EMS مخفف چیست؟ PDSA مخفف چیست, 6 عنصر اصلی EMS چیست
EMS چیست و چرا مهم است؟ EMS مخفف Environmental Management System یعنی سیستم مدیریت محیط زیست یکی از استانداردهای مدیریتی سازمان بین المللی ایزو است.
EMS چیست و چرا مهم است؟ EMS مخفف Environmental Management System یعنی سیستم مدیریت محیط زیست یکی از استانداردهای مدیریتی سازمان بین المللی ایزو است. این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تغییرات زیست محیطی را با کاهش آلودگی و کم کردن اثرات مخرب برای محیط زیست کنترل کنند.
این استاندارد سال 2015 توسط سازمان جهانی استاندارد سازی (ISO) ویرایش شد و هم اکنون گواهینامه ISO 14001:2015 توسط مرجع صدور ایزو در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.
EMS مخفف چیست؟
EMS یا سیستم مدیریت محیطی مجموعه ای از خط مشی ها و رویه هایی است که برای کمک به سازمان ها طراحی شده اند. طراحی زیست محیطی کمک می کند تا:
- اثرات منفی زیست محیطی کاهش یابد.
- به بهبود کارایی و اثربخشی عملیاتی زیست محیطی کمک می کند.
درست مانند سیستم مدیریت کیفیت (ایزو 9001)، EMS مجموعه‌ای از دستورالعمل ها برای بهبود مستمر است که بر اساس روش های اثبات شده مدیریت و بهینه سازی فرآیند کسب وکار است.
این اساساً بیانیه ای است که به موضوعات زیر می پردازد.
- کاری که EMS قرار است انجام دهد.
- چگونه قرار است این کار را انجام دهد.
- چه کسی قرار است آن را انجام دهد.
- و چه زمانی انجام خواهد شد.
یک EMS موثر از خط مشی ها و رویه های مشخص، گام های قابل اجرا و سوابق مستند مسئولیت ها و مسئولیت های همه پرسنل مرتبط تشکیل شده است. شش عنصر اصلی یک EMS طبق استاندارد ISO 14001 در زیر شرح داده می شود.
6 عنصر اصلی برای اجرای یک سیستم مدیریت محیط زیست (EMS) شامل موارد زیر است.
سیاست زیست محیطی: خط مشی زیست محیطی را به وضوح ترسیم کنید. خط مشی زیست محیطی اهداف یک کسب و کار را در چارچوب سیاست زیست محیطی آن مشخص می کند. این شامل اصول پایداری زیست محیطی و همچنین شاخص های عملکرد مربوط به EMS است.
برنامه ریزی: برنامه ریزی کامل برای اجرای EMS. سازمان ها با برنامه ریزی واضح و کامل، می‌توانند اثرات زیست محیطی همه عملیات ها را ارزیابی کنند. هدف از برنامه ریزی توسعه فرآیندی برای شناسایی الزامات انطباق، مستندسازی اهداف و مقاصد و ایجاد یک برنامه برای استقرار است.
پیاده سازی: پس از برنامه ریزی، این مرحله شامل اجرای آن برنامه ها می شود.
مرحله پیاده سازی همچنین شامل تنظیمات و حتی ایجاد فرآیندهای جدید برای انطباق با نیازهای در حال تغییر است. این مهم است که سازمان ها به طور واضح رویه های اجرایی خود را برای اهداف آموزش و رعایت موارد احتمالی تعریف، مستند و ابلاغ کنند. فرآیندهای مستندسازی شده نیز بهبود آن فرآیندها را آسان تر می‌کنند. محدوده این بخش همچنین شامل برنامه ریزی و آمادگی واکنش اضطراری است.
مطالعه و تصحیح: پس از اجرای ابتدایی ترین EMS، نحوه عملکرد آن را مشاهده کنید و در صورت نیاز اصلاحات یا بهینه سازی ها را انجام دهید. این مرحله شامل مدیریت رویه های جدید و موجود برای اطمینان از ضربه زدن به KPI و اینکه EMS همانطور که باید عمل می‌کند، است. سازمان ها از ایجاد سیستمی برای مستندسازی و همچنین انجام ممیزی EMS سود خواهند برد.
بررسی مدیریت: این واقعاً می‌تواند با بخش قبلی مرتبط باشد، اما مهم است که یک بررسی متمایز از EMS توسط مدیریت انجام شود تا مطمئن شوید که همه چیز در محدوده عملکرد موفق عمل می‌کند. مدیریت بهترین موقعیت را برای ارزیابی این نوع اثربخشی خواهد داشت.
پیشرفت مداوم: هر EMS از اصول بهبود مستمر استفاده می کند تا سازمان ها را قادر سازد تا تمام جنبه های سیستم را بهینه کنند. از طریق تعیین اهداف و مقاصد در چارچوب اهداف محیطی گسترده تر، سازمان ها می توانند با روش هایی مانند برنامه ریزی، انجام، مطالعه، عمل، به بهبود مستمر فرآیند دست یابند.
در مورد متن استاندارد ایزو 9001 بیشتر بخوانید.
چرا اجرای دستورالعمل EMS مهم است؟
برای کمک به پایداری محیط زیست و حفاظت از آن شرکت ها و تمامی افراد موظف به اجرای دستورالعمل EMS هستند. به موارد زیر دقت کنید تا الزام مهم برای اجرای دستورالعمل EMS را درک کنید.
“کریستالینا جورجیوا، مدیرعامل بانک جهانی”، اگر قرار است برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد جدی گرفته شود، نسل کنونی آخرین نسلی است که شانس واقعی برای شروع فرآیندهای لازم برای توقف یا معکوس کردن بحران جهانی تغییرات آب و هوایی دارد.
بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، پنج خطر بزرگ زیست محیطی که بیشترین تأثیر را در 10 سال آینده خواهند داشت عبارتند از:
- سلاح های کشتار جمعی
- حوادث آب و هوایی شدید
- بلایای طبیعی
- شکست در کاهش تغییرات آب و هوا و سازگاری
- بحران آب
به منظور ایجاد تغییرات لازم برای مبارزه با مسائل زیست محیطی رو به رشد جهانی مانند این، شرکت ها به مشوق های روشن و راه حل های عملی نیاز دارند.
برخی از راه حل های پیشنهادی برای حفظ محیط زیست عبارتند از:
- اعمال و گذار به سیاست های کربن صفر (اجرای الزامات استاندارد سیستم مدیریت انرژی ISO 50001)
- توسعه و اتخاذ فرآیندها و اقتصادهای پایدار
سازمان ها و دولت ها در برنامه خود بودجه هایی برای حفظ و پایداری محیط زیست تامین کرده اند. برای مثال بانک جهانی 100 میلیارد دلار بودجه برای آب و هوا از سال 2021 تا 2025 گزارش کرده است. با این حال، بودجه تنها بخش کوچکی از معمای چالش های زیست محیطی است که ما با آن روبرو هستیم. مشکل بزرگ جهانی این است؛ هیچ راه حل منفردی وجود ندارد.
کاری که شرکت ها و سازمان ها می‌توانند انجام دهند، تصمیم گیری برای اجرای سیاست ها و رویه ها جهت ایجاد تغییرات در شیوه اداره کسب وکارشان، بر اساس اصول کاملاً تعریف شده مدیریت زیست محیطی است.
در خط مقدم این تغییر فضای کسب و کار، خانواده استانداردهای ISO 14000 برای مدیریت محیط زیست است. “به متن فارسی استاندارد ایزو 14001 ویرایش 2015 مراجعه کنید تا از دستورالعمل ISO 14001 مطلع باشید”. این استانداردها پایه و اساس مسیری روشن به سوی اقتصادهای تجاری و زیست محیطی پایدار را ایجاد خواهند کرد.
ایزو 14000 چیست؟
ایزو 14000 به خانواده ای از استانداردها برای طراحی، پیاده سازی و بهینه سازی یک سیستم مدیریت محیطی (EMS) برای کسب و کارها و سازمان ها اشاره دارد.
خانواده ISO 14000 برای اولین بار به دلیل نیاز روزافزون به رویه ها و سیاست های عملیاتی استاندارد برای کسب وکارها جهت استفاده برای ساخت EMS خود ایجاد شد.
اجزای اصلی ایزو 14000 به شرح زیر است.
ISO
ISO که مخفف سازمان بین المللی استاندارد است، نهادی است که مسئول ایجاد و اجرای استانداردهای مختلف در طیف گسترده ای از کاربردهای اختصاصی، صنعتی و تجاری است.
سازمان استاندارد بین المللی ISO مستقر در ژنو سوئیس می باشد. این سازمان در سال 1947 با هدف توسعه استانداردهای جهانی برای فرآیندهای صنعتی و مهندسی تشکیل شد. از آن زمان، این موسسه با بیش از 22000 استاندارد به بزرگترین و معتبرترین مؤسسه جهانی برای استانداردهای شناخته شده بین المللی تبدیل شده است.
14000
این شماره یک شناسه است و در این مورد به خانواده گسترده استانداردهای EMS اشاره دارد: ISO 14000. در اینجا، “14000” به استانداردهایی برای راه اندازی و نگهداری یک EMS اشاره دارد. بیش از 300000 سازمان و کسب و کار در 171 کشور در سراسر جهان دارای گواهینامه ایزو 14001 هستند.
2015
2015 سال میلادی آخرین ویرایش متن استاندارد ISO 14001 می باشد. ایزو 14001 جزو خانواده EMS و ISO 14000 است. پس گواهینامه EMS به نام گواهینامه ISO 14001:2015 توسط مرجع صدور ایزو، صادر می گردد.
در مورد نحوه انتقال به ISO 14001:2015 بیشتر بدانید.
اصول مهم ایزو 14001 چیست؟
تعدادی از مفاهیم مهم در هسته خانواده استانداردهای ایزو 14000 وجود دارد، از جمله چرخه Plan-Do-Study-Act، بهبود مستمر، و انگیزه های گسترده تر برای نگهداری و مدیریت محیط زیست.
اصول مدیریت محیط زیست چیست؟
استانداردهای ذکر شده در خانواده ISO 14000 با در نظر گرفتن اصول کلیدی مدیریت زیست محیطی طراحی شده اند. همانند:
- برای در بر گرفتن سیستم های مدیریت زیست محیطی و جنبه های زیست محیطی محصولات.
- محدود به کشور یا منطقه نباشد.
- حمایت و ترویج منافع عمومی و همچنین منافع کسانی که از استانداردها استفاده می کنند و تحت تأثیر قرار می گیرند.
- مقرون به صرفه بودن، قوی بودن، و انطباق با بسیاری از نیازها و شرایط مختلف در هر مقیاس در سطح جهانی.
- به عنوان بخشی از انعطاف پذیری آنها، مناسب بودن برای تأیید داخلی و یا خارجی.
- استفاده از شواهد و اصول علمی.
- بهبود مستمر اصول موجود مدیریت زیست محیطی.
- برای سازمان هایی که از آنها استفاده می کنند، عملی، کاربردی و مفید باشند.
Plan-Do-Study-Act (برنامه ریزی – انجام – مطالعه – عمل) در یک EMS به چه معنا است؟
اصول اساسی اجرای مستندات ایزو 14001 بر اساس متدولوژی Plan-Do-Study-Act (PDSA) است که نوعی از چرخه Plan-Do-Check-Act است.
Plan (طرح)
مرحله 1: تعیین اهداف روشن و ترسیم کلیه فرآیندهای مورد نیاز
این مرحله معمولاً شامل یک بررسی اولیه یا تجزیه و تحلیل شکاف، برای درک بهتر وضعیت موجود سازمان و برنامه ریزی بر اساس آن است. چنین تحلیلی برای شناسایی «جنبه های زیست محیطی» استفاده می‌شود که هم جنبه های داخلی (مانند فرآیندهایی که سازمان استفاده می‌کند) و هم جنبه های خارجی (مانند مواد خام) را شامل می‌شود.
این جنبه ها سپس برای اطلاع رسانی به اهداف و مقاصد زیست محیطی، کمک به توسعه سیاست ها و رویه های مدیریتی، و همچنین شناسایی الزامات قانونی و انطباق استفاده می‌شوند.
Do (انجام دادن)
مرحله 2: با اجرای فرآیندها، برنامه را عملی کنید
این شامل تعیین کار است، از جمله اینکه چه کسی مسئول چه چیزی در EMS است. ارتباطات در این مرحله از اهمیت ویژه ای برخوردار است، در تمام حوزه های سازمان (به ویژه مدیریت). همه کارکنان سازمان باید به طور فعال در این مرحله مشارکت داشته باشند.
Study (مطالعه)
مرحله 3: مشاهده نحوه عملکرد EMS، در حین اندازه گیری و نظارت بر فرآیندها و گزارش نتایج عملکرد کلی
این مرحله همچنین شامل ممیزی (داخلی و خارجی) برای بررسی نحوه عملکرد EMS و اطلاع رسانی بهتر مرحله بعدی است.
Act (عمل کنید)
مرحله 4: اقدامات اصلاحی را برای بهبود و بهینه سازی عملکرد EMS
مرحله 4: بر اساس آنچه در مرحله قبل مشاهده کردید، اقدامات اصلاحی را برای بهبود و بهینه سازی عملکرد EMS انجام دهید. این مانند یک مرحله پیاده سازی مجدد است که در آن یافته ها و بهینه سازی های توصیه شده از مرحله قبل عملی می شوند.
سوالات متداول
EMS مخفف چیست؟
EMS مخفف Environmental Management System یعنی سیستم مدیریت محیط زیست یکی از استانداردهای مدیریتی سازمان بین المللی ایزو است. این استاندارد به سازمان ها کمک می کند تغییرات زیست محیطی را با کاهش آلودگی و کم کردن اثرات مخرب برای محیط زیست کنترل کنند.
اصول مدیریت محیط زیست چیست؟
– برای در بر گرفتن سیستم های مدیریت زیست محیطی و جنبه های زیست محیطی محصولات.
– محدود به کشور یا منطقه نباشد.
– حمایت و ترویج منافع عمومی و همچنین منافع کسانی که از استانداردها استفاده می کنند و تحت تأثیر قرار می گیرند.
– مقرون به صرفه بودن، قوی بودن، و انطباق با بسیاری از نیازها و شرایط مختلف در هر مقیاس در سطح جهانی.
– به عنوان بخشی از انعطاف پذیری آنها، مناسب بودن برای تأیید داخلی و یا خارجی.
– استفاده از شواهد و اصول علمی.
– بهبود مستمر اصول موجود مدیریت زیست محیطی.
– برای سازمان هایی که از آنها استفاده می کنند، عملی، کاربردی و مفید باشند.
Plan-Do-Study-Act (برنامه ریزی – انجام – مطالعه – عمل) در یک EMS به چه معنا است؟
اصول اساسی اجرای مستندات ایزو 14001 بر اساس متدولوژی Plan-Do-Study-Act (PDSA) است که نوعی از چرخه Plan-Do-Check-Act است.
