در یک نگاه، استاندارد ایزو 20187 یا ISO 20187 مجموعه‌ای سه‌قسمتی برای ایمنی وسایل بازی بادی (Inflatable Play Equipment) است. نسخهٔ تک‌جلدی ۲۰۱۶ که تمام سازه‌های بادی پرشی و سرسره‌ای را پوشش می‌داد، در ۲۰۲2 به سه بخش تخصصی تفکیک شد:
- ISO 20187-1:2022 — الزامات ایمنی و روش‌های آزمون عمومی برای کلیه سازه‌های بادی پرشی/سرسره‌ای؛
- ISO 20187-2:2022 — الزامات تکمیلی برای «بالش‌های پرشی ثابت» (Bouncing Pillows) که به طور دائم روی فونداسیون نصب می‌شوند؛
- ISO 20187-3:2022 — الزامات تکمیلی و روش‌های آزمون «اسنَپی‌ها» (Snappies) — سازه‌های ترکیبی بالا رفتن/سر خوردن سوار شونده بر روی تشک بادی؛
این سه بخش با هم ISO 20187:2016 را فسخ کرده‌اند و زیر نظر کمیته ISO/TC 83 (تجهیزات ورزشی، زمین‌های بازی و دیگر وسایل تفریحی) منتشر شده‌اند.
1. سیر تکامل و جایگاه مقرراتی ایزو 20187
| سال | مدرک | تغییر مهم |
|---|---|---|
| 2016 | ISO 20187:2016 | نسخهٔ یک‌جلدی؛ پایه‌گذار الزامات جهانی سازه‌های بادی |
| 2022 | ISO 20187-1/-2/-3 | تفکیک موضوعی + همگام‌سازی با EN 14960 اروپایی؛ افزودن بندهای نصب روی سطوح سخت و بازرسی سالانه |
| 2023 – 2025 | پذیرش ملی (مثلاً اوگاندا) و الزامی‌شدن در برخی بازارها | tradebarriers.org |
2. دامنه و هدف استاندارد
ایزو 20187 برای همه تجهیزات بازی بادی قابل بادشدن که فعالیت اصلی آن‌ها پرش، سر خوردن یا ترکیبی از این دو است تدوین شده است و کاربران هدف را کودکان حداکثر ۱۴ سال در نظر می‌گیرد. هدف اصلی: کاهش خطرات واژگونی، خفگی، گیر افتادن اندام، برخورد با لبهٔ تیز و ازدحام کاربر، بدون آن که هیجان بازی را از بین ببرد.
3. ساختار بندهای تکراری در هر سه بخش
| بند | عنوان مشترک | نمونه جزئیات از ISO 20187-1 |
|---|---|---|
| 1 | Scope | تعیین محدودهٔ سازه‌ها (پرشی/سرسره‌ای) |
| 2 | Normative references | ارجاع به ISO 8124-4 (ایمنی اسباب‌بازی) و EN 14960 |
| 3 | Terms & definitions | تعریف «free-fall height»، «impact area»، «snappy» |
| 4 | Safety requirements | مواد (PVC، نخ، توری)، سازه، مهاربندی، تهویه، تعداد کاربر |
| 5 | Test methods | آزمون پایداری، استحکام درز، مقاومت در برابر سوراخ |
| 6 | Information from supplier | دفترچه نصب، ظرفیت وزنی، برنامه بازرسی و تعمیر |
| 7 | Inspection & maintenance | بازرسی روزمره، سالانه، الزامات علامت CE یا معادل |
3.1 بخش ۱ – الزامات پایه
بیش از ۲۰ بند فرعی، مواردی مانند زاویهٔ دیواره‌ها، ارتفاع دیوار روی سطح شیب‌دار، محدودیت تعداد کاربران و الزامات محصورسازی را تعیین می‌کند. آزمون‌های نشستِ هوا، استحکام دوخت و پایداری در باد در همین بخش تعریف شده‌اند.
3.2 بخش ۲ – بالش پرشی دائمی
به دلیل نصب دائمی روی فونداسیون، الزامات استحکام سازه‌ای، زمین‌بندی الکتریکی (Annex A) و ناحیهٔ برخورد (impact area) سخت‌گیرانه‌تر است.
3.3 بخش ۳ – اسنَپی‌ها
برای سازه‌های تونل دار یا سقف دار که «platform hinged» دارند، بندهای اختصاصی جلوگیری از گیر افتادن سر/گردن، الزامات شبکه و حداقل فضای بالای سکوی لولایی افزوده شده است.
4. ارتباط ایزو 20187 با سایر استانداردها و مقررات
- EN 14960-1/-2/-3 — منشأ اروپایی که متن ISO به‌صورت Fast-Track بدون تغییر اساسی پذیرفته است.
- ASTM F2374 — استاندارد آمریکایی عملیات و بازرسی وسایل بادی؛ عمدتاً با الزامات نصب و بهره‌برداری در ISO هم‌پوشانی دارد.
- استاندارد در بازارهایی مانند اوگاندا به‌عنوان مقرره فنی اجباری برای کیفیت/ایمنی کالاهای وارداتی ثبت شده است.
5. الزامات اجرایی برای تولیدکنندگان و بهره‌برداران
- انتخاب مواد مناسب: استفاده از PVC 18 oz یا وینیل با دوخت تقویت‌شده و نخ پلی‌استر مقاوم به UV.
- طراحی مهاربندی و مهکش هوا: سیستم مهار در باد با زاویه و تعداد میخ طبق جدول بخش ۱؛ تهویه کافی برای جلوگیری از فشار بیش از حد.
- ظرفیت کاربر و پایش تراکم: درج تابلو ظرفیت و استفاده از حسگر وزن یا شمارنده برای جلوگیری از ازدحام.
- بازرسی و نگهداری: چک‌لیست‌های روزانه (صحت دوخت، فشار هوا، تمیزی) و بازرسی سالانه توسط شخص صلاحیت‌دار الزامی است.
- مستندسازی و علامت‌گذاری: حک کد ISO 20187 بخش مربوطه به‌همراه ظرفیت و نام سازنده روی پلاک دائمی.
6. چرا رعایت ایزو 20187 مهم است؟
- کاهش ریسک حقوقی: تبعیت از استاندارد، مستند لازم برای بیمه‌گر و مراجع ایمنی است.
- دسترسی به بازار بین‌المللی: بسیاری از شهربازی‌ها و واردکنندگان، گواهی تطابق با ایزو 20187 را شرط قرارداد می‌دانند.
- هماهنگی با مقررات محلی: در کشورهایی که آزمون ایمنی تجهیزات تفریحی اجباری است، ایزو 20187 متداول‌ترین مرجع آزمون است.
جمع‌بندی ایزو 20187
استاندارد ایزو 20187 با تبدیل نسخهٔ ۲۰۱۶ به یک سری سه‌گانه دقیق، زبان مشترکی برای طراحی، آزمون، نصب و بهره‌برداری قلعه‌های بادی، بالش‌های پرشی و سازه‌های ترکیبی فراهم کرده است. اجرای بندهای آن نه‌تنها احتمال صدمات مخاطبان (به‌ویژه کودکان) را به حداقل می‌رساند، بلکه به تولیدکنندگان کمک می‌کند وارد بازارهای جهانی شوند و الزامات بیمه و مقررات ملی را ساده‌تر برآورده سازند. جهت مشاوره برای اخذ گواهینامه های ایزو می توانید با مرکز مشاوره ایران گواه در تماس باشید.
