نحوه پیاده سازی ایزو 45001

پیاده سازی ایزو 45001، که در سال 2018 توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) منتشر شد، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استانداردهای ایمنی و بهداشت شغلی خود را بهبود ببخشند. این استاندارد جانشین OHSAS 18001 شده است و برای کسب گواهینامه ایزو 45001، نیاز به پیاده‌سازی دقیق و استانداردیزه شده ایزو 45001 در سازمان‌ها وجود دارد.

در این مقاله، شرکت ایران گواه به بررسی مراحل کلیدی و ضروری پیاده‌سازی ایزو 45001 می‌پردازد. از محدوده تعریف شده تا ارزیابی عملکرد، هر بخش به دقت توضیح داده شده تا شما بتوانید بدون نیاز به مشاور ایزو، الزامات این استاندارد را در سازمان خود اجرا کنید و گواهینامه مورد نیاز را از مراجع معتبر دریافت نمایید.

مزایای پیاده سازی ایزو 45001

مزایای پیاده‌سازی ایزو 45001 شامل بهبود فرآیندهای ایمنی، کاهش حوادث کاری و افزایش رضایت کارکنان است. این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با رویکردی مبتنی بر ریسک به حسابرسی و برنامه‌ریزی بپردازند، و در نهایت، سطح ایمنی و بهداشت شغلی خود را ارتقا دهند.

همراه ما باشید تا با جزئیات بیشتری درباره هر بخش از فرآیند پیاده‌سازی ایزو 45001 و نحوه به‌کارگیری آن در سازمان خود آشنا شوید.

پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001، به عنوان یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی جامع، به سازمان‌ها این فرصت را می‌دهد که مسئولیت‌های اخلاقی و قانونی خود را در قبال حفاظت از کارکنان در برابر حوادث و بیماری‌ها به بهترین شکل ممکن انجام دهند. استفاده از این استاندارد می‌تواند فواید متعددی داشته باشد که شامل تقویت ادغام سیستم‌های مدیریتی مختلف و افزایش کارایی عملیاتی می‌شود.

یکی از بارزترین مزایای ایزو 45001، پذیرش ساختار سطح بالای “Annex SL” است که امکان ادغام آسان‌تر این استاندارد با دیگر سیستم‌های مدیریتی مانند ISO 9001 برای مدیریت کیفیت و ISO 14001 برای مدیریت زیست‌محیطی را فراهم می‌آورد. این ادغام، پیچیدگی‌های مدیریتی را کاهش داده و منجر به صرفه‌جویی در زمان و منابع می‌گردد.

ISO 45001 با ارائه یک رویکرد سیستماتیک به رهبران ارشد، امکان مدیریت ریسک‌ها و شناسایی فرصت‌ها را فراهم می‌کند. این استاندارد، نظارت و ارزیابی دقیق عملکرد ایمنی را تسهیل کرده و به تعیین اهداف برای بهبود مستمر در زمینه فعالیت‌های سازمانی کمک می‌کند.

علاوه بر این، پیاده‌سازی ISO 45001 نشان‌دهنده تعهد جدی رهبری سازمان به حفاظت از کارکنان است، که می‌تواند منجر به کاهش زمان تعطیلات ناشی از بیماری، جلوگیری از از دست دادن ساعات کاری و کاهش خطرات قانونی شود. این استاندارد همچنین به مدیران و صاحبان کسب‌وکار اطمینان می‌دهد که خطرات ایمنی و بهداشت درون سازمان کنترل شده و مدیریت می‌شوند.

در نهایت، اجرای این استاندارد مشارکت کارکنان را در فرآیند شناسایی خطرات و کاهش ریسک‌ها افزایش می‌دهد و فرهنگ ایمنی را در سازمان تقویت می‌کند، که نتیجه آن افزایش بهره‌وری و کارایی کلی خواهد بود.

استاندارد ISO 45001، که برای بهبود فرآیندهای داخلی و ارتقاء سطح ایمنی و بهداشت شغلی در سازمان‌ها طراحی شده است، الزامات کلیدی را برای ارزیابی و خرید محصولات و خدمات که ممکن است بر بهداشت و ایمنی کار (OHSAS) تأثیر بگذارند، فراهم می‌آورد. این استاندارد تاکید دارد بر مدیریت ریسک و اعمال کنترل‌هایی برای کاهش خطرات، ترویج فرهنگ ایمنی، و حفاظت از منافع تجاری.

علاوه بر این، ISO 45001 یک ساختار مشخص برای نظارت و بازبینی تعهدات انطباق را ارائه می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که سازمان‌ها، صرف نظر از نوع فعالیت‌هایشان، مطابق با قوانین و مقررات بهداشت و ایمنی هستند. این فرآیند شفافیت را در سازمان تقویت می‌کند و می‌طلبد که سیستم‌ها و اقدامات به درستی در مستندات نشان داده شوند.

برنامه‌های ممیزی داخلی و خارجی نقش کلیدی در بررسی و اثربخشی سیستم مدیریت بهداشت و ایمنی دارند و به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا از پیروی از بهترین شیوه‌ها اطمینان حاصل کنند. این برنامه‌ها همچنین مشارکت کارکنان را در شناسایی نقاط قوت و ضعف تشویق کرده و مسیری برای بهبود مستمر ایجاد می‌کنند.

استفاده از این استاندارد نه تنها به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مکانی امن‌تر برای کار ایجاد کنند بلکه به آن‌ها امکان می‌دهد تا اعتبار و شهرت خود را به عنوان یک محیط کاری مسئولیت‌پذیر و امن ارتقاء دهند. این امر منجر به حفظ کارکنان، افزایش انگیزه و بهره‌وری، و همچنین تقویت تعهدات مسئولیت اجتماعی نسبت به مشتریان و طرف‌های ذی‌نفع می‌شود.

تفکر / حسابرسی مبتنی بر ریسک

تفکر و حسابرسی مبتنی بر ریسک در استاندارد ISO 45001 نقش حیاتی در بهبود مستمر عملکرد ایمنی و بهداشت شغلی در سازمان‌ها ایفا می‌کند. این رویکرد به مدیریت سازمان کمک می‌کند تا به طور مداوم ریسک‌های مرتبط با بهداشت و ایمنی شغلی را ارزیابی و مدیریت نمایند، تا از ایجاد محیط کاری امن و سالم اطمینان حاصل شود.

1. تفکر مبتنی بر ریسک (RBT)

تفکر مبتنی بر ریسک، یکی از اصول اساسی ISO 45001 است که به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا بر اساس تغییرات در اهداف و شرایط، اقدامات لازم را برای کنترل خطرات و ریسک‌های پیش‌بینی نشده به‌کار بگیرند. این رویکرد نه تنها به بهبود فرآیندها کمک می‌کند بلکه تضمین می‌کند که اهداف، منابع و کنترل‌های کافی برای مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی در دسترس هستند.

2. حسابرسی داخلی

حسابرسی‌های داخلی به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که سیاست‌ها و روش‌های اتخاذ شده مؤثر بوده و به اهداف تعیین شده دست یافته‌اند. این فرآیند فرصتی برای بازبینی و تقویت ارتباطات درون سازمانی و مشارکت کارکنان فراهم می‌آورد و اغلب به شناسایی فرصت‌های بهبود و تصحیح نقض‌های احتمالی استاندارد کمک می‌کند.

3. برنامه‌ریزی حسابرسی

برنامه‌ریزی حسابرسی باید به گونه‌ای انجام شود که موضوعات با ریسک بالاتر مورد توجه قرار گیرند. این برنامه‌ریزی باید تمام جنبه‌های عملیاتی و فرآیندهای اصلی از جمله تعهدات انطباق و بررسی مدیریت را پوشش دهد.

4. ممیزی خارجی

ممیزی‌های خارجی، که معمولاً توسط مشتریان یا نهادهای صدور گواهینامه انجام می‌شوند، به اطمینان از پیروی سازمان از الزامات قانونی کمک می‌کنند و اغلب فرصتی برای جمع‌آوری اطلاعات دست اول و ارزیابی ادعاهای سازمان در خصوص ایمنی و بهداشت شغلی فراهم می‌آورند.

5. ممیزی مرجع صدور گواهینامه

ممیزی‌های شخص ثالث، که توسط نهادهای صدور گواهینامه معتبر ISO انجام می‌شوند، سازمان‌ها را ملزم به تبعیت از استانداردهای ایمنی و بهداشت شغلی می‌کنند و از این طریق به تعیین سطح انطباق سازمان با استانداردهای بین‌المللی کمک می‌کنند.

این فرآیندها، همچنین به تقویت فرهنگ ایمنی در سازمان و ارتقای مشارکت کارکنان در شناسایی و مدیریت خطرات کمک شایانی می‌نمایند.

بخش اول پیاده سازی ایزو 45001: محدوده پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001 آغاز می‌شود با تعیین دقیق محدوده فعالیت‌هایی که باید مورد توجه قرار گیرند. این بخش کلیدی، هدف و پارامترهایی را برای استفاده از استاندارد ISO 45001 در نظر می‌گیرد تا به اهداف مورد نظر در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی دست یابیم. این اهداف شامل:

• ایجاد محیط کاری امن و سالم
• پیشگیری از آسیب‌ها و بیماری‌های ناشی از کار
• بهبود و نظارت مداوم بر عملکرد ایمنی و بهداشت شغلی (OHSAS)
• حذف خطرات و کاهش ریسک‌ها
• شناسایی و رفع عدم انطباق‌ها در فعالیت‌های مرتبط
• تحقق اهداف تعیین شده برای بهداشت و ایمنی
• یکپارچه‌سازی جنبه‌های مختلف بهداشت و رفاه کارگران

این بخش تأکید دارد که استاندارد ISO 45001 به مسائلی مانند ایمنی محصول، آسیب به اموال یا تأثیرات زیست محیطی که مستقیماً به کارگران و اشخاص ذی‌نفع مرتبط نیستند، نمی‌پردازد.

بخش دوم پیاده سازی ایزو 45001: مراجع هنجاری در استاندارد ISO 45001

استاندارد ISO 45001 از این قاعده که هر استاندارد سیستم مدیریتی به مراجع هنجاری احتیاج دارد، پیروی نمی‌کند. این به این معناست که برای پیاده‌سازی ISO 45001، هیچ مرجع هنجاری خاصی در نظر گرفته نشده است. با این حال، برای درک بهتر این استاندارد و ارتباط آن با سایر استانداردهای مدیریتی، می‌توانید به کتابشناسی مراجعه کنید که اطلاعات تکمیلی درباره استانداردهای مرتبط را ارائه می‌دهد.

بخش سوم پیاده سازی ایزو 45001: اصطلاحات و تعاریف در استاندارد ISO 45001

در ISO 45001، تعاریف و اصطلاحات با دقت تعریف شده‌اند تا از هرگونه سردرگمی و تفسیر نادرست جلوگیری شود. این بخش به کاربران کمک می‌کند تا معانی دقیق کلمات به کار رفته در استاندارد را درک کرده و به درستی آن‌ها را به کار ببرند. به عنوان مثال، تعریف “کارگر” می‌تواند شامل کارکنان مختلفی از جمله آژانس‌ها، پیمانکاران و کلیه کارکنان از جمله مدیریت ارشد و ارائه‌دهندگان خدمات خارجی باشد.

این بخش نه تنها اصطلاحات را تعریف می‌کند بلکه با ارائه یادداشت‌ها، اطلاعات و وضوح بیشتری در مورد هر اصطلاح ارائه می‌دهد تا تفاهم واضح‌تری از استاندارد ایجاد شود.

ضمیمه A: راهنمای مفاهیم

ضمیمه A استاندارد ISO 45001، توضیحات مفیدی در مورد مفاهیم انتخاب شده در رابطه با سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ارائه می‌دهد تا سوء تفاهم‌ها را به حداقل برساند. این بخش برای کسانی که به استفاده از اصطلاحات خاص صنعت نیاز دارند، مفید است اما همچنین باید با مفاهیم کلی استاندارد ISO 45001 همخوانی داشته باشد.

بخش چهارم از پیاده سازی ایزو 45001: زمینه فعالیت سازمان

مفهوم و اهمیت درک زمینه سازمان

زمینه سازمانی در استاندارد ISO 45001، بر فرآیندها و الزامات لازم برای دستیابی به اهداف سیاست بهداشت و ایمنی شغلی تمرکز دارد. درک دقیق از “زمینه” فعالیت سازمان می‌تواند از طریق تجزیه و تحلیل دقیق اطلاعات کسب‌وکار و فعالیت‌های جمع‌آوری شده در سطوح مختلف سازمان توسط رهبری ارشد حاصل شود. این اطلاعات برای تمرکز بر مسائل داخلی و خارجی که بر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی تأثیر می‌گذارند، ضروری است.

تفاصیل بند ۴ استاندارد

بند ۴ استاندارد ISO 45001 چهار بند فرعی دارد که هر یک به جزئیاتی از آنچه برای تعریف زمینه سازمان و طراحی سیستم مدیریت OHSAS لازم است، می‌پردازد:

1. درک سازمان و زمینه‌اش (۴.۱):
   • شفاف‌سازی اهداف استراتژیک سازمان و تعیین مسائلی که می‌تواند بر دستیابی به این اهداف تأثیر بگذارد.
2. نیازها و انتظارات طرف‌های ذینفع (۴.۲):
   • درک تأثیر طرف‌های ذینفع از جمله کارکنان سازمان بر نحوه عملکرد سازمان.
3. تنظیم محدوده سیستم مدیریت (۴.۳):
   • این بخش از اطلاعات مورد بحث در بندهای ۴.۱ و ۴.۲ استفاده می‌کند تا محدوده دقیق سیستم مدیریت را تعریف کند.
4. طراحی و برنامه‌ریزی سیستم مدیریت (۴.۴):
   • طراحی و برنامه‌ریزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده و محدوده تعریف شده.

درک مسائل داخلی و خارجی

این استاندارد تأکید می‌کند که سازمان‌ها باید مسائل داخلی و خارجی مؤثر بر عملکرد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را شناسایی کنند. مسائل خارجی شامل محیط‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، قانونی و اقتصادی، و مسائل داخلی شامل حاکمیت، ساختار سازمانی، و فرهنگ OHSAS در سازمان می‌شود.

چرا درک زمینه مهم است؟

درک زمینه به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مسائلی را که ممکن است بر سیستم مدیریت تأثیر بگذارند شناسایی کرده و برنامه‌های مناسبی برای مدیریت این تأثیرات طراحی کنند. این امر به بهبود مداوم و افزایش اثربخشی سیستم مدیریت کمک می‌کند.

بخش پنجم پیاده سازی ایزو 45001: رهبری در پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

اهمیت رهبری در مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی

موفقیت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به شدت به رهبری و تعهد مدیریت ارشد بستگی دارد. رهبران باید نقش پیشرو در ترویج و حمایت از اجرای سیستم بهداشت و ایمنی را ایفا کنند و منابع لازم را برای حفاظت از کارگران در برابر آسیب‌ها فراهم آورند. این بخش به تعیین لحن و انتظارات رهبری ارشد برای فعالیت‌های سیستم و ایجاد یک فرهنگ سلامت و ایمنی مثبت می‌پردازد.

نمونه‌هایی از نقش رهبری در سیستم مدیریت OHSAS

• مسئولیت و پاسخگویی: رهبران باید مسئولیت کلی پیشگیری از صدمات و بیماری‌های ناشی از کار را بپذیرند و یک محیط کار ایمن و سالم را تضمین کنند.
• ترویج فرهنگ مثبت: فرهنگ سازمانی باید به گونه‌ای باشد که بهبود مستمر را تسهیل کند.
• یکپارچه‌سازی سیستم‌ها: اطمینان حاصل کنید که سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی در فرآیندهای تجاری سازمان یکپارچه شده است.
• ارتقای ارتباطات: ترویج ارتباطات داخلی و خارجی در همه سطوح سازمان.
• محافظت در برابر حوادث: از کارگران در برابر حوادث از طریق گزارش‌دهی فعال خطرات و فرصت‌ها محافظت کنید.
• حمایت از کمیته‌های ایمنی: تامین منابع و حمایت لازم برای فعالیت‌های کمیته‌های ایمنی.

سیاست بهداشت و سلامت

• تعیین چارچوب: خط‌مشی بهداشت و ایمنی باید چارچوبی برای تعیین اهداف فراهم کند.
• ایجاد شرایط کار ایمن: فراهم آوردن شرایط کاری ایمن برای جلوگیری از صدمات و بیماری‌ها.
• حذف خطرات: کاهش و حذف خطرات مرتبط با OHSAS.
• بهبود مستمر: تعهد به بهبود مداوم سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی.
• مشارکت کارگران: تشویق مشارکت کارگران و نمایندگان آن‌ها در جایی که وجود دارند.
• تحقق الزامات قانونی: اطمینان از انطباق با الزامات قانونی و سایر الزامات مرتبط.

نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات سازمانی

این بخش به سازمان‌ها اجبار می‌کند که نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات را به صورت شفاف تعریف کرده و آن‌ها را در سراسر سازمان اعمال کنند. مستندسازی این نقش‌ها در نمودارهای سازمانی و سیاست‌های کاری به تعیین شفافیت و حفظ نظم در سازمان کمک می‌کند.

بخش ششم پیاده سازی ایزو 45001: برنامه‌ریزی در پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

اهمیت برنامه‌ریزی در مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی

برنامه‌ریزی یکی از اجزای اصلی در هر سیستم مدیریتی است و در ISO 45001، این فرآیند بر اساس چرخه “Plan-Do-Check-Act” اجرا می‌شود. این رویکرد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اقدامات مؤثری را برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و بهداشت شغلی برنامه‌ریزی کنند.

چرخه برنامه‌ریزی در ISO 45001

برنامه‌ریزی در استاندارد ISO 45001 شامل استفاده از اطلاعات جمع‌آوری شده در بند 4 برای تنظیم و بهینه‌سازی سیستم مدیریت است. برنامه‌ریزی می‌تواند در چندین نقطه از چارچوب سیستم مدیریت رخ دهد و نیاز به انعطاف‌پذیری برای برنامه‌ریزی مجدد در زمان‌های مختلف دارد، به ویژه در مواقع “تغییر” که ممکن است ناگهانی باشد.

الزامات برنامه‌ریزی

• برنامه‌ریزی بر اساس ارزیابی ریسک: اقدامات مبتنی بر ارزیابی ریسک برای مدیریت ریسک‌ها و فرصت‌ها و جلوگیری از اثرات نامطلوب.
• مدیریت رویدادها: به طور مستمر ریسک‌ها و فرصت‌ها را برای کارگران و سیستم OHSAS ارزیابی و مدیریت کنید.
• تعیین اهداف: تعیین و مدیریت اهداف مرتبط با بهداشت و ایمنی.
• برنامه‌ریزی تغییرات: برنامه‌ریزی و مدیریت تغییرات در سیستم و ارزیابی مجدد پس از هر تغییر.
• تعریف متدولوژی: شناسایی خطر و مدیریت الزامات قانونی و سایر الزامات.

شناسایی خطر و ارزیابی ریسک

شناسایی خطر و ارزیابی ریسک اساسی است برای برنامه‌ریزی اقدامات مؤثر در مدیریت ریسک‌ها. استفاده از “سلسله مراتب کنترل‌ها” کمک می‌کند تا ریسک‌ها بر اساس فعالیت‌های داخلی و خارجی به دقت ارزیابی شوند. شناسایی خطر به سازمان امکان می‌دهد تا خطرات موجود در محیط کار را شناسایی کرده و اقدامات لازم برای کاهش یا حذف این خطرات را انجام دهد.

تعیین الزامات قانونی و سایر الزامات

سازمان‌ها باید اطمینان حاصل کنند که آخرین الزامات قانونی و سایر الزامات مربوط به ایمنی و بهداشت رعایت می‌شوند. این شامل جمع‌آوری اطلاعات از منابع معتبر، مشاوران و انجمن‌های صنفی می‌باشد.

برنامه‌ریزی اقدام و تعیین اهداف

پس از شناسایی خطرات و تعیین الزامات، سازمان باید اقداماتی را برای کاهش ریسک‌ها برنامه‌ریزی کند و اهدافی را تنظیم نماید که به نشان‌دهنده بهبود مستمر باشند. اهداف باید در بررسی‌های مدیریتی مورد بحث و بررسی قرار گیرند و به طور مداوم برای اطمینان از دستیابی به آنها پیگیری شوند.

بخش هفتم پیاده سازی ایزو 45001: پشتیبانی در پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

اهمیت پشتیبانی در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی

پشتیبانی به عنوان یکی از پایه‌های اصلی در موفقیت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، به تأمین منابع، آموزش، اطلاع‌رسانی و ارتباطات داخلی و خارجی می‌پردازد. این بخش به الزامات ضروری برای اطمینان از اجرای مؤثر این سیستم توجه دارد.

1. منابع

برای اجرای موفق سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، نیاز به منابع کافی است. این منابع شامل منابع انسانی، زیرساختی، فنی، و مالی است که برای حفظ بهبود مستمر در سازمان ضروری هستند. مدیریت ارشد باید از تأمین منابع کافی اطمینان حاصل کند و به اطلاعات جمع‌آوری شده در بخش‌های قبلی برای تخصیص مناسب این منابع توجه نماید.

2. صلاحیت

صلاحیت کارکنان یکی از عوامل کلیدی در اجرای موفق سیستم OHSAS است. کارکنان باید به خوبی آموزش دیده و به اطلاعات مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی دسترسی داشته باشند. صلاحیت شامل توانایی انجام وظایف با توجه به نقش‌های شغلی تعریف شده، آگاهی از خطرات، و شناخت الزامات قانونی است. سازمان باید سوابق آموزشی کارکنان را مستند کند و از صلاحیت ارائه‌دهندگان خارجی نیز اطمینان حاصل نماید.

3. اطلاع‌رسانی

آگاهی از الزامات سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی برای کارکنان داخلی و خارجی بسیار مهم است. آموزش آگاهی از خطرات و الزامات OHSAS باید قبل از شروع کار به کارکنان ارائه شود. این آموزش‌ها می‌تواند شامل سیاست‌های OHSAS، خطرات مرتبط با محیط کار، و روش‌های گزارش‌دهی حوادث باشد.

4. ارتباطات داخلی و خارجی

ارتباطات مؤثر یکی از عناصر کلیدی موفقیت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است. سازمان باید کانال‌های ارتباطی مشخصی برای انتقال اطلاعات مرتبط با OHSAS تعیین کند. این ارتباطات باید شامل مواردی مانند سیاست‌های OHSAS، خطرات، ارزیابی‌های ریسک، و نتایج تحقیقات باشد. همچنین، زمان و نحوه ارتباط با کارکنان و سایر ذینفعان نیز باید مشخص شود.

5. اطلاعات مستند

مدیریت اطلاعات مستند نقش حیاتی در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی دارد. اطلاعات مستند باید به گونه‌ای مدیریت شوند که حفاظت از کسب و کار و ارائه منابع اطلاعاتی به کارکنان تسهیل شود. این اطلاعات می‌تواند به صورت چاپی، الکترونیکی، ایمیل و یا از طریق وب‌سایت‌ها در دسترس باشد.

6. کنترل اطلاعات مستند

کنترل اطلاعات مستند باید به گونه‌ای انجام شود که اطمینان حاصل شود کارکنان همیشه به آخرین الزامات مربوط به OHSAS دسترسی دارند. سازمان باید یک سیستم ساده و کارآمد برای مدیریت اطلاعات مستند ایجاد کند که شامل شماره‌گذاری اسناد، نگهداری نسخه‌های قبلی، و بایگانی مناسب اسناد باشد.

بخش هشتم پیاده سازی ایزو 45001: عملیات در پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

برنامه‌ریزی و کنترل عملیات

پس از شناسایی و برنامه‌ریزی فرآیندهای داخلی (مطابق با بند 4.4) و تعیین نحوه عملکرد کسب‌وکار (مطابق با بند 6)، سازمان باید هر فرآیند را در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی برنامه‌ریزی و کنترل کند. این برنامه‌ریزی و کنترل عملیاتی، فرآیندی است که طی آن سازمان مشخص می‌کند چه مواردی برای هر فرآیند ضروری است و چگونه این الزامات کنترل می‌شوند تا کارگران از آسیب‌ها محافظت شوند.

1. حذف و کاهش خطرات OHSAS

پس از انجام ارزیابی ریسک (مطابق با بند 6.0)، سازمان از “سلسله مراتب کنترل‌ها” برای حذف یا کاهش خطرات به کمترین حد ممکن استفاده می‌کند. این فرآیند شامل همکاری کارگران، از جمله ارائه‌دهندگان خارجی، در توسعه اقدامات کنترلی است. مشارکت کارگران در ارزیابی ریسک و سایر عناصر سیستم الزامی است.

2. مدیریت تغییرات

تغییرات در فرآیندها می‌توانند منجر به حوادث شوند. این تغییرات ممکن است شامل تغییرات در نظارت، معرفی مواد یا ماشین‌آلات جدید، و تغییرات در فرآیندهای کاری باشد. سازمان باید فرآیندی را برای مدیریت تغییرات تعریف و اجرا کند که شامل ارزیابی خطرات جدید و تضمین اطلاع‌رسانی مناسب به کارکنان باشد.

3. تدارکات

فرآیند تدارکات برای کنترل ورودی‌های محصول و خدمات در سازمان ضروری است. این فرآیند شامل ارزیابی تأثیر ایمنی محصولات و خدمات قبل از خرید است. سازمان باید مطمئن شود که کالاها و خدمات خریداری‌شده خطری برای کارگران ایجاد نمی‌کنند و با الزامات قانونی مطابقت دارند.

4. پیمانکاران و برون‌سپاری

استفاده از پیمانکاران برای انجام وظایف تخصصی در سازمان‌های مختلف رایج است. استاندارد ISO 45001، سازمان را ملزم می‌کند که ارزیابی دقیقی از صلاحیت پیمانکاران انجام دهد و مطمئن شود که آنها مطابق با الزامات قانونی و ایمنی کار می‌کنند. این فرآیند ممکن است شامل توافق‌نامه‌های کتبی و ارزیابی‌های ریسک مشترک بین سازمان و پیمانکار باشد.

5. اطلاعات مستند

سازمان باید اطلاعات مستند مربوط به فرآیندهای تهیه محصولات و خدمات، از جمله همکاری با پیمانکاران را حفظ کند. این اطلاعات ممکن است شامل ارزیابی ریسک، برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد، گواهی‌های انطباق، و سوابق آموزش کارگران باشد.

6. آمادگی و واکنش اضطراری

برنامه‌ریزی برای رویدادهای غیرمنتظره بخش مهمی از مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است. سازمان باید برنامه‌های اضطراری را برای مواجهه با حوادث احتمالی تدوین و آزمایش کند. این برنامه‌ها باید شامل آموزش کارکنان و ارزیابی عملکرد اقدامات کنترلی در شرایط اضطراری باشد. پس از اجرای برنامه‌های اضطراری، بازخورد و بررسی‌های مستند از اهمیت بالایی برخوردار است.

بخش نهم پیاده سازی ایزو 45001: ارزیابی عملکرد در پیاده‌سازی استاندارد ISO 45001

اهمیت ارزیابی عملکرد

ارزیابی عملکرد یک فرآیند کلیدی در بهبود مستمر سازمان‌ها است و نقش مهمی در مدل “برنامه‌ریزی، اجرا، بررسی و اقدام” (PDCA) که توسط ISO 45001 تعریف شده، دارد. این فرآیندها به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به استراتژی‌ها و اهداف خود دست یابند و از آنها حمایت کنند.

1. پایش، اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی

سازمان باید فعالیت‌های خود را به طور منظم بررسی، بازنگری، بازرسی و ارزیابی کند تا اطمینان حاصل شود که همه چیز مطابق برنامه انجام می‌شود. این شامل تعیین فرآیندهای مناسب برای ارزیابی عملکرد بر اساس ریسک‌ها و فرصت‌ها است. تمامی تجهیزات مورد استفاده برای اندازه‌گیری شاخص‌ها باید کالیبره و نگهداری شوند تا داده‌های جمع‌آوری‌شده دقیق و معتبر باشند.

سازمان همچنین باید فرآیندی برای ارزیابی انطباق قانونی و سایر الزامات مرتبط داشته باشد که شامل:

• تعیین فراوانی و روش ارزیابی
• اجرای اقدامات اصلاحی در صورت نیاز
• حفظ دانش و درک وضعیت انطباق
• مستندسازی اطلاعات برای پشتیبانی از ارزیابی انطباق

این فرآیند باید به طور دوره‌ای از طریق حسابرسی داخلی بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که همه تعهدات انطباق به درستی انجام شده‌اند. نتایج این حسابرسی‌ها باید به مدیریت ارشد گزارش داده شود تا در صورت نیاز، اقدامات لازم برای رفع مشکلات و کاهش ریسک‌ها صورت گیرد.

2. حسابرسی داخلی

حسابرسی داخلی یک روش سیستماتیک برای بررسی فرآیندها و الزامات سازمانی است که در استاندارد ISO 45001 توضیح داده شده‌اند. این فرآیند به سازمان کمک می‌کند تا از اثربخشی و انطباق با قوانین و مقررات مطمئن شود و به اهداف OHSAS دست یابد. مزایای حسابرسی داخلی شامل:

• نظارت بر رعایت سیاست‌ها و اهداف
• ارائه شواهدی از انجام بررسی‌های لازم
• ارزیابی اثربخشی مدیریت ریسک
• تقویت فرهنگ ایمنی از طریق مشارکت کارگران
• شناسایی فرصت‌های بهبود مستمر

حسابرسی داخلی باید توسط کارکنان متخصص و با درجه‌ای از بی‌طرفی انجام شود. تمرکز حسابرسی بر فعالیت‌های با ریسک بالاتر باید بیشتر باشد و در فواصل منظم انجام شود. همچنین، حسابرسی‌های غیرمترقبه ممکن است برای رسیدگی به مشکلات خاص یا جلوگیری از حوادث ناگوار انجام شود.

3. بررسی مدیریت

بررسی مدیریت یک عنصر اساسی در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است. هدف این بررسی‌ها ارزیابی عملکرد سیستم و اطمینان از اثربخشی و مناسبت آن برای نیازهای سازمان است. این فرآیند به مدیریت کمک می‌کند تا با شناسایی فرصت‌های بهبود، اهداف جدید تعیین کند و از انطباق با الزامات اطمینان حاصل کند.

جلسات بررسی مدیریت معمولاً سالانه برگزار می‌شوند، اما برخی سازمان‌ها این جلسات را هر شش ماه یا هر سه ماه یکبار برای پیگیری عملکرد سیستم برگزار می‌کنند. پس از پایان جلسه، مدیریت ارشد باید تصمیم بگیرد که برای بهبود مستمر سیستم OHSAS چه اقداماتی لازم است.

نتایج بررسی مدیریت باید به شکل صورتجلسه مستند شود و به اشخاص ذینفع و نمایندگان کارگران اطلاع داده شود. همچنین، اهداف تعیین‌شده در این جلسات باید به صورت سند جداگانه‌ای با شاخص‌های عملکرد کلیدی، بازه‌های زمانی و مسئولیت‌های مشخص منتشر و اطلاع‌رسانی شود.

بخش دهم: بهبود در پیاده سازی ایزو 45001

اهمیت بهبود مستمر

بهبود مستمر یکی از اصول اساسی در استاندارد ISO 45001 است. این بهبودها از طریق تجزیه و تحلیل و ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی و بهداشت شغلی، حسابرسی داخلی و بازخورد کارکنان به دست می‌آیند. نتایج این فرآیندها به سازمان کمک می‌کند تا عدم انطباق‌ها را شناسایی کرده و اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهد.

1. مدیریت عدم انطباق و اقدام اصلاحی

سازمان باید فرآیندی برای شناسایی و مدیریت عدم انطباق‌ها و اجرای اقدامات اصلاحی داشته باشد. این اقدامات باید بر اساس تجزیه و تحلیل علل اصلی مشکلات طراحی شده و به‌گونه‌ای اجرا شوند که از تکرار مشکلات جلوگیری شود. ابزارهای گزارش‌دهی مانند گزارش‌های نزدیک از دست دادن، گزارش تصادف و گزارش نقص باید به‌صورت مستند و با زمان‌بندی مشخص ثبت شوند.

2. بررسی حادثه و اقدام اصلاحی

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد ISO 45001، معرفی مفهوم “حادثه” در کنار عدم انطباق و اقدامات اصلاحی است. حادثه به هر رویدادی اطلاق می‌شود که منجر به آسیب یا بیماری نشده باشد، اما پتانسیل ایجاد خطر را داشته است. سازمان باید سیستمی برای گزارش‌دهی حوادث و نزدیک از دست دادن‌ها (Near Misses) داشته باشد. این سیستم باید به‌گونه‌ای طراحی شود که تمامی رویدادها، حتی آن‌هایی که منجر به حادثه نشده‌اند، ثبت و تحلیل شوند.

3. تعهدات انطباق و معرفی مقررات جدید

سازمان باید به تعهدات قانونی و مقررات جدید پایبند باشد و در صورت لزوم، سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود را به‌روزرسانی کند. این شامل ارزیابی مداوم خطرات و فرصت‌ها و اجرای اقدامات اصلاحی برای اطمینان از انطباق با الزامات جدید است.

روش‌های بهبود مستمر

روش‌های مختلفی برای بهبود مستمر در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی وجود دارد. این روش‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که به نیازهای خاص سازمان و میزان ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های آن پاسخ دهند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

• گزارش‌دهی منظم: استفاده از ابزارهای گزارش‌دهی برای ثبت حوادث و نزدیک از دست دادن‌ها و ارائه گزارش به گروه‌های ذینفع.
• مشارکت کارگران: دخیل کردن کارکنان در فرآیندهای تحقیق و تجزیه و تحلیل علت اصلی مشکلات.
• کنترل‌های پیشگیرانه: استفاده از سلسله مراتب اقدامات کنترلی برای کاهش ریسک‌ها و جلوگیری از تکرار حوادث.
• آموزش و شایستگی: آموزش کارکنان و سایر ذینفعان در مورد ابزارهای گزارش‌دهی، شناسایی خطرات و فرصت‌های بهبود.

مرکز مشاوره ایران گواه یکی از معتبرترین مراجع جهت اخذ گواهینامه های بین المللی ایزو است. برای دریافت گواهینامه های ایزو معتبر از این فرم استفاده کنید و یا در واتس‌اپ پیام دهید.

شماره تماس: 46134156-021