آن به طور جداگانه در سند سفارش فروش ظاهر می شود. محصول نهایی به جای یک کالای موجودی، به عنوان یک کالای فروش مدیریت می شود.

هر نوع BOM در ساختار و سطح جزئیات متفاوت است. به عنوان مثال، یک EBOM ممکن است قطعات مربوط به عملکرد خاصی از محصول را فهرست کند، مانند تراشه‌های یک برد مدار. یک MBOM هر ماده ای را که برای تولید یک محصول استفاده می شود فهرست می کند.

انواع دیگر BOM شامل موارد زیر است:

BOM های قابل تنظیم در صنایعی با گزینه های متعدد و محصولات بسیار قابل تنظیم استفاده می شود. BOM های قابل تنظیم برای برآوردن مشخصات منحصر به فرد مشتری و شناسایی مصالح ساختمانی، برچسب زدن و مواد بسته بندی طراحی شده اند. نمونه‌هایی از محصولات قابل تنظیم عبارتند از رایانه‌های شخصی، ماشین‌ها و سخت‌افزار یا نرم‌افزار مرکز داده.
تولید BOM نام دیگری برای نیمه اول MBOM است. این یک لیست ساختاریافته از تمام اجزا و زیر مجموعه های مورد استفاده در تولید یک آیتم اصلی است. همچنین اساس سفارش تولید است.
اسمبلی BOM نام چیزی است که در نیمه دوم MBOM گنجانده شده است. آنها والد را به عنوان یک کالای فروش به جای یک کالای موجودی فهرست می کنند.
یک الگوی BOM لیست استاندارد شده ای از اجزا را برای مواردی که به طور منظم سرویس می شوند ارائه می دهد. کامپوننت ها اجزای فرعی شی مورد سرویس را نشان می دهند. از این نوع می توان برای ردیابی اینکه کدام یک از اجزای فرعی سرویس شده یا جایگزین شده اند استفاده کرد.
نرم افزار BOM اجزای یک نرم افزار را فهرست می کند که ممکن است ترکیبی از محصولات تجاری و متن باز باشد. SBOM ها توسعه دهندگان را قادر می سازند تا اطمینان حاصل کنند که اجزای نرم افزاری متفاوت با هم کار می کنند، به روز هستند و از آسیب پذیری ها محافظت می شوند.

برای ایجاد یک BOM موثر چه چیزی لازم است؟

یک BOM موثر شامل 11 جزء اصلی زیر است:

سطوح. یک صورتحساب مواد اغلب شامل چندین سطح است. عدد سطح BOM توضیح می‌دهد که قسمت در کجای سلسله مراتب BOM قرار می‌گیرد.
نام قطعه ثبت نام قطعه به سازندگان کمک می کند تا قطعات را شناسایی کرده و اطلاعاتی در مورد آنها ارائه دهند.
شماره قطعه. شماره پارت ها به عنوان مختصر برای اشاره و شناسایی قطعات استفاده می شود. شماره قطعه هوشمند یا قابل توجه نشان دهنده برخی اطلاعات در مورد قطعه است. شماره قطعه ناچیز یا غیر هوشمند، یک شماره دلخواه است که به یک قطعه اختصاص داده می شود. به عنوان مثال، یک پیچ ممکن است دارای شماره قطعه هوشمند HSC0424OP باشد. H به معنای سخت افزار است، S مخفف پیچ ماشین، C0424 به طول پیچ و OP به سبک سر پیچ اشاره دارد. همان پیچ در یک سیستم شماره گذاری دلخواه ممکن است از شماره سریال 000383487349 استفاده کند که هیچ معنای دیگری به جز شناسایی پیچ ندارد.
نام سازنده ذکر نام سازنده به شناسایی یک قطعه کمک می کند.
فاز قسمت. این نشان می دهد که هر قسمت در چرخه عمر محصول کجا قرار دارد. به عنوان مثال، یک قسمت جدید در فاز منتشر نشده یا در مرحله طراحی است. گاهی اوقات یک سطح تجدید نظر در مرحله قسمت گنجانده می شود تا نسخه یا ویرایش قطعه را نشان دهد.
قطعات جایگزین این به خواننده می‌گوید که اگر قطعه اصلی در دسترس نباشد، می‌توان آن را با قطعه دیگری تعویض کرد.
تحلیل اولویت. این مشخص می کند که کدام قسمت ها حیاتی هستند و به کاربران کمک می کند خرید را در اولویت قرار دهند. به عنوان مثال، اجزای با ارزش پولی بالاتر و زمان‌بندی طولانی‌تر ممکن است اولویت داشته باشند.
شرح. این جزئیات هر قسمت را ارائه می دهد و به خواننده کمک می کند تا قسمت های مشابه را از نظر رنگ و ابعاد تشخیص دهد.
تعداد. این نشان دهنده تعداد اجزای مورد نیاز است. برای هر نوع قطعه باید یک واحد اندازه گیری تعریف شود.
مشخصات تدارکات مشخصات تدارکات نحوه خرید و ساخت قطعات را شرح می دهد. عناوین P، M و C اغلب مورد استفاده قرار می گیرند – آنها مخفف خرید، اصلاح شده و سفارشی هستند.
نظرات و یادداشت ها. این مکانی برای ثبت تغییرات غیرمنتظره و یادداشت برداری در حین شکل گیری پروژه است. یادداشت ها ممکن است شامل تصاویر و نمودارهای یک قطعه یا مجموعه باشد.

ایجاد یک صورتحساب مواد موثر بخشی از مدیریت صحیح زنجیره تامین است. مدیریت زنجیره تامین جزء اصلی ERP و MRP است. با این راهنمای کامل درباره برنامه ریزی منابع سازمانی و ویژگی های کلیدی سیستم های ERP بیشتر بدانید.