معنی “ایمنی کارگاه” چیست؟

ایمنی کارگاه یک مسئولیت عمومی است. در هر محیط کاری باید توجه داشت که آیا محل کار شما تا حد امکان بی خطر است؟ آیا ابزار و تجهیزات به درستی حفاظت می‌شوند؟ آیا کارگران از ابزار و تجهیزات به صورت ایمن استفاده می‌کنند؟ و …

بهداشت و ایمنی کارگاه (HSE)

بهداشت و ایمنی کارگاه یا HSE دانشی است که از سال ۱۳۶۲ در ایران توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. گواهی HSE یا مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، یک ابزار مدیریتی است که برای بهبود عملکرد بهداشت و محیط زیست در تمام برنامه‌ها و پروژه‌های صنعتی یا سازمانی استفاده می‌شود.

این سیستم با حذف شرایط ناامن، ارتقای سطح سلامت افراد و حفاظت از محیط زیست به عنوان سرمایه انسانی، منجر به پیشرفت و کارآیی سازمان می‌شود.

گواهی HSE ترکیبی از مفاهیم گواهی ISO 14001 و ISO 45001 است؛ بنابراین، تأثیری هم بر ایمنی کارگران و هم بر مسائل زیست محیطی دارد.

نکات ایمنی در کارگاه صنعتی

قوانین مربوط به ایمنی کارگاه بسته به نوع فعالیت و ابزارهای استفاده شده، متفاوت هستند. اما برخی قوانین عمومی در تمام بخش‌ها یکسان است. در ادامه با این مجموعه از قوانین آشنا می‌شویم:

۱- انتخاب لباس کار مناسب

استفاده از لباس مناسب در کارگاه می‌تواند میزان آسیب ناشی از دستگاه‌ها را کاهش دهد. بهتر است از لباس‌های گشاد، بلند و نامناسب خودداری کنید.

وقتی برای کار روی یک ماشین خم می‌شوید، هیچ قسمتی از لباس یا موی سر شما نباید آویزان باشد. آستین‌های بلند را تا بند کنید و اگر موی بلندی دارید، از کلاه استفاده کنید. استفاده از دستکش هم در زمان کار با برخی دستگاه‌ها توصیه می‌شود.

۲- حفاظت از بینایی

استفاده از تجهیزات ایمنی از قوانین مهم در کارگاه است. عینک‌های ایمنی بسیار ارزان هستند و می‌توانند در طولانی مدت صرفه‌جویی در هزینه و کاهش آسیب به چشم را به همراه داشته باشند. خطر آسیب به چشم در محیط کار بسیار زیاد است و بهتر است حتی زمانی که با دستگاه کار نمی‌کنید نیز از عینک محافظ استفاده کنید.

۳- حفظ تمیزی کارگاه

سیم‌های برق شل و درهم می‌توانند عامل بسیاری از آسیب‌های غیرضروری در کارگاه باشند. باید از سیستم سیم‌کشی منظم و ایمن استفاده کنید تا خسارات جانبی را کاهش دهید. همچنین کف کارگاه نقطه‌ای است که می‌تواند حادثه‌آفرین باشد و همواره در معرض آلودگی قرار دارد. داشتن یک سیستم جاروبرقی بسیار مفید است؛ اولاً برای حفظ تمیزی و نظم محیط کار، و ثانیاً برای حفظ ایمنی. همچنین، داشتن یک گردگیر هوا می‌تواند سیستم تنفس را محافظت کند و برای جلوگیری از خطر آتش‌سوزی و دفع آلودگی هوا ضروری است.

۴- عدم استفاده از داروهای خواب‌آور یا مشروبات الکلی

باید محدودیت‌های کاری خود را بشناسید و از انجام کارهایی که می‌توانند بینایی یا هماهنگی شما را مختل کنند، خودداری کنید. استفاده از مواد و داروهایی که توانایی صحیح عملکرد ماشین‌آلات را کاهش می‌دهند، باعث قرار گرفتن خود و دیگران در معرض خطر می‌شود.

۵- مطالعه کتابچه راهنما ایمنی کارگاه و دستگاه

این بخش حتماً جزء ایمنی کارگاه است. برای هر دستگاه باید یک کتابچه راهنما موجود باشد و یا می‌توانید اطلاعات را از اینترنت به دست آورید. هزاران ویدیو در یوتیوب وجود دارد که ماشین‌های در حال کار و بررسی‌های مختلف را نشان می‌دهند. باید نحوه کار با هر دستگاه را بدانید و مطمئن شوید که کارکنان شما نیز با آن‌ها آشنا هستند.

۶- جلوگیری از حواس‌پرتی‌های غیرضروری

با توجه به رواج تلفن‌های همراه و سایر عوامل حواس‌پرتی، باید از تأثیر این موضوع بر ایمنی آگاه باشید. هنگامی که روی هر دستگاه کار می‌کنید، نیاز است که تمام توجهتان را به آن بدهید. ممکن است تلفن شما زنگ بزند یا پیامکی دریافت کنید، اما باید ابتدا کاری که در حال انجام آن هستید را به دقت تمام کنید. در صورت امکان، توصیه می‌شود تلفن همراه را در کارگاه ممنوع کنید.

۷- استفاده از ابزارهای ایمنی

بهتر است از ابزارهایی استفاده کنید که به شما در کار کردن راحت و ایمن کمک کنند؛ مانند ابزاری که قطعه کار را ثابت نگه داشته و دستان شما را از تیغه برش دور نگه می‌دارد. بدون استفاده از سپر ایمنی و پوشش‌هایی که از ابتدا با دستگاه همراه هستند، از آن استفاده نکنید.

۸- کابل برق

در بخش تمیز نگه‌داشتن کارگاه، به اهمیت مراقبت از کابل‌های برق اشاره شد، اما می‌خواهیم دوباره درباره آن تأکید کنیم. در هر بخشی احتمالاً نیاز به استفاده از سیم‌کشی برق خواهید داشت، اما نباید آن‌ها را به طور همگانی به یکدیگر متصل کنید. آویزان بودن سیم‌کشی در سطح زمین می‌تواند منجر به جرقه‌زنی و ایجاد حریق شود. علاوه بر این، گره خوردن پای افراد به سیم‌ها علاوه بر آسیب رساندن به خود افراد، می‌تواند تجهیزات برقی را نیز خراب کند.

برخی از ملاحظات ایمنی

قبل از شروع به کار، ضروری است که دفترچه راهنمای اپراتور را مطالعه کرده و تمام تدابیر احتیاطی مربوط به ایمنی کارگاه را رعایت کنید. این تدابیر ایمنی عبارتند از:

– حفاظت از خود در برابر برق‌گرفتگی.

– نگه داشتن تمام حفاظ‌ها و سپرها در جای خود.

– تمرکز کامل بر روی کار انجام شده.

– اجازه دادن به ابزار برقی تا با سرعت مشخص خود عمل کند.

– همیشه استفاده از لباس محافظ شخصی مناسب.

– نگهداری تمیز و تیز ابزار.

– در صورت خراب شدن یا گیر کردن ابزار برقی، فوراً خاموش کردن آن.

– استفاده از گیره برای نگه‌داشتن قطعه کار.

– فراهم کردن نور کافی برای روشن بودن کارها.

– نگهداری ایمن ابزارهای برقی برای جلوگیری از آسیب‌رساندن به آن‌ها و افراد.

– تعویض یا تعمیر فوری تجهیزات فرسوده یا معیوب.

تجهیزات و ابزار کارگاه

استفاده از هیچ دستگاهی در کارگاه مجاز نیست مگر آنکه تکنسین مسئول اطمینان حاصل کند که فرد قادر به استفاده از آن است. برخی از قوانین مرتبط با استفاده از دستگاه‌ها عبارتند از:

– هر فردی که در کارگاه مکانیکی و الکترونیکی فعالیت می‌کند، باید ارزیابی مخاطرات مناسب را مطالعه و امضا کرده باشد.

– سوابق خدمات و تعمیرات تمام ماشین‌آلات و تجهیزات باید به طور دقیق ثبت شوند.

– هرگونه نقصانی که نمی‌تواند فوراً تعمیر شود، باید به مسئول گزارش شود و یک یادداشت واضح بر روی دستگاه نصب شود.

– تمام تجهیزات قابل حمل الکتریکی باید به صورت منظم برای بررسی و آزمایش ایمنی الکتریکی بررسی شوند.

– مواد، ابزارها و تجهیزات باید پس از استفاده به دقت تمیز شوند.

– استخراج ابزارها و تجهیزات از کارگاه بدون مجوز تکنسین مسئول مجاز نیست.

کار با ابزار دستی

استفاده نادرست از ابزارهای دستی می‌تواند منجر به عدم ایمنی کارگاه شود. علل اصلی آسیب‌زایی با ابزارهای دستی عبارتند از:

– استفاده از ابزار نامناسب یا استفاده به روش نادرست.

– استفاده از ابزار در شرایط نامناسب.

– نگهداری ابزارها در مکان‌های نامناسب و غیرامن.

با رعایت روش‌های ایمنی زیر، می‌توانید در هنگام استفاده از ابزارهای دستی، از وقوع آسیب جلوگیری کنید:

– از ابزارهایی با اندازه و شکل مناسب برای هر کار استفاده کنید.

– ابزارها را پس از استفاده تمیز کرده و در مکان مناسب نگهداری کنید.

– در هنگام برداشتن و نصب قطعات سنگین، از تجهیزات ایمنی مربوطه استفاده کنید.

– جلسات آموزشی در مورد مراقبت و استفاده ایمن از ابزارها را برگزار کنید تا به کارگران آموزش داده شود.

– همیشه دسترسی به کیت کمک‌های اولیه و اطلاعات پزشکی مانند نام، آدرس و شماره تلفن پزشک در مواقع اضطراری را داشته باشید.

– ابزارها را در مکان‌هایی قرار ندهید که ممکن است سقوط کنند و به دیگران آسیب برسانند.

– ابزارهایی با نوک تیز را در جیب خود حمل نکنید و آن‌ها را پرتاب نکنید.

نتیجه‌گیری

همواره از تجهیزاتی استفاده کنید که برای توان و کاری که برای آن طراحی شده‌اند، مناسب باشند و نکات ایمنی را به جدیت بپذیرید. لازم به ذکر است که قوانینی که در اینجا بررسی شدند، جامع نیستند؛ اما رعایت آن‌ها شما را در راستای حفظ ایمنی کارگاه یاری می‌دهد.