متن فارسی استاندارد ایزو 10007 نسخه 2017 + دانلود pdf
متن فارسی استاندارد ایزو 10007 نسخه 2017 به طور اختصاصی توسط تیم ایران گواه برای شما فراهم شده است. جهت دانلود نسخه اصلی استاندارد ایزو 10007 (ISO 10007:2017) به انتهای این مقاله مراجعه نمایید.
هدف سند ایزو 10007 (ISO 10007:2017) ، افزایش درک مشترک موضوع، ترویج استفاده از مدیریت پیکربندی و کمک به سازمانها در بهبود عملکرد خود از طریق استفاده از مدیریت پیکربندی است.
سند ایزو 10007 (ISO 10007:2017) ابتدا مسئولیتها و اختیارات را بیان میکند و سپس به شرح فرآیند مدیریت پیکربندی میپردازد که شامل برنامهریزی مدیریت پیکربندی، شناسایی پیکربندی، کنترل تغییر، گزارش گیری و بازرسی پیکربندی میشود.
مدیریت پیکربندی یک فعالیت مدیریتی است که در طول دوره عمر محصول و خدمت، شناسایی و وضعیت پیکربندی و اطلاعات مرتبط با پیکربندی محصول و خدمت را فراهم میکند.
مدیریت پیکربندی محصول یا خدمت را مستند میکند. این مستندسازی شناسایی و قابلیتپذیری، وضعیت دستیابی به نیازهای فیزیکی و عملکردی آن را فراهم میکند و دسترسی به اطلاعات دقیق در تمام مراحل دوره عمر را فراهم میسازد.
مدیریت پیکربندی میتواند براساس اندازه سازمان، پیچیدگی و ماهیت محصول یا خدمت اجرا شود و نیازهای مراحل خاص چرخه عمر را بازتاب دهد.
مدیریت پیکربندی میتواند برای تأمین نیازهای شناسایی و قابلیتپذیری محصول و خدمت مشخص شده در ISO 9001:2015، بخش 8.5.2، مورد استفاده قرار گیرد.
مدیریت کیفی – راهنمایی در مورد مدیریت پیکربندی: متن فارسی استاندارد ایزو 10007
1 دامنه
سند ایزو 10007 (ISO 10007:2017) راهنمایی در مورد استفاده از مدیریت پیکربندی در یک سازمان فراهم میکند. این قابلیت به پشتیبانی محصولات و خدمات از طرح مفهومی تا توقف تولید محصول میرسد.
2 مراجع معیاری
در متن به نحوی به اسناد زیر اشاره شده است که برخی یا تمام محتوای آنها الزامات سند ایزو 10007 (ISO 10007:2017) را تشکیل میدهد. برای مراجع مشخصتاریخی، تنها نسخه مورد اشاره اعمال میشود. برای مراجع بدون تاریخ، آخرین نسخه از سند مرجع (شامل هر اصلاحی) اعمال میشود.
ISO 9000:2015، سیستمهای مدیریت کیفی – اصول و واژگان.
3 اصطلاحات و تعاریف
مطابق با اهداف سند ایزو 10007 (ISO 10007:2017) ، اصطلاحات و تعاریفی که در ISO 9000 ارائه شده و اصطلاحات زیر، معتبر هستند. سازمانهای ISO و IEC پایگاههای داده واژهنامهای را برای استفاده در استاندارسازی در آدرسهای زیر نگه میدارند:
پلتفرم مرور آنلاین 150: در دسترس در http://www.iso.org/obp
Electropedia IEC؛ در دسترس در http://www.electropedia.org/
3.1 پیکربندی
ویژگیهای کارکردی و فیزیکی مرتبط یک محصول یا خدمت که در اطلاعات پیکربندی (3.5) تعریف شدهاند.
3.2 مبنای پیکربندی
اطلاعات پیکربندی تأیید شده (3.5) که ویژگیهای یک محصول یا خدمت را در یک لحظه زمانی مشخص میکند که به عنوان مرجع برای فعالیتها در طول دوره عمر محصول یا خدمت عمل میکند.
3.3 مورد پیکربندی
یک واحد در داخل یک پیکربندی (3.1) که نیاز یک کارکرد نهایی را تأمین میکند.
3.4 حسابرسی وضعیت پیکربندی
ثبت و گزارشدهی رسمی اطلاعات پیکربندی (3.5)، وضعیت تغییرات پیشنهادی و وضعیت اجرای تغییرات تأیید شده.
3.5 اطلاعات پیکربندی
نیازهای طراحی، تحقق، تأیید، عملیات و پشتیبانی محصول یا خدمت.
4. مسئولیت مدیریت پیکربندی
4.1 مسئولیتها و اختیارات
سازمان باید مسئولیتها و اختیارات مرتبط با فرآیند مدیریت پیکربندی را تشخیص، شرح و اختصاص دهد، و این شامل پاسخگویی مرتبط با فرآیند مدیریت پیکربندی می باشد. موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
- a) پیچیدگی و ماهیت محصول یا خدمت؛
- b) نیازهای مراحل مختلف دوره عمر محصول یا خدمت؛
- c) روابط میان فعالیتهای مستقیما درگیر در فرآیند مدیریت پیکربندی؛
- d) دیگر ذینفعان مرتبط که داخل یا خارج از سازمان هستند (یا نیاز دارند درگیر شوند)؛
- e) شناسایی مسئولیت مربوط به تأیید فعالیتهای اجرایی؛
- f) شناسایی اختیار فرآیند تصمیمگیری.
4.2 اختیار فرآیند تصمیمگیری
قبل از تأیید تغییر، اختیار فرآیند تصمیمگیری باید تأیید شود که:
- a) تغییر پیشنهادی ضرور و پیامدهای آن قابل قبول هستند.
- b) تغییر به درستی مستند و دستهبندی شده است؛
- c) فعالیتهای برنامهریزی شده برای اجرای تغییر به اسناد، سختافزار و/یا نرمافزار مناسب هستند.
5. فرآیند مدیریت پیکربندی
5.1 عمومی
سازمان باید یک فرآیند مدیریت پیکربندی را تأسیس، اجرا و حفظ کند. سازمان باید فعالیتهای فرآیند مدیریت پیکربندی را هماهنگ کند تا موثر باشد.
فرآیند مدیریت پیکربندی باید بر روی ملزومات محصول یا خدمت (شامل نیازهای مشتریان یا اطرافیان مرتبط) تمرکز داشته باشد، همچنین تأمین نیازهای تجربی و قانونی را در نظر بگیرد، در حالی که محیطی که در آن انجام میشود را مدنظر داشته باشد. فرآیند مدیریت پیکربندی باید در یک برنامه مدیریت پیکربندی با جزئیات توصیف شود. این باید هر گونه اطلاعات مستند خاص پروژه و میزان استفاده از آنها در طول چرخه عمر محصول یا خدمت را شرح دهد.
5.2 برنامهریزی مدیریت پیکربندی
برنامهریزی مدیریت پیکربندی، پایهای برای فرآیند مدیریت پیکربندی است. برنامهریزی موثر، فعالیتهای مدیریت پیکربندی را در یک زمینه خاص در طول دوره عمر محصول یا خدمت هماهنگ میکند. خروجی برنامهریزی مدیریت پیکربندی، برنامه مدیریت پیکربندی است.
برنامه مدیریت پیکربندی برای یک محصول یا خدمت خاص باید:
- a) مستند و تأیید شود:
- b) کنترل شود؛
- c) اطلاعات مستند مدیریت پیکربندی مورد استفاده را شناسایی کند:
- d) به اطلاعات مستند مرتبط سازمان هرجا که ممکن است ارجاع دهد؛
- e) منابع مورد نیاز و هر گونه مسئولیت و اختیارات مرتبط (شامل پاسخگویی) برای انجام مدیریت پیکربندی در طول چرخه عمر محصول یا خدمت را شرح دهد.
برنامه مدیریت پیکربندی ممکن است به عنوان یک سند مستقل، یا بخشی از یک سند دیگر، یا تشکیل شده از چند سند باشد.
در برخی موارد، برنامه مدیریت پیکربندی ممکن است توسط یک ارائهدهنده خارجی ارائه شود. سازمان ممکن است چنین برنامههایی را به عنوان اسناد مستقل نگه دارد یا آنها را با برنامه مدیریت پیکربندی خود ترکیب کند.
پیوست A یک ساختار و محتوای ممکن برای یک برنامه مدیریت پیکربندی را توصیف میکند.
5.3 شناسایی پیکربندی
5.3.1 ساختار محصول یا توانایی خدمت و انتخاب موارد پیکربندی
انتخاب موارد پیکربندی و روابط میان آنها باید ساختار محصول یا توانایی خدمت را توصیف کند.
موارد پیکربندی باید با استفاده از معیارهای انتخاب معتبر شناسایی شوند. موارد پیکربندی باید به گونه ای انتخاب شوند که ویژگیهای کارکردی و فیزیکی خود را به طور جداگانه مدیریت میکنند تا عملکرد نهایی مورد استفاده کلیه آنها قابل دستیابی شود.
معیارهای انتخاب باید موارد زیر را در نظر بگیرند:
- a) چرخه عمر پیکربندی:
- b) نیازهای تجربی و قانونی؛
- c) اهمیت از نظر ریسک و ایمنی؛
- d) فناوری، طراحی یا توسعه جدید یا اصلاح شده؛
- e) روابط با سایر موارد پیکربندی؛
- f) شرایط تهیه و خرید؛
- g) پشتیبانی و خدمات.
تعداد موارد پیکربندی انتخاب شده باید توانایی کنترل محصول یا خدمت را بهینهسازی کند. انتخاب موارد پیکربندی باید در اسرع وقت در چرخه عمر محصول یا خدمت آغاز شود. موارد پیکربندی باید در حین تکامل محصول یا خدمت مورد بررسی قرار گیرند.
5.3.2 اطلاعات پیکربندی
اطلاعات پیکربندی شامل هم تعریف و هم اطلاعات عملی میشود. این به طور معمول شامل نیازها، مشخصات، نقشههای طراحی، لیستهای قطعات، مدلهای داده، مشخصات آزمون، کتابچهها (برای راهاندازی، نگهداری و عملیات)، همچنین هر نیاز خاصی در مورد از توقف تولید است.
اطلاعات پیکربندی باید مرتبط و قابل ردگیری باشند. شمارهگذاریها باید انجام شوند و یکتا باشند و کنترل صحیح هم موارد پیکربندی و هم داده و موارد مرتبط با آنها را تضمین کنند. این باید در نظر نامههای موجود سازمان و اطلاعات کنترل تغییر، مانند وضعیت بازنگری، را در نظر بگیرد.
5.3.3 مبانی پیکربندی
یک مبنای پیکربندی از اطلاعات پیکربندی تأیید شده تشکیل شده که نمایانگر تعریف محصول یا خدمت میشود. مبانی پیکربندی، به علاوه تغییرات تأیید شده در آن مبانی، نمایانگر پیکربندی تأیید شده فعلی میشوند.
مبانی پیکربندی باید هر زمان که در دوره عمر محصول یا خدمت لازم باشد تأسیس شوند تا تعریفی برای فعالیتهای بیشتر یا برای رفع نیاز خاصی را فراهم کنند.
درجه جزئیاتی که محصول یا خدمت در مبنای پیکربندی تعریف میشود، به میزان کنترل مورد نیاز بستگی دارد.
5.4 کنترل تغییر
5.4.1 عمومی
بعد از انتشار اولیه اطلاعات پیکربندی، تمام تغییرات باید کنترل شوند. پیامدهای احتمالی تغییر، نیازهای مشتریان و مبنای پیکربندی اثرگذار است.
فرآیند کنترل تغییر باید مستند شود و باید شامل موارد زیر باشد:
- a) شرح توجیهی و اطلاعات مستند تغییر:
- b) دستهبندی تغییر، از نظر پیچیدگی، منابع و برنامهریزی:
- c) ارزیابی پیامدهای تغییر؛
- d) جزئیات نحوه مدیریت تغییر باید شرح داده شود.
- e) جزئیات نحوه اجرا و تأیید تغییر باید شرح داده شود.
توجه: برخی سازمانها به جای “اعطایی” یا “استثناء” از واژه “اجازهنامه” یا “اختلاف” استفاده میکنند.
5.4.2 شروع، شناسایی و مستندسازی نیاز به تغییر
تغییر ممکن است توسط سازمان، مشتری یا ارائهدهنده خارجی آغاز شود. قبل از ارسال برای ارزیابی به اختیار تصمیمگیری (مراجعه به 4.2)، تمام پیشنهادات تغییر باید شناسایی و به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شوند.
پیشنهادات تغییر به طور معمول شامل اطلاعات زیر میشوند:
- a) موارد پیکربندی و اطلاعات مرتبط برای تغییر، از جمله جزئیات عنوان(ها) و وضعیت نسخه فعلی آنها:
- b) شرح تغییر پیشنهادی:
- c) جزئیات سایر موارد پیکربندی یا اطلاعاتی که ممکن است تحت تأثیر تغییر قرار گیرند.
- d) طرف موجب تهیه پیشنهاد و تاریخ تهیه آن؛
- e) توجیه تغییر؛
- f) دسته تغییر.
وضعیت پردازش تغییر، تصمیمات مرتبط باید به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شوند. یک روش معمول برای مستندسازی تغییر استفاده از یک فرم است که یک شماره شناسایی یکتا برای آسانی شناسایی و ردگیری میگیرد.
5.4.3 ارزیابی تغییر
5.4.3.1 ارزیابیهای مربوط به تغییر پیشنهادی باید انجام شود و به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شوند. میزان ارزیابی باید بر مبنای پیچیدگی محصول یا خدمت و دسته تغییر باشد، و باید شامل موارد زیر باشد:
- a) مزایای فنی تغییر پیشنهادی:
- b) ریسکهای مرتبط با تغییر پیشنهادی:
- c) پیامدهای احتمالی بر قرارداد، برنامه زمانی و هزینهها،
- d) تأثیر احتمالی عدم تأیید تغییر پیشنهادی.
5.4.3.2 در تعیین پیامدهای تغییر، عوامل زیر هم باید در نظر گرفته شوند:
- a) اعمال نیازهای تجربی و قانونی مرتبط؛
- b) تعویضپذیری موارد پیکربندی و نیاز به شناسایی مجدد آنها:
- c) روابط میان موارد پیکربندی؛
- d) روشهای تولید، آزمون و بازرسی؛
- e) موجودی و خریدها؛
- f) فعالیتهای تحویل؛
- g) نیازهای پشتیبانی مشتریان.
5.4.4 رسیدگی به تغییر
برای رسیدگی به تغییر باید یک فرآیند پیاده سازی، اجرا و حفظ شود که اختیار تصمیمگیری (مراجعه به 4.2) برای هر تغییر پیشنهادی را شناسایی میکند. این باید با توجه به دسته تغییر پیشنهادی انجام شود.
پس از ارزیابی یک تغییر پیشنهادی، اختیار تصمیمگیری باید ارزیابی را مرور کرده و در مورد رسیدگی به تغییر تصمیم بگیرد.
رسیدگی باید به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شود. اطلاع از رسیدگی باید به اطرافیان مشتری داخلی و خارجی مناسب توزیع شود.
5.4.5 اجرا و تأیید تغییر
معمولاً اجرای یک تغییر تأیید شده شامل اقدامات زیر است:
- a) تغییرات در اطلاعات پیکربندی که به اطرافیان مشتریان مرتبط اطلاع داده میشوند؛
- b) اقداماتی که توسط طرفین داخلی و خارجی مشترکی که تحت تأثیر تغییر قرار میگیرند، انجام میشود.
پس از اجرا، تأیید پایبندی به تغییر تأیید شده باید انجام شود. این تأیید باید به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شود تا امکان ردگیری فراهم شود.
5.5. حسابرسی وضعیت پیکربندی
5.5.1 عمومی
فعالیت حسابرسی وضعیت پیکربندی به ایجاد اطلاعات مستند و گزارشهایی منجر میشود که به یک محصول یا خدمت و اطلاعات پیکربندی آن مرتبط هستند.
سازمان باید فعالیتهای حسابرسی وضعیت پیکربندی را در طول چرخه عمر محصول یا خدمت انجام دهد تا فرآیند موثر مدیریت پیکربندی را پشتیبانی و برقرار کند.
5.5.2 اطلاعات مستند
5.5.2.1 در طی فعالیتهای شناسایی پیکربندی و کنترل تغییرات، اطلاعات مستند حسابرسی وضعیت پیکربندی ایجاد خواهد شد. این اطلاعات مستند امکان مشاهده و ردگیری و مدیریت موثر پیکربندی در حال تکامل را فراهم میکنند. این اطلاعات معمولاً جزئیات زیر را شامل میشوند:
- a) اطلاعات پیکربندی (مانند شماره شناسایی، عنوان، تاریخهای اعمال، وضعیت نسخه، تاریخچه تغییرات و ارتباط آن با هر مبنای پیکربندی);
- b) پیکربندی محصول یا خدمت (مانند شمارههای قطعات، طراحی یا وضعیت ساخت محصول);
- c) وضعیت انتشار اطلاعات پیکربندی جدید؛
- d) پردازش تغییرات.
5.5.2.2 اطلاعات پیکربندی در حال تکامل باید به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شوند به نحوی که تقاطعها و ارتباطهای مورد نیاز برای ارائه گزارشهای مورد نیاز (مراجعه به 5.5.3) شناسایی شوند.
5.5.2.3 برای حفظ اصالت اطلاعات پیکربندی و ایجاد اساس کنترل تغییر، توصیه میشود که موارد پیکربندی و اطلاعات مرتبط در محیطی نگهداشته شوند:
- a) که با شرایط مورد نیاز همخوانی دارد (مثلاً برای سختافزار کامپیوتر، نرمافزار، داده، اطلاعات مستند، نقشهها).
- b) که از از دست دادن اصالت یا تغییر غیرمجاز محافظت میکند؛
- c) که وسیلههای بازیابی در صورت بروز فاجعه فراهم میآورد
- d) که در هنگام نیاز و در مکان مورد نیاز در دسترس و مناسب است؛
- e) که امکان بازیابی را فراهم میکند.
5.5.3 گزارشها
برای اهداف مدیریت پیکربندی، نیاز به انواع مختلف گزارشها خواهیم داشت. این گزارشها ممکن است مربوط به موارد پیکربندی فردی یا محصول یا خدمت کلی باشند.
گزارشهای معمولی شامل موارد زیر میشوند:
- a) فهرست اطلاعات پیکربندی موجود در یک مبنای پیکربندی خاص؛
- b) فهرست موارد پیکربندی و مبانی پیکربندی آنها؛
- c) جزئیات وضعیت نسخه فعلی و تاریخچه تغییرات؛
- d) گزارشهای وضعیت تغییرات و اعطاییها؛
- e) جزئیات وضعیت یک پیکربندی تحویل داده شده و نگهداری شده (مانند شمارههای قطعات و پیگیری و وضعیت نسخه آنها).
5.6 حسابرسی پیکربندی
حسابرسی پیکربندی باید به انطباق با اطلاعات مستند انجام شود.
معمولاً دو نوع حسابرسی پیکربندی وجود دارد:
- a) حسابرسی پیکربندی کارکردی؛ این یک بررسی رسمی است برای تأیید که یک مورد پیکربندی ویژگیهای کارکردی و عملکرد مشخص شده در اطلاعات پیکربندی خود را داشته باشد؛
- b) حسابرسی پیکربندی فیزیکی؛ این یک بررسی رسمی است برای تأیید که یک مورد پیکربندی ویژگیهای فیزیکی مشخص شده در اطلاعات پیکربندی خود را داشته باشد.
حسابرسی پیکربندی ممکن است قبل از پذیرش رسمی یک مورد پیکربندی مورد نیاز باشد. هدف آن از تأیید، برجستهسازی نیازهای دیگر از تأیید، بررسی، آزمون یا بازرسی نیست، اما توسط نتایج این فعالیتها تأثیر خواهد گرفت.
پیوست A (اطلاعاتی) ساختار و محتوای یک برنامه مدیریت پیکربندی
A.1 عمومی
یک برنامه مدیریت پیکربندی باید به گونهای ساختار یافته باشد که اجازه ایجاد بخشهای خاصی برای مدیریت موارد مطرح شده در مقررات A2 تا A.Z و همچنین راهنمایی در مورد محتوا را فراهم کند.
A.2 بخش مقدماتی
برنامه مدیریت پیکربندی نیاز دارد که شامل یک بخش مقدماتی با اطلاعات عمومی باشد. موارد زیر به طور معمول در چنین بخشی آدرس داده میشوند:
- a) هدف و دامنه برنامه مدیریت پیکربندی،
- b) شرحی از محصول یا خدمت و موارد پیکربندی که برنامه بر آنها اعمال میشود؛
- c) زمانبندی برای ارائه راهنمایی در مورد زمانبندی فعالیتهای مهم مدیریت پیکربندی.
- d) توضیح ابزارهای مدیریت پیکربندی،
- e) اطلاعات مستند مرتبط (مانند برنامههای مدیریت پیکربندی از تامینکنندگان).
- f) فهرستی از اطلاعات مستند مرتبط و ارتباطات میان آنها
A.3 سیاستها
برنامه مدیریت پیکربندی باید جزئیات سیاستهای مدیریت پیکربندی که با مشتری و تامینکنندگان توافق شده است را تشریح کند. این باید اساس فعالیتهای مدیریت پیکربندی در قرارداد را فراهم کند، مانند
- a) سیاستهای مرتبط با تمرین مدیریت پیکربندی و فعالیتهای مدیریت مرتبط؛
- b) ساختار، مسئولیتها و اختیارات اطرافیان مرتبط؛
- c) صلاحیت و آموزش:
- d) معیارها برای انتخاب موارد پیکربندی:
- e) تناوب، توزیع و کنترل گزارشها؛
- f) اصطلاحات
A.4 شناسایی پیکربندی
برنامه مدیریت پیکربندی باید جزئیات زیر را تشریح کند:
- a) ساختار شکست پیکربندی، مشخصات و سایر اطلاعات مستند؛
- b) قوانین نامگذاری و شمارهگذاری که باید برای مشخصات فنی، نقشهها، اجازهنامهها و تغییرات اتخاذ شود؛
- c) روش شناسایی وضعیت نسخه،
- d) مبانی پیکربندی که باید تأسیس شوند، برنامهزمانی و نوع اطلاعات پیکربندی که باید در آنها قرار گیرد؛
- e) استفاده و تخصیص شمارههای سریال یا شناسایی دیگر برای پیگیری؛
- f) اطلاعات مستندی که فرآیندهای انتشار را تعریف میکنند (شامل هر رویه مرتبط) برای اطلاعات پیکربندی.
A.5 کنترل تغییر
برنامه مدیریت پیکربندی باید جزئیات زیر را تشریح کند:
- a) ارتباط اداره امور اعطایی (مراجعه به 4.2) سازمان با اطرافیان مرتبط دیگر؛
- b) اطلاعات مستند برای کنترل تغییرات قبل از تأسیس یک مبنای پیکربندی قراردادی
- c) روشهای پردازش تغییرات (شامل تغییرات مشتری یا تامینکننده) و اجازهنامهها.
A.6 حسابرسی وضعیت پیکربندی
برنامه مدیریت پیکربندی باید جزئیات زیر را تشریح کند:
- a) روشهای جمعآوری، مستندسازی، پردازش، نگهداری و بایگانی دادههای مورد نیاز برای تولید اطلاعات مستند حسابرسی وضعیت پیکربندی؛
- b) تعریف محتوا و قالب برای تمام گزارشهای حسابرسی وضعیت پیکربندی.
A.7 حسابرسی پیکربندی
برنامه مدیریت پیکربندی باید جزئیات زیر را تشریح کند:
- a) فهرست حسابرسیهای پیکربندی که باید انجام شود و زمان انجام آنها در برنامههای پروژه؛
- b) اطلاعات مستند حسابرسی پیکربندی که باید استفاده شوند؛
- c) مسئولیتها و اختیارات اطرافیان داخلی و خارجی مرتبط؛
- d) تعریف قالب گزارشهای حسابرسی پیکربندی.