دانلود متن فارسی استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015
دانلود متن فارسی استاندارد ایزو 14001 توسط برخی از اشخاص تقاضا می شود. آنها نیاز دارند بدانند چه موضوعاتی در ویرایش 2015 استاندارد ایزو 14001 اضافه شده و مستنداتی برای اخذ گواهینامه ایزو 14001 باید ارائه دهند.
ایزو 14001 یک استاندارد بین المللی مورد توافق است که الزامات یک سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS) را تعیین می کند. این به سازمان ها کمک می کند تا عملکرد زیست محیطی خود را از طریق استفاده کارآمدتر از منابع و کاهش ضایعات، کسب مزیت رقابتی و اعتماد ذینفعان بهبود بخشند.
نسخه جدید ISO 14001 ویرایش 2015 به جای بهبود خود سیستم مدیریت، بر بهبود عملکرد محیطی تمرکز دارد. همچنین شامل چندین به روز رسانی جدید است که همگی با هدف ایجاد جامع تر و مرتبط تر کردن مدیریت زیست محیطی به زنجیره تامین هستند.
متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل چه بندهایی است؟
الزامات استاندارد ایزو 14001 به 10 بخش مختلف تفکیک شده است که از روش مدیریت Plan Do Check Act پیروی می کند. به طور کلی، بندهای 1-6 در مرحله طرح فرآیند گنجانده شده است. 7-8 در مرحله Do، بند 9 در مرحله چک و بند 10 در مرحله Act درگیر هستند.
اگر علاقه مند به دریافت گواهینامه ایزو 14001هستید، اما کاملاً مطمئن نیستید که این متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل چه مواردی می شود، نگاه دقیق تری به 10 بند مکتوب شده بیندازید تا درک بهتری به شما بدهد.
استاندارد ISO 14001 الزامات لازم برای پیاده سازی یک سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS) را تشریح می کند. این یک استاندارد عمومی است که به این معنی است که می تواند برای مشاغل در همه صنایع و اندازه هایی که به دنبال کاهش اثرات زیست محیطی خود هستند اعمال شود.
10 بند ایزو 14001 شامل موارد زیر است.
- دامنه فعالیت شرکت
- مراجع هنجاری مرتبط با مسائل زیست محیطی
- اصطلاحات و تعاریف
- زمینه سازمان
- رهبری
- برنامه ریزی
- پشتیبانی
- عملیات
- ارزیابی عملکرد
- بهبود
10 بند استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 مکتوب شد. ایزو متن فارسی استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 چیست.
در مورد نحوه پیاده سازی استاندارد ISO 50001 بیشتر بدانید.
دانلود متن فارسی استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015
1. دامنه فعالیت مربوط به ایزو 14001
این بخش دامنه استاندارد را توضیح می دهد، یعنی برای چه چیزی است و شامل چه مواردی می شود. این الزامات یک سیستم مدیریت زیست محیطی (EMS) را معرفی می کند که از “ستون زیست محیطی” اساسی پایداری پشتیبانی می کند، همراه با نتایج کلیدی مورد نظر یک سیستم مدیریت از جمله:
- افزایش عملکرد
- مطابقت با الزامات ایزو 14001
- تحقق اهداف زیست محیطی
این بخش همچنین تعیین می کند که هر سازمانی که ادعای انطباق با استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 را دارد باید تمام الزامات استاندارد را در سیستم مدیریت زیست محیطی خود گنجانده باشد.
2. مراجع هنجاری
همانند ایزو 14001 ویرایش 2004 هیچ مرجع هنجاری مرتبط با ایزو 14001 ویرایش 2015 وجود ندارد. این بند صرفاً به منظور حفظ همسویی سازگار با ساختار سطح بالای ISO (HLS) گنجانده شده است.
3. اصطلاحات و تعاریف
این بند اصطلاحات و تعاریف مربوط به استاندارد را فهرست می‌کند. در صورت لزوم به سایر استانداردهای ایزو 14001 (مانند ISO 14031:2013) اشاره می‌شود. متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 فهرستی از اصطلاحات و تعاریف از استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 را گسترش می دهد و اصطلاحات و تعاریف اجباری HLS را با اصطلاحات و تعاریف خاص تر مرتبط با سیستم های مدیریت زیست محیطی ترکیب می کند.
4. زمینه سازمان
این بند 4 متن فارسی استاندارد ISO 14001:2015 الزامات یک سازمان را برای بررسی سطح بالایی از کسب وکار، با در نظر گرفتن عوامل کلیدی داخلی و خارجی که بر آن تأثیر می‌گذارند و اینکه چگونه باید در قالب یک سیستم مدیریت تعریف شده پاسخ دهد، تعیین می‌کند.
بند 4 استاندارد ISO 14001:2015 شامل چهار بخش فرعی به شرح زیر است.
4.1 شناخت سازمان و زمینه آن
این بند سازمان را ملزم می کند که طیف وسیعی از عوامل بالقوه را که می توانند بر سیستم مدیریت از نظر ساختار، محدوده، اجرا و عملیات آن تأثیر بگذارند، در نظر بگیرد.
حوزه هایی که در راهنمای ضمیمه A استاندارد ذکر شده است، دامنه وسیعی دارند، از جمله؛
الف) شرایط محیطی مربوط به اقلیم، کیفیت هوا، کیفیت آب، کاربری زمین، آلودگی موجود، در دسترس بودن منابع طبیعی و تنوع زیستی که می تواند بر هدف سازمان تأثیر بگذارد یا تحت تأثیر جنبه های زیست محیطی آن قرار گیرد.
ب) شرایط خارجی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، قانونی، نظارتی، مالی، فناوری، اقتصادی، طبیعی و رقابتی، اعم از بین المللی، ملی، منطقه ای یا محلی.
ج) ویژگی ها یا شرایط داخلی سازمان، مانند فعالیت ها، محصولات و خدمات، جهت گیری استراتژیک، فرهنگ و قابلیت ها (یعنی افراد، دانش، فرآیندها، سیستم ها).
4.2 درک نیاز و بررسی انتظارات ذینفعان
بند 4.2 سازمان را ملزم می کند که نیاز و انتظارات “طرفین ذینفع” داخلی و خارجی را تعیین کند. افراد علاقه مند می توانند شامل موارد زیر باشند:
- کارمندان
- پیمانکاران
- مشتریان
- تامین کنندگان
- تنظیم کننده
- سهامداران
- همسایه ها
- سازمان های غیردولتی (NGOs)
- سازمان های کارفرمایی و دولتی همانند سازمان محیط زیست
آنچه نیز واضح است این است که خروجی بندهای 4.1 و 4.2 یک ورودی کلیدی برای ارزیابی و تعیین ریسک ها و فرصت های مورد نیاز در بند 6 است.
4.3 تعیین محدودیت سیستم مدیریت زیست محیطی
این بند در متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2004 طی بند 4.1 مکتوب شده بود. ISO 14001:2004 به وضوح نیاز به تعریف دامنه سیستم مدیریت دارد. برای ISO 14001:2015 الزامات محدوده واضح تر، قوی تر شده است و سازمان را ملزم می کند که ورودی های 4.1 و 4.2 را همراه با محصولات و خدمات ارائه شده در نظر بگیرد.
4.4 سیستم مدیریت زیست محیطی
این بند اساساً بیان می کند که سازمان برای دستیابی به نتایج مورد نظر خود از جمله بهبود عملکرد محیطی نیاز به ایجاد، پیاده سازی، حفظ و بهبود مستمر یک سیستم مدیریتی دارد. این باید برای سازمان هایی که سیستم های مدیریتی را به منظور ارائه انطباق و بهبود پیاده سازی می کنند و اقدام به اجرا و دریافت گواهینامه ایزو 9001 کرده اند، آشنا باشد.
5. رهبری
بند پنجم از متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل بخشی از محتوا استاندارد است که با ISO 14001:2004 همسو شده است. اما در بند 5 استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 تغییرات مهمی را در رهبری و تعهد کلی و انتظارات مدیریت ارشد برای درگیر شدن کاملتر با جنبه های حیاتی سیستم مدیریت کیفیت مشاهده می کنیم.
بند 5 متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل سه بخش فرعی به شرح زیر است.
در مورد متن فارسی استاندارد ایزو 45001 ویرایش جدید بیشتر بخوانید.
5.1 رهبری و تعهد
این بند مجموعه ای از فعالیت های کلیدی را در بر می گیرد که مدیریت ارشد به منظور «نمایش رهبری و تعهد نسبت به سیستم مدیریت» به آن نیاز دارد.
5.2 سیاست زیست محیطی
سیاست زیست محیطی یک سند مهم است زیرا به عنوان محرک برای سازمان عمل می کند. جهت را فراهم می کند و رسماً اهداف و تعهد را ایجاد می کند.
5.3 نقش ها، مسئولیت ها واختیارات سازمانی
برای اینکه یک سیستم به طور مؤثر عمل کند، پرسنل باید کاملاً از نقش خود آگاه باشند. مدیریت ارشد باید اطمینان حاصل کند که مسئولیت ها و اختیارات کلیدی به وضوح تعریف شده اند و همه افراد درگیر نقش خود را درک می کنند.
6. برنامه ریزی
این بند افزودنی عالی به ISO 14001:2015 است که مفهوم ریسک (و فرصت) را از طریق HLS معرفی می کند. بند ششم از متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل دو بخش فرعی به شرح زیر است.
6.1 اقداماتی برای رسیدگی به ریسک ها و فرصت ها
به طور اساسی، این بند سازمان را ملزم می کند که؛
- در برنامه ریزی EMS، زمینه سازمان و محدوده سیستم را در نظر بگیرید 6.1.1.
- تعیین ریسک و فرصت های مربوط به جنبه های زیست محیطی 6.1.2، تعهدات انطباق با 6.1.3 و سایر مسائل و الزامات شناسایی شده در 4.1 و 4.2. (6.1.1).
- همچنین موقعیت های اضطراری بالقوه ای را که می تواند ایجاد شود و خطر ایجاد کند در نظر بگیرید (6.1.1).
- علاوه بر این، و همانطور که قبلاً توسط ISO 14001:2004 الزامی شده است، محدوده جنبه ها و اثرات زیست محیطی را تعیین کنید و آن دسته از اثراتی را که برای سازمان در محدوده تعریف شده اهمیت دارند، تعیین کنید (6.1.2).
- تمام تعهدات مربوط به انطباق مربوط به سازمان را در نظر بگیرید و اینکه چگونه ممکن است تهدید یا فرصت ایجاد کند (6.1.3).
- سپس سازمان باید اقدامات مناسب را برای رسیدگی به جنبه ها یا تاثیرات مهم (6.1.2)، تعهدات انطباق (6.1.3) و خطرات و فرصت های شناسایی شده (6.1.1) در نظر بگیرد.
6.2 اهداف زیست محیطی و برنامه ریزی برای دستیابی به آنها
این بند سازمان را ملزم می‌کند که اهداف و برنامه های زیست محیطی را تعیین کند و اطمینان حاصل کند که این اهداف واضح، قابل اندازه‌گیری، نظارت، اطلاع رسانی، به‌روزرسانی و دارای منابع هستند.
به عنوان بخشی از فرآیند برنامه ریزی، مدیریت ارشد باید اهداف محیطی را تعیین کند که توسط خروجی های حاصل از تجزیه و تحلیل خطرات ناشی از تهدیدها و فرصت ها (یعنی دامنه فعالیت های انجام شده در 6.1) با هدف ارائه انطباق، بهبود عملکرد و اثربخشی مدیریت ریسک هدایت می شود. اهداف باید با سیاست های زیست محیطی سازگار بوده و قابلیت اندازه گیری داشته باشند.
7. پشتیبانی
یک سیستم مدیریت زیست محیطی موثر را نمی توان بدون منابع کافی حفظ یا بهبود بخشید. به عنوان تابعی از برنامه ریزی، چنین منابعی باید تعیین و تامین شوند. بند 7 متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 تمام حوزه های مربوط به جنبه های «افراد، مکان و رویه» سیستم های مدیریت را در یک مکان جمع آوری می کند.
بند هفتم از متن استاندارد ISO 14001:2015 دارای بخش های فرعی می باشد که شامل موارد زیر است.
7.1 منابع
هدف اصلی پشت این الزام کلی این است که سازمان باید منابع مورد نیاز برای استقرار، اجرا، نگهداری و بهبود مستمر مدیریت زیست محیطی را تعیین و تامین کند که تمام جنبه های مردم و زیرساخت ها را در بر می گیرد.
دانش سازمانی در بندهای استاندارد ایزو 14001 وجود ندارد اما متقاضیان می توانند با رجوع به متن فارسی استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 بند دانش سازمانی را مطالعه کنند. استانداردهای ISO 9001 حاوی یک الزام اضافی جالب به نام “دانش سازمانی” است که به اطمینان از درک نیازهای دانش داخلی و خارجی سازمان مربوط می شود و می تواند نحوه مدیریت آن را نشان دهد.
7.2 صلاحیت
به منظور تعیین شایستگی، معیارهای شایستگی باید برای هر عملکرد و نقش مرتبط با سیستم مدیریت زیست محیطی ایجاد شود. سپس می توان از آن برای ارزیابی شایستگی موجود و تعیین نیازهای آینده استفاده کرد. در مواردی که معیارها برآورده نمی شوند، اقدامات لازم برای رفع شکاف لازم است.
7.3 اطلاع پرسنل از فرآیندهای زیست محیطی
پرسنل باید از خط مشی زیست محیطی، جنبه های مهم و تأثیرات مربوط به فعالیت های خود، نحوه مشارکت آنها در اهداف زیست محیطی، عملکرد زیست محیطی و تعهدات مربوط به رعایت و پیامدهای شکست در انطباق آگاه شوند.
7.4 ارتباط
ارتباط موثر برای یک سیستم مدیریت ضروری است. مدیریت ارشد باید اطمینان حاصل کند که مکانیسم هایی برای تسهیل این امر وجود دارد. باید اذعان داشت که ارتباط دو طرفه است و نه تنها نیاز به پوشش آنچه مورد نیاز است، بلکه آنچه به دست آمده را نیز خواهد داشت.
7.5 مستند کردن اطلاعات
چنانچه قبلاً مستندات ایزو 14001 ویرایش 2004 را اجرایی کرده باشید با رویه مستند سازی آشنا هستید. تغییرات ISO 14001:2004 نسبت به ISO 14001:2015 مربوط به رویه مستند سازی است.
در اینجا شایان ذکر است که استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 دیگر نیاز به رویه های مستند را مشخص نمی‌کند . این به سازمان بستگی دارد که چه چیزی مورد نیاز است.
با این حال، در موارد متعددی نیاز به حفظ یا نگهداری اطلاعات مستند را مشخص می کند تا ساختار، وضوح و شواهدی از حفظ و کارآمدی سیستم ارائه دهد. اصطلاح “اطلاعات مستند” اکنون جایگزین اصطلاحات قبلی “رویه مستند” و “سوابق” شده است.
8. عملیات
بند 8 استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 اساساً نمایانگر بخش های کنترل عملیاتی و برنامه ریزی اضطراری استاندارد فعلی مربوط به تولید و کنترل است. برای کسانی که با ISO 14001:2004 آشنا هستند، با بندهای 4.4.6 و 4.4.7 کاملاً مطابقت دارد.
بند هشتم از استاندارد ISO 14001:2015 بخش های فرعی را شامل می شود که به شرح زیر است.
8.1 برنامه ریزی و کنترل عملیاتی
هدف کلی برنامه ریزی و کنترل عملیاتی این است که اطمینان حاصل شود که فرآیندها برای برآورده کردن الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی و اجرای اقدامات مشخص شده در 6.1 و 6.2 وجود دارد.
همانطور که در بند 7.5 بحث شد، هیچ الزام خاصی برای رویه های مستند در ISO 14001:2015 وجود ندارد، اما یک الزام واضح برای اطمینان از وجود اطلاعات مستند برای اطمینان از برقراری و اجرای موثر فرآیندها وجود دارد. این نیاز می‌تواند نقشه‌های فرآیند، رویه‌ها، مشخصات، فرم‌ها، سوابق، داده‌ها و سایر اطلاعات را در هر رسانه پوشش دهد.
8.2 آمادگی و واکنش اضطراری
این بند در الزام سازمان به ایجاد، اجرا و حفظ فرآیندهای مورد نیاز برای رسیدگی به شرایط اضطراری بالقوه مشخص شده در 6.1.1 واضح است. الزامات دقیق تر نیاز به اطمینان دارد که موارد اعلام شده در زیر را پوشش دهد.
- اینکه سازمان اقداماتی را برای کاهش یا جلوگیری از پیامدهای زیست محیطی برنامه ریزی می کند.
- سازمان به موقعیت های اضطراری واقعی پاسخ می دهد.
- برای پیشگیری یا کاهش عواقب وضعیت اضطراری اقدام می کند.
- آزمایش دوره ای هر روش، طرح و مکانیسم واکنش.
- بررسی های دوره ای و به روز رسانی رویه ها و برنامه ها بر اساس تجربه.
- ارائه اطلاعات و آموزش های مربوطه به ذینفعان مربوطه.
9. ارزیابی عملکرد
بند 9 متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل بخش های فرعی به شرح زیر است.
9.1 نظارت، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی
این زیرمجموعه دو حوزه کلیدی را در بر می گیرد:
- نظارت، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی عملکرد زیست محیطی و اثربخشی سیستم.
- ارزیابی رعایت کلیه تعهدات قانونی و سایر تعهدات.
دامنه نظارت و اندازه‌گیری مورد نیاز باید برای آن دسته از فرآیندها و فعالیت هایی تعیین شود که به جنبه ها یا تأثیرات زیست محیطی مهم، اهداف زیست محیطی، حوزه های کلیدی کنترل عملیاتی و فرآیندها، و همچنین برای ارزیابی اجرای تعهدات انطباق مربوط می‌شوند.
برای نظارت و اندازه گیری تعیین شده در صورت نیاز، سازمان همچنین باید معیارها و الزامات کلیدی را تعیین کند، از جمله:
- روش های نظارت، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی.
- شاخص های کلیدی عملکرد و معیارهای ارزیابی عملکرد.
- زمان، کجا، چگونه و توسط چه کسی نظارت، اندازه گیری، ارزیابی و تجزیه و تحلیل انجام می شود.
- مشخصات، مدیریت و نگهداری تجهیزات نظارتی کلیدی و فرآیندهای پردازش داده ها.
خروجی این فعالیت ها ورودی های کلیدی را برای طیفی از عناصر دیگر سیستم مدیریت زیست محیطی، از جمله بررسی مدیریت، و در تعیین ارتباطات داخلی و خارجی مورد نیاز در سیستم مدیریت زیست محیطی و عملکرد آن فراهم می کند.
9.2 حسابرسی داخلی
ممیزی داخلی همواره یکی از عناصر کلیدی ISO 14001 در کمک به ارزیابی اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی بوده است.
یک برنامه حسابرسی باید ایجاد شود تا اطمینان حاصل شود که همه فرآیندها در فرکانس مورد نیاز حسابرسی می شوند و تمرکز روی آنهایی است که برای کسب و کار حیاتی هستند. برای اطمینان از اینکه حسابرسی های داخلی منسجم و کامل هستند، باید برای هر حسابرسی هدف و محدوده مشخصی تعیین شود.
9.3 جلسه بررسی مدیریت
هدف اصلی بازنگری مدیریت اطمینان از تداوم تناسب، کفایت و اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت است. تنها از طریق انجام بازبینی در فواصل زمانی کافی (به یاد داشته باشید، بررسی مدیریت لازم نیست فقط یک جلسه باشد که هر سال یک بار برگزار می شود)، ارائه اطلاعات کافی و اطمینان از مشارکت افراد مناسب می تواند به این هدف دست یابد.
این استاندارد حداقل ورودی های فرآیند بررسی را به تفصیل بیان می کند. مدیریت ارشد نیز باید از بررسی به عنوان فرصتی برای شناسایی بهبودهایی که می‌تواند انجام شود و یا تغییرات مورد نیاز، از جمله منابع مورد نیاز، استفاده کند.
ورودی بررسی مدیریت باید شامل اطلاعاتی در مورد:
- وضعیت اقدامات قبلی از بررسی های مدیریت.
- تغییرات در ورودی های داخلی یا خارجی، جنبه ها یا تأثیرات مهم و تعهدات انطباق.
- دستیابی و پیشرفت در اهداف زیست محیطی.
- اطلاعات مربوط به عملکرد زیست محیطی.
- ارتباطات از طرف های ذینفع خارجی.
- فرصت هایی برای بهبود مستمر.
- کفایت منابع برای سیستم مدیریت زیست محیطی.
10. بهبود
سازمان ها بعد از اجرای الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی (ISO 14001) باید برای بهبود و حفظ مستندات کوشا باشند. بند 10 استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل بخش های فرعی به شرح زیر است.
10.1 عمومی
این بیان می کند که سازمان باید فرصت هایی را برای بهبود تعیین کند و اقدامات لازم را برای دستیابی به نتایج مورد نظر اجرا کند.
10.2 عدم انطباق و اقدام اصلاحی
هدف اصلی فرآیند اقدام اصلاحی، از بین بردن علل مشکلات واقعی است تا از تکرار آن مشکلات جلوگیری شود. این یک فرآیند واکنشی است، به این ترتیب که پس از یک رویداد نامطلوب (مثلاً یک رویداد آلودگی) ایجاد می شود.
در اصل، این فرآیند از اصول تحلیل علت ریشه ای استفاده می کند. یک رویکرد اساسی برای حل مسئله «علت» و «معلول» است و این علتی است که باید از بین برود. اقدام انجام شده باید مناسب و متناسب با تأثیر عدم انطباق باشد. به عنوان بخشی از فرآیند اقدام اصلاحی، اثربخشی اقدامات انجام شده باید برای اطمینان از مؤثر بودن آن بررسی شود.
10.3 پیشرفت متداوم
این زیرمجموعه ISO 14001:2015 به طور موثر هدف کلیدی یک سیستم مدیریت زیست محیطی را خلاصه می کند: بهبود مستمر مناسب بودن، کفایت و اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی برای افزایش عملکرد زیست محیطی.
این بند نیز در ISO 14001:2004 گنجانده شده است اما به طور جداگانه در ISO 14001:2015 بیان شده است. لزومی ندارد که بهبود در همه زمینه های کسب و کار به طور همزمان صورت گیرد.
سوالات متداول
متن استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 شامل چه بندهایی است؟
الزامات استاندارد ایزو 14001 به 10 بخش مختلف تفکیک شده است که از روش مدیریت Plan Do Check Act پیروی می کند. به طور کلی، بندهای 1-6 در مرحله طرح فرآیند گنجانده شده است. 7-8 در مرحله Do، بند 9 در مرحله چک و بند 10 در مرحله Act درگیر هستند.
10 بند ایزو 14001 شامل چه مواردی است؟
1. دامنه فعالیت شرکت
2. مراجع هنجاری مرتبط با مسائل زیست محیطی
3. اصطلاحات و تعاریف
4. زمینه سازمان
5. رهبری
6. برنامه ریزی
7. پشتیبانی
8. عملیات
9. ارزیابی عملکرد
10. بهبود
