استاندارد ایزو چیست؟

ایزو استاندارد بین المللی جهت رعایت اصول مدیریت کیفیت برای فرآیندهای اجرایی طی تولید محصول یا ارائه خدمات است که توسط سازمان بین المللی استانداردسازی ISO، تدوین می گردد. سازمان بین المللی استاندارد ایزو یک فدراسیون جهانی خصوصی هست که اعضاء آن سازمان های استاندارد ملی کشورها می باشند.

استاندارد ایزو چیست؟ استاندارد ISO تایید کننده الزامات سیستم مدیریت در سازمان ها و کسب وکارها است. شرکت ها، کسب وکارها و سازمان ها جهت رعایت الزامات استاندارد بین المللی به استاندارد ایزو نیاز دارند. استاندارد ایزو توسط سازمان بین المللی استاندارد ISO، تدوین و منتشر می شود. سازمان ایزو تدوین کننده استانداردهای مدیریت کیفیت، خدمات یا محصول است و صادر کننده گواهینامه استاندارد بین المللی نیست.

تیم فنی شرکت ایران گواه توسط این مقاله موضوعات زیر را بررسی می کند و هدف از تدوین مقاله “استاندارد ایزو چیست؟ سازمان استاندارد بین المللی (ISO) کیست و چرا استاندارد ایزو مهم است“، صرفاً اطلاع رسانی می باشد.

فهرست محتوا

استاندارد ایزو چیست؟
سازمان ایزو کیست؟
ISO مخفف چیست؟
تاریخچه سازمان بین المللی استاندارد ایزو
فرآیند تدوین استاندارد ایزو چگونه است؟
فعالیت سازمان بین المللی ایزو چگونه است؟
چه افرادی متن استانداردهای بین المللی ایزو را بررسی می کنند؟
مزایای استاندارد بین المللی ایزو چیست؟
چرا استاندارد ISO مهم است؟
پرکاربردترین استانداردهای ایزو کدامند؟
اعداد بعد از ISO نشانه چیست؟
پرسش های متداول

استاندارد ایزو چیست؟

سازمان ایزو کیست؟

ایزو (ISO) یک سازمان غیر دولتی است که متشکل از نهادهای استاندارد ملی بیش از 160 کشور دنیا به وجود آمده است. مثلاً، موسسه استاندارد ملی آمریکا نماینده ایالات متحده است. اعضاء سازمان استاندارد بین المللی ایزو در توسعه و ارتقای استانداردهای بین المللی برای فناوری، فرآیندهای آزمایش علمی، شرایط کاری، مسائل اجتماعی و دیگر موارد همکاری می کنند.

ISO مخفف چیست؟

ISO مخفف سه کلمه “I” مخفف (International) “O”مخفف (Organization) و “S” مخفف (Standardization) یعنی سازمان بین المللی استاندارد سازی است. تاریخچه تکمیلی سازمان بین المللی ایزو در زیر آورده شده است.

تاریخچه سازمان بین المللی استاندارد ایزو

استانداردها و استانداردسازی در تجارت بین المللی مهم هستند، استانداردهای ناسازگار می توانند موانعی برای تجارت باشند، بنابراین اخذ گواهینامه ایزو می تواند به سازمانها در مناطق مختلف برتری دهد. استانداردها ارجاعات قابل شناسایی واضحی را ارائه می دهند که در سطح بین الملل به رسمیت شناخته می شوند و رقابت عادلانه ای را در اقتصادهای بازار آزاد به وجود می آورند.

استانداردها از جمله استاندارد ایزو تجارت را از طریق افزایش کیفیت و قابلیت اطمینان محصول، همکاری و سازگاری بیشتر، سهولت نگهداری بیشتر و کاهش هزینه تسهیل می کنند. استاندارد ISO طیف گسترده ای از استانداردها را غیر از استاندارد مهندسسی برق و الکترونیک تحت پوشش کمیسیون بین المللی الکترونیکی (IEC)، استانداردهای مخابراتی تحت پوشش اتحادیه بین المللی تلگراف (ITU) و فناوری اطلاعات تحت پوشش JTC پوشش می دهد.

سازمان بین المللی استاندارد (ISO) در سال میلادی 1926 بعنوان فدراسیون بین المللی انجمن های استاندارد ملی (ISA) شروع بکار کرد. سازمان تاسیس شده در ابتدا به شدت متمرکز بر مهندسی مکانیک بود. سازمان استاندارد ایزو در سال 1942 هنگام جنگ جهانی دوم منحل شد اما با رشد صنعت سال 1946 میلادی به نام فعلی ISO سازماندهی شد.

نام ISO از کلمه یونانی “ISOS” به معنای “برابر” گرفته شده است، این یعنی اینکه اگر دو محصول دارای استاندارد یکسانی باشند با هم برابر هستند. این نام هرگونه سردرگمی را که می تواند از ترجمه “سازمان بین المللی استاندارد سازی” به زبان های مختلف ناشی شود که منجر به ایجاد کلمه اختصاری متفاوت شود، از بین می برد.

سازمان بین المللی ISO یک سازمان داوطلبانه است که اعضای آن مقامات استاندارد شناخته شده ای هستند که هر یک نماینده یک کشور هستند. بخش عمده ای از کار تدوین استاندارد ایزو توسط کمیته فنی 2700 انجام می شود. هر کمیته و کمیته های فنی توسط دبیرخانه یکی از سازمان های عضو اداره می شوند.

گروه استاندارد ANSI ASC Z-1/ASQ نمایندگی ایالات متحده را در کمیته فنی ISO 176 و ISO 207 که با مهمترین استانداردهای ایزو تدوین شده (استاندارد ISO 9001 و استاندارد ISO 14001) مرتبط هستند، هماهنگ می کند.

ساختمان مرکزی سازمان بین المللی استاندارد ایزو در ژنو سوئیس واقع شده و سازمان استاندارد ایران یکی از اعضای این گروه است.

فرآیند تدوین استاندارد ایزو چگونه است؟

تدوین استاندارد ISO توسط گروه هایی از کارشناسان در سراسر جهان که بخشی از گروه های بزرگتر به نام کمیته فنی هستند ایجاد می شود. این کارشناسان در مورد تمامی جنبه های استاندارد منجمله دامنه، تعاریف کلیدی و محتوای استاندارد به جمع بندی می رسند. استانداردها با اجماع توسط هر سازمان عضوی که منافع فروشندگان، تولیدکنندگان، مصرف کنندگان، متخصصان در نظر می گیرد، به دست می آید.

هر استاندارد قبل از انتشار به نام استاندارد ISO، یک فرآیند شش مرحله ای را طی می کند که به شرح زیر است.

ارائه پیشنهاد بر اساس نیاز جامعه بین الملل سپس عضوهایی که مایل به کار بر روی آن هستند مشخص می شود.
متن استاندارد پیشنهادی وارد مرحله آماده سازی می شود که در آن پیش نویس کاری استاندارد تهیه می شود.
بعد از تکمیل پیش نویس، پیش نویس تدوین شده وارد مرحله کمیته فنی ایزو می شود. خروجی این مرحله پس از اجماع کارشناسان استاندارد بین المللی DIS است.
استاندارد بین المللی DIS بین عضوهای متناظر سازمان استاندار ایزو پخش می شود و سپس به آن رای می دهند. استاندارد تدوین شده باید حداقل 75 درصد آرا را به دست آورد.
پس از کسب تایید از DIS به یک استاندارد بین المللی تبدیل شده و پیش نویس استاندارد جهت رای گیری وارد مرحله تایید می شود.
در این مرحله متن پیش نویس استاندارد بین تمامی اعضا پخش می شود و در صورت کسب رای حداقل 75 درصد، بعنوان استاندارد جدید ایزو به دبیرخانه مرکزی ISO ارسال و منتشر می شود.

اعضای شرکت کننده ISO در مورد تاییدیه های استاندارد رای می دهند. یک استاندارد باید از حداقل دو سوم اعضای شرکت کننده رای مثبت و حداکثر از یک چهارم اعضای شرکت کننده رای منفی دریافت کند.

فعالیت سازمان بین المللی ایزو چگونه است؟

ISO استانداردهایی را برای طیف وسیعی از محصولات، مواد و فرآیندها توسعه و منتشر می کند. در حال حاضر، این سازمان دارای بیش از 24362 استاندارد است که در لیست استانداردهای ایزو گنجانده شده است که به بخش های مختلفی منجمله فناوری مراقبت های بهداشتی، مهندسی راه آهن، جواهرات، پوشاک، متالورژی، سلاح، رنگ، مهندسی عمران، کشاورزی و … تقسیم می شود. سازمان بین المللی ISO علاوه بر تولید استانداردها، گزارش‌ های فنی، مشخصات فنی، مشخصات عمومی، تصحیح ‌های فنی و راهنماها را نیز منتشر می‌کند.

سازمان ایزو با ارائه استانداردهای مشترک بین کشورهای مختلف نقش مهمی در تسهیل تجارت جهانی ایفا می کند. این استانداردها برای اطمینان از اینکه محصولات و خدمات ایمن، قابل اعتماد و با کیفیت هستند در نظر گرفته شده است. برای مصرف کننده، این استانداردها تضمین می کنند که محصولات گواهی شده با حداقل استانداردهای بین المللی مطابقت دارند.

چه افرادی متن استانداردهای بین المللی ایزو را بررسی می کنند؟

استانداردهای ایزو در سطح بین المللی مورد توافق کارشناسان در زمینه های مرتبط است. اینها افرادی هستند که می دانند صنایعشان به چه چیزی نیاز دارد، افرادی مانند تولیدکنندگان، فروشندگان، خریداران، مشتریان، انجمن های تجاری، کاربران یا تنظیم کننده ها.

مزایای استاندارد بین المللی ایزو چیست؟

استانداردهای بین المللی به این معنی است که مصرف کنندگان می توانند اطمینان داشته باشند که محصولات قابل اعتماد و با کیفیت هستند. گواهینامه ایزو می تواند بیشتر برای شرکت ها مفید باشد زیرا یک شناخت بین المللی امکان فعالیت فراتر از مرزهای ملی را فراهم می کند، به این معنی که شرکت ها می توانند فروش و درآمد خود را افزایش دهند.

شرکت ‌هایی که دارای گواهینامه ایزو هستند، تصویر خود را بهبود می‌بخشند و به بقیه جهان نشان می‌دهند که مطابق با استاندارد ایزو کار می‌کنند. برای بسیاری از خریداران و مشتریان این نشانه این است که کسب و کار شما محصول یا خدمات عالی ارائه می دهند.

استانداردهای ایزو سعی در تضمین کیفیت، ثبات و ایمنی دارند و به ما نشان می دهند که چگونه کیفیت را بررسی کنیم. استاندارد ISO مزایای زیادی برای کسب و کارها دارند که به شرح زیر است.

قابل اطمینان

قابلیت اطمینان یعنی کیفیت، ایمنی و دوام محصولات و یا خدمات. با استاندارد ایزو، شرکت ها نشان می دهند که الزامات قوانین و مقررات بین المللی را برآورده می کنند و به آنها پایبند هستند.

عملکرد بهبود یافته

استاندارد ISO دانش بهینه سازی فرآیندهای کاری خود را به شرکت ها تزریق می کند تا عملکرد آنها را بهبود ببخشد. استاندارد ISO به کسب و کارها کمک می کند تا مشتریان راضی و روشهای کارآمد تری برای انجام فرآیند کاری داشته باشند، همچنین توانایی اجرای شیوه های کاری جدید با کارایی بیشتر و سریع تر داشته باشند.

کیفیت بهتر

استاندارد ایزو به سازمان ها کمک می کند تا کیفیت خدمات خود را بهبود بخشد، پروژه ها را به موثرترین شکل مدیریت کنند و به بازارهای جدید دسترسی پیدا کند. این امر همچنین باعث افزایش اعتماد مصرف کننده می شود زیرا آنها لوگوی استاندارد ISO را نشانه اعتماد و مترادف کیفیت خوب می دانند.

افزایش درآمد

هنگامی که یک کسب و کار الزامات استاندارد ایزو را در مجموعه خود پیاده سازی می کند، می تواند گواهی ایزو را دریافت کند. بنابراین شما می توانید گواهینامه مدیریت کیفیت خود را تبلیغ کنید و درخواست های جدید کاری دریافت کنید. پس اخذ گواهینامه ایزو می تواند فروش و درآمد شما را افزایش دهد.

کاهش خطر

یکی از مهمترین مزایای استاندارد ایزو این است که سازمان ها را از قبل برای مقابله با خطرات و تبدیل آن به فرصت آماده می کند. پیاده سازی الزامات استاندارد ISO تضمین می کند که شما نحوه ی مدیریت و کاهش خطرات را درک کرده اید. (لطفاً مقاله “ریسک کسب وکار چیست” را مطالعه کنید).

پایداری

پایداری اهمیت فزاینده ای پیدا کرده است و استاندارد ISO به سازمان ها کمک می کند تا ثابت کنند که واقعاً متعهد به مقابله با چالش های محیطی و اجتماعی هستند. استانداردهای ایزو با کمک به کسب‌ وکارها در نگاهی دقیق به نحوه استفاده از منابع، انرژی و کنترل ضایعات، به آنها کمک می‌کند تا در هزینه‌ های خود صرفه‌ جویی کنند و تصویر خود را بهبود بخشند و در عین حال به نفع محیط‌ زیست باشند.

نوآوری

پیاده سازی الزامات استاندارد ایزو به نفع سازمان هایی است که می خواهند فناوری های نوظهور را تجاری سازی کنند. با اجرای استانداردهای ISO، شما اعتبار خود را به مشتریان، کارمندان و سایر ذینفعان خود نشان می دهید.
استانداردهای بین‌المللی (ISO) ایمنی و کیفیت را تضمین می‌کنند و به مصرف‌ کنندگان نشان می‌دهند که کسب ‌وکارهایی که از آنها خرید می‌کنند به روشی ایمن کار می‌کنند و کالاهای قابل اعتمادی را بدون آسیب رساندن به محیط‌زیست تولید می‌کنند.

چرا استاندارد ISO مهم است؟

چرا استانداردها مهم هستند؟ شما با استاندارد ISO می توانید شکاف بین مشاغل را پر کنید. استاندارد ایزو به درک متقابل کیفیت تجارت بین تامین کننده و خریدار کمک می کند و اجازه می دهد ارتباط بیشتر تسهیل شود و حتی کمک به افزایش درآمد شرکت می کند.

دلایل دیگری برای دریافت استاندارد ایزو مهم است که بستگی به نوع تقاضای شما دارد. بعنوان مثال دریافت گواهینامه ایزو 14001 اعتبار زیست محیطی شما را به متقاضیان بالقوه ای که برای تجارت سبز ارزش قائل هستند، نشان می دهد. استانداردها مهم هستند زیرا آنها کسب و کار شما را مهم می کنند. آنها به خریداران شما اجازه می دهند تا برتری شما را در تجارت، کیفیت محصولات و مدیریت تمام فرآیندهای کسب و کار شما ببینند. استاندارد ISO به خریداران شما نشان می دهد که شما یک شرکت قابل اعتماد و هستید.

با استاندارد سیستم مدیریت کیفیت (ایزو 9001)، تجارت بین شرکت شما و خریداران آسان تر می شود. استاندارد ISO مهم است زیرا، به شرکت های بزرگ مانند وزارت نفت اطمینان می دهد که تامین کنندگان خود کیفیت بالایی را که مورد انتظار و مورد نیازشان است، برآورده می کنند.

بنابراین استاندارد ISO مهم است چون نقش ویژه ای در فرآیند و اجرای کارآمد کسب وکار همینطور بهبود وضعیت اقتصادی کسب و کارها، دارد.

پرکاربردترین استانداردهای ایزو کدامند؟

سازمان ایزو بیش از 24000 استاندارد را در حوزه های مختلف تدوین کرده است. برخی از این استانداردها جنبه عمومی برای همه ی کسب و کارها دارند و برخی دیگر مختص به کسب وکارها هستند. در اینجا لیست مهمترین استانداردهای ایزو را مکتوب کرده ایم. شما باید دقت کنید که سازمان ایزو مرجع صدور نیست بلکه مرجع صدور گواهینامه ایزو توسط انجمن اعتباربخشی بین المللی IAF معرفی و تایید می شود.

استانداردهای مربوط به سیستم مدیریت کیفیت

ایزو 9001 (ISO 9001:2015) – سیستم مدیریت کیفیت، تمامی سازمانها فارغ از نوع کسب و کار، بزرگ یا کوچک بودن سازمان می توانند گواهینامه ایزو 9001 دریافت کنند.
ایزو 14001 (ISO 14001:2015) – سیستم مدیریت محیط زیست.
ایزو 45001 (ISO 45001:2018) – جایگزین اوهساس 18001 و مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی.
ایزو 10002 (ISO 10002:2018) – رسیدگی به شکایات در سازمانها.
ایزو 10004 (ISO 10004:2018) – دستورالعمل برای نظارت و اندازه گیری رضایت مشتری.
ایزو 50001 (ISO 50001:2018) – سیستم مدیریت انرژی.
ایزو 26000 (ISO 26000:2010) – مسئولیت اجتماعی.
ایزو 28000 (ISO 28000:2007) – سیستم های مدیریت امنیت اطلاعات برای زنجیره تامین.
ایزو 31000 (ISO 31000:2018) – مدیریت ریسک.
ایزو 22301 (ISO 22301:2019) – استاندارد تداوم کسب و کار.
استاندارد ایزو (IMS) – سیستم مدیریت یکپارچه.
استاندارد HSE-MS – سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت، محیط زیستی.

لیست مهمترین استانداردهای ایزو تخصصی مربوط به کسب و کارهای مختلف به شرح زیر است.

ایزو تخصصی مربوط به کسب و کارهای مختلف

ایزو 22000 (ISO 22000:2018) – سیستم مدیریت ایمنی غذا.
ایزو 29001 (ISO 29001:2020) – سیستم مدیریت کیفیت خاص صنایع نفت، گاز و پتروشیمی.
ایزو 27001 (ISO/IEC 27001:2022) – مدیریت امنیت اطلاعات.
ایزو 27005 (ISO 27005:2018) – مدیریت ریسک اطلاعات.
ایزو 20000 (ISO 20000-1:2018) – مدیریت خدمات فناوری اطلاعات.
ایزو 22716 (ISO 22716:2007) – روشهای تولید خوب برای صنایع آرایشی و بهداشتی.
ایزو 15378 (ISO 15378:2017) – مواد اولیه بسته بندی برای محصولات دارویی.
ایزو 13485 (ISO 13485:2016) – سیستم مدیریت تجهیزات پزشکی.
ایزو 3632 (ISO3632-2:2010) – تایید کیفیت زعفران.
ایزو 21502 (ISO 21502:2020) – کیفیت پروژه.
ایزو 10006 (ISO 10006:2018) – کنترل پروژه.
ایزو 17025 (ISO 17025:2017) – آزمایشگاه های تست و کالیبراسیون.

مهمترین استاندارد های مربوط به مواد غذایی.

استاندارد های مربوط به مواد غذایی

استاندارد FSSC 22000، استاندارد ایمنی غذا.
استاندارد BRC، استاندارد خرده فروشان مواد غذایی (خشکبار).
استاندارد IFS، استاندارد ویژه بین المللی غذا.
استاندارد FSBB، استاندارد کسب و کار بهتر غذای ایمن برای رستورانها و کترینگ ها.
استاندارد HACCP، استاندارد ارزیابی ریسک مواد غذایی.
استاندارد GLOBAL GAP، استاندارد ارگانیک مزرعه.
استاندارد حلال، محصولات غذایی مجاز برای دین اسلام.

اعداد بعد از ISO نشانه چیست؟

اعدادی که بعد از ایزو در گواهینامه یا متن استاندارد ISO نمایش داده می شود نشانه چیست؟، این ممکن است سوال برخی از متقاضیان باشد. بعد از کلمه ISO استاندارد ایزو تدوین شده و سپس آخرین ویرایش استاندارد به سال میلادی مکتوب می شود. مثلاً استاندارد ISO 9001:2015. عدد 9001 بعد از ایزو استاندارد سیستم مدیریت کیفیت را بیان می کند و سال میلادی 2015 بیان کننده آخرین ویرایش استاندارد مدیریت کیفیت است که در سال 2015 توسط سازمان ایزو منتشر شده است.

ما سعی کرده ایم از طریق این مقاله به چالش های شما برای ایزو چیست؟، تاریخچه تاسیس سازمان بین المللی ایزو، اختصار کلمه ISO به چه معنا است، ISO کیست، چرا استاندارد ایزو مهم است و الباقی موارد پاسخ صحیحی بدهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان شرکت ایران گواه در تماس باشید.

ما همین مقاله را به صورت فایل PDF برای شما بارگذاری می کنیم. شما می توانید مقاله استاندارد ISO چیست را به صورت فایل PDF دانلود و استفاده کنید. حتی می توانید این مقاله را برای دیگران به اشتراک بگذارید. اگر این مقاله برای شما مفید بود به ما امتیاز دهید و تیم فنی ما را جهت تدوین مقالات بیشتر یاری کنید.

پرسش های متداول

استاندارد ایزو چیست؟

ISO مخفف چیست؟

مهمترین استانداردهای ایزو چیست؟

استانداردهای ایزو 9001، ایزو 14001، ایزو 45001، ایزو 22000، ایزو 27001، ایزو 29001، ایزو 13485، و ایزو 500001 از مهمترین استانداردهای ایزو هستند.

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!

[کل: 10 میانگین: 5]

استاندارد ایزو چیست؟

استاندارد ایزو چیست؟

سازمان ایزو کیست؟

ISO مخفف چیست؟

تاریخچه سازمان بین المللی استاندارد ایزو

فرآیند تدوین استاندارد ایزو چگونه است؟

فعالیت سازمان بین المللی ایزو چگونه است؟

چه افرادی متن استانداردهای بین المللی ایزو را بررسی می کنند؟