Annex II – CMCها در FPR 2019/1009

راهنمای Annex II، ضمیمهٔ دوم مقررهٔ Regulation (EU) 2019/1009 را به‌صورت کاربردی توضیح می‌دهد؛ همان بخشی که دسته‌های مواد سازنده یا CMC‌ها را تعریف می‌کند. هر «محصول کودی اتحادیهٔ اروپا» (EU fertilising product) باید فقط از موادی تشکیل شود که با یک یا چند CMC در Annex II همخوانی کامل دارند.

نقشهٔ ذهنی ساده: Annex I (کارکرد/‌PFC) → تعیین می‌کند محصول شما از نظر «ادعا» کجاست. Annex II (CMC) → مشخص می‌کند «داخل محصول چه موادی/با چه پیش‌نیازهایی» مجاز است. Annex III → برچسب‌گذاری. Annex IV → مسیر ارزیابی انطباق (Moduleها).

چطور از Annex II استفاده کنیم؟ (Flow عملی)

1. PFC را از Annex I انتخاب کنید. (مثلاً PFC 1(C)(II) = کود میکرومغذی)
2. برای تک‌تک اجزا/مواد بررسی کنید با کدام CMC هم‌خوانی دارند (مثلاً نمک‌های Fe-Zn-Mn، عامل‌های Chelating مانند EDTA/DTPA/EDDHA، مواد آلی، میکروارگانیسم‌ها، پلیمرها، مواد بازیافتی و …).
3. الزامات CMC مربوطه را بررسی و مدارک اثبات را آماده کنید (منشأ ورودی، فرآیند تولید مجاز، حدود آلاینده‌ها/میکروبی، خلوص، زیست‌تخریب‌پذیری پلیمر، «End point» برای فراورده‌های حیوانی، و …).
4. Annex III را برای اقلام برچسب (مانند ذکر نوع CMC در صورت لزوم) و Annex IV را برای Module انتخابی چک کنید.

فهرست CMCها (نمای کلی + نکات اجرایی)

فهرست زیر بر اساس نسخه‌های به‌روزشدهٔ مقرره است و CMCهای اضافه‌شده در اصلاحات ۲۰۲1–۲۰۲۲ را هم پوشش می‌دهد.

CMC 1: مواد و مخلوط‌های با منشأ بکر (Virgin material substances & mixtures)

• برای مواد/ترکیبات غیربازیافتی با منشأ بکر.
• نکات اجرایی: رعایت الزامات ایمنی/آلاینده‌ها؛ انطباق با قوانین شیمی (مانند REACH) در صورت نیاز.
• مثال‌ها: نمک‌های معدنی NPK و ریزمغذی‌ها، عوامل Chelating (مثل EDTA/DTPA/EDDHA) در صورت منشأ بکر.

CMC 2: گیاهان، اندام‌های گیاهی یا عصاره‌ها (Plants/plant parts/extracts)

• ورودی‌های منشاء گیاهی که با فرآیندهای مجاز استخراج/آماده‌سازی تولید شده‌اند.
• نکات اجرایی: محدودیت حلال‌ها/بازمانده‌ها، کنترل آلاینده‌های زیستی.

CMC 3: کمپوست (Compost)

• تولیدشده از ورودی‌های مجاز در فهرست مربوط و فرآیند کمپوستینگ کنترل‌شده.
• نکات اجرایی: بهداشت‌زُدایی/پاستوریزاسیون، بلوغ/پایداری کمپوست، حدود آلاینده‌های فلزی/آلی.

CMC 4: گوارش‌مایعِ مواد تازهٔ گیاهی (Fresh crop digestate)

• هضم بی‌هوازی مواد گیاهی تازه مطابق فهرست ورودی‌های مجاز.
• نکات اجرایی: زمان/دما/سایر پارامترهای فرایندی، کنترل میکروبی و آلاینده‌ها.

CMC 5: گوارش‌مایعِ غیرِ مواد تازهٔ گیاهی (Digestate other than fresh crop digestate)

• هضم بی‌هوازی ورودی‌های مشخصِ غیر Fresh crop (زیست‌پسماندهای مجاز و …).
• نکات اجرایی: فهرست ورودی‌ها اِگزاستیو است؛ شرایط بهداشت‌زُدایی، حدود آلاینده‌ها و ردیابی.

CMC 6: محصولات جانبی صنایع غذایی (Food industry by‑products)

• موادی با منشأ تولیدات غذایی که برای استفاده کودی مناسب‌اند.
• نکات اجرایی: ایمنی، نبود ویژگی ضایعاتی، کنترل بازمانده‌های فرایندی.

CMC 7: میکروارگانیسم‌ها (Micro-organisms)

• گونه/گروه‌های میکروبی مجاز برای کاربرد کودی/بیوستیمولانت (طبق لیست Annex II).
• نکات اجرایی: تعیین سویه، خلوص، شمارش زنده (CFU)، ایمنی زیستی.

CMC 8: پلیمرهای مغذی (Nutrient polymers)

• پلیمرهایی که خودِ پلیمر نقش مادّهٔ مغذی دارد/تغذیه را فراهم می‌کند.
• نکات اجرایی: تعریف و شرایط کاربرد خاص؛ الزامات خلوص/ایمنی.

CMC 9: پلیمرهای غیرمغذی (Polymers other than nutrient polymers)

• فقط در صورتی مجازند که هدف عملکردی مشخص داشته باشند (نگه‌دارندهٔ رطوبت، کنترل رهایش و …).
• نکات اجرایی: الزامات زیست‌تخریب‌پذیری/پایداری و مدیریت ریزپلاستیک‌ها طبق معیارهای مرتبط.

CMC 10: فرآورده‌های مشتق (در معناى Reg 1069/2009) (Derived products)

• فراورده‌های حاصل از مواد دامی مشمول Reg (EC) 1069/2009 که به End point رسیده‌اند.
• نکات اجرایی: مستندسازی End point، ایمنی بهداشتی، ردیابی دسته‌بندی ABP.

CMC 11: محصولات جانبی طبق «دستورالعمل پسماند 2008/98/EC» (By‑products)

• By‑product‌هایی که طبق قوانین پسماند، «ضایعات» محسوب نمی‌شوند و شرایط by‑product را دارند.
• نکات اجرایی: مستندات حقوقی by‑product، ثبات کیفیت، ایمنی.

CMC 12: نمک‌های فسفات رسوب‌داده و مشتقات (Precipitated phosphate salts & derivates)

• مانند استروویت (struvite) و نمک‌های فسفاتی رسوب‌داده‌شده از جریان‌های مجاز.
• نکات اجرایی: منشأ ورودی‌ها، قواعد رسوب‌دهی/خلوص، حدود آلاینده‌ها.

CMC 13: مواد اکسایش حرارتی و مشتقات (Thermal oxidation materials & derivates)

• شامل خاکسترهای احتراق/اکسایش و فرآورده‌های مشتق برای بازیافت عناصر (مثل P-ash).
• نکات اجرایی: ورودی‌های مجاز، روش‌های استخراج/تصویه، کنترل فلزات سنگین.

CMC 14: مواد پیرولیز/گازیفیکاسیون (Pyrolysis & gasification materials)

• مثل بیوچار حاصل از پیرولیز کنترل‌شده (شرایط اکسیژن محدود).
• نکات اجرایی: محدودیت خوراک ورودی، کنترل PAH/دی‌اکسین‌ها/فلزات، مشخصات فیزیکوشیمی.

CMC 15: مواد بازیافتیِ با خلوص بالا (Recovered high-purity materials)

• مواد معدنی با خلوص ≥ 95% (بر مبنای مادهٔ خشک) مانند نمک‌های آمونیوم/سولفات/فسفات، گوگرد عنصرى، کربنات/اکسید کلسیم که از «پسماند» بازیابی شده‌اند.
• نکات اجرایی: منشأ بازیافتی مجاز، مستندسازی فرآیند/خلوص، الزامات برچسب و تفکیک از CMC 1 و 11.

نکتهٔ SEO و فنی برای ریزمغذی‌ها: در PFC 1(C)(II) معمولاً از عوامل Chelating (مانند EDTA/DTPA/EDDHA) استفاده می‌شود؛ این مواد در صورت منشأ بکر اغلب ذیل CMC 1 ارزیابی می‌شوند. در برچسب‌گذاری، بازهٔ pH پایداری کلات را اعلام کنید (هم‌افزایی با Annex III).

نگاشت PFC ↔ CMC (نمونه‌های پرتکرار)

• کودهای معدنی/ریز‌مغذی: CMC 1 (نمک‌های معدنی، Chelating agents) → PFC 1(C)
• کمپوست/گوارش‌مایع: CMC 3/4/5 → PFC 3 (Soil improver) یا PFC 1(A/B) برحسب ادعا
• بیوستیمولانت‌ها: CMC 2/6/7/15 (بسته به فرمول) → PFC 6 (A یا B)
• پلیمرهای کنترل رهایش/نگه‌دارندهٔ آب: CMC 8/9 → PFC مرتبط با کود یا بهبوددهنده
• استخراج فسفات از خاکستر/رسوب: CMC 12/13/14/15 → PFC 1 برحسب ادعا

چک‌لیست اجرایی Annex II (برای تیم فنی/مستندسازی)

• فهرست تمام اجزای فرمول + CMC متناظر هر جزء
• مستندات منشأ ورودی و فرآیند مجاز (کمپوستینگ/هضم/پیرولیز/اکسایش/رسوب‌دهی/بازیافت)
• نتایج آلودگی‌های شیمیایی (فلزات سنگین/آلاینده‌های آلی/PAH) و شاخص‌های میکروبی
• برای ABP/مشتقات: اثبات End point طبق Reg 1069/2009
• برای پلیمرها: اسناد زیست‌تخریب‌پذیری/قابلیت بازیابی بر اساس معیارهای جاری
• برای مواد با خلوص بالا: گواهی خلوص ≥95% DM و منشأ بازیافت
• هم‌ترازی با Annex I (PFC) و آماده‌سازی Annex III (Label) و Annex IV (Module)

پرسش‌های متداول (FAQ)

منابع

۱) متن مقرره و نسخهٔ تجمیعی

1. Regulation (EU) 2019/1009 – متن رسمی در روزنامهٔ اتحادیه (OJ L 170، 25 ژوئن 2019). EUR-Lex
2. نسخهٔ تجمیعی/به‌روزشده تا 20 نوامبر 2024 (شامل تمام ضمائم I–IV و الحاقات جدید). EUR-Lex

۲) اصلاحات/الحاقات مرتبط با Annex II (CMCها)

3. 2021/2086 – افزودن CMC 12 (نمک‌های فسفات رسوب‌داده و مشتقات) + اصلاحاتی در Annex IV. EUR-Lex+1
4. 2021/2087 – افزودن CMC 13 (مواد اکسایش حرارتی و مشتقات) و تغییرات مرتبط در برچسب/ارزیابی. EUR-Lex+1
5. 2021/2088 – افزودن CMC 14 (مواد پیرولیز/گازیفیکاسیون) و اصلاحات Annex II/III/IV. EUR-Lex+1
6. 2022/1171 – افزودن CMC 15 (مواد بازیافتی با خلوص بالا) و به‌روزرسانی‌های گسترده Annex II/IV. EUR-LexEuropean Free Trade Association (EFTA)
7. 2024/2770 (15 ژوئیه 2024) – معیارهای زیست‌تخریب‌پذیری برای پلیمرهای CMC 9 (پوشش‌دهنده/نگهدارندهٔ آب). EUR-Lex
8. 2024/2787 (23 ژوئیه 2024) – گنجاندن ملچ فیلم‌های زیست‌تخریب‌پذیر در خاک ذیل CMC 9 و اصلاحات مربوط. EUR-Lex

۳) اسناد مرجع برای CMCهای خاص (ارجاع‌های متقاطع)

9. Animal by-products (CMC 10) – Regulation (EC) No 1069/2009 (ABP) و Implementing Reg (EU) No 142/2011 (نسخهٔ تجمیعی). EUR-Lex+1
10. By-products (CMC 11) – تعریف «محصول جانبی» طبق Waste Framework Directive 2008/98/EC (نسخهٔ تجمیعی). EUR-Lex
11. راهنمای اجرایی/نمای کلی کمیسیون و نهادها – یادداشت‌ها و مرور رسمی پیاده‌سازی FPR و نگاشت PFC/CMC. Fertilizers EuropeECHA