ایزو ۷۲۴۰ یک استاندارد است که جهت بهبود شرایط و حفظ ایمنی محیط کار تدوین شده است. این استاندارد دستورالعمل‌ها و تدابیری را برای حفظ ایمنی سازمان و کارکنان ارائه می‌دهد. در ادامه به برخی از موضوعات مهم مورد پوشش این استاندارد به زبانی روان و برای مخاطب عمومی اشاره می‌کنیم:

۱. کلیات و تعاریف: این بخش شامل تعاریف و مفاهیم اساسی مرتبط با سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق است.

۲. تجهیزات کنترل و نشانگر: این بخش به تجهیزاتی اختصاص دارد که برای کنترل و نمایش اطلاعات مربوط به حریق استفاده می‌شوند.

۳. دستگاه‌های هشدار صوتی: این بخش مربوط به دستگاه‌هایی است که هشدارهای صوتی را در صورت وقوع حریق ارائه می‌دهند.

۴. تجهیزات منبع تغذیه: این بخش به تجهیزاتی می‌پردازد که منبع تغذیه برای سیستم‌های حفاظتی اعلام حریق را فراهم می‌کنند.

۵. آشکارسازهای حرارتی نوع نقطه‌ای: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که بر اساس تغییرات حرارتی نقاط مشخصی را تشخیص می‌دهند.

۶. آشکارسازهای آتش مونوکسید کربن با استفاده از سلول‌های الکتروشیمیایی: این بخش به آشکارسازهایی اختصاص دارد که با استفاده از سلول‌های الکتروشیمیایی حرارتی تولید شده از احتراق مونوکسید کربن را تشخیص می‌دهند.

۷. آشکارسازهای دود نقطه‌ای: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که با استفاده از نور پراکنده، نور عبوری یا یونیزاسیون دود حاصل از حریق را تشخیص می‌دهند.

۸. آشکارسازهای شعله نقطه‌ای: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که حرارت و شعله حاصل از حریق را تشخیص می‌دهند.

۹. نقاط تماس دستی: این بخش به نقاط تماس اضطراری مرتبط با سیستم‌های اعلام حریق می‌پردازد.

۱۰. آشکارسازهای دود نوع خطی با استفاده از پرتو نوری ارسالی: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که با استفاده از پرتو نوری ارسالی دود را تشخیص می‌دهند.

۱۱. ارزیابی سازگاری اجزای سیستم: این بخش مربوط به ارزیابی سازگاری اجزای سیستم‌های حفاظتی است.

۱۲. طراحی، نصب، راه‌اندازی و سرویس سیستم‌های اعلام حریق و اعلام حریق در داخل و اطراف ساختمان‌ها: این بخش به نکات مهم مربوط به طراحی، نصب، راه‌اندازی و سرویس سیستم‌های حفاظتی اعلام حریق می‌پردازد.

۱۳. آشکارسازهای آتش نوع نقطه‌ای با استفاده از حسگرهای نور پراکنده، نور عبوری یا یونیزاسیون در ترکیب با حسگر حرارتی: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که با ترکیب حسگرهای نور پراکنده، نور عبوری یا یونیزاسیون با حسگر حرارتی، آتش را تشخیص می‌دهند.

۱۴. تجهیزات کنترل و نشانگر سیستم صوتی: این بخش به تجهیزات کنترل و نشانگر مرتبط با سیستم‌های صوتی هشداردهی می‌پردازد.

۱۵. جداکننده‌های اتصال کوتاه: این بخش به جداکننده‌هایی می‌پردازد که در صورت بروز اتصال کوتاه در سیستم‌های حفاظتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۱۶. دستگاه‌های ورودی یا خروجی: این بخش مربوط به دستگاه‌های ورودی و خروجی سیستم‌های حفاظتی است.

۱۷. طراحی، نصب، راه‌اندازی و سرویس سیستم‌های صوتی برای مقاصد اضطراری: این بخش به نکات مهم مربوط به طراحی، نصب، راه‌اندازی و سرویس سیستم‌های صوتی در مواقع اضطراری می‌پردازد.

۱۸. آشکارسازهای دود تنفسی: این بخش به آشکارسازهایی می‌پردازد که در شرایطی که تهویه مناسب وجود نداشته باشد، دود تنفسی را تشخیص می‌دهند.

۱۹. تجهیزات مسیریابی: این بخش مربوط به تجهیزات مسیریابی و هدایت در صورت بروز حریق است.

۲۰. تجهیزات تشخیص دود برای مجاری: این بخش به تجهیزاتی می‌پردازد که برای تشخیص دود در مجاری هوا و تهویه‌ای استفاده می‌شوند.

۲۱. دستگاه‌های هشدار تصویری: این بخش مربوط به دستگاه‌های هشداردهی تصویری می‌شود.

۲۲. بلندگوهای سیستم صوتی: این بخش به بلندگوهای مورد استفاده در سیستم‌های صوتی هشداردهی اشاره دارد.

۲۳. اجزای با استفاده از مسیرهای انتقال رادیویی: این بخش به اجزای سیستم‌های حفاظتی است که از مسیرهای انتقال رادیویی برای ارتباطات استفاده می‌کنند.

با توجه به این دسته‌بندی، استاندارد ایزو ۷۲۴۰ به‌طور جامع و کامل به ایمنی سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق پرداخته و به بهبود و حفظ ایمنی سازمان و کارکنان کمک می‌کند.

ایزو ۷۲۴۰ یک استاندارد بین‌المللی است که توسط سازمان جهانی استاندارد (ISO) تأیید و ارائه شده است. این استاندارد در سال ۲۰۱۹ آخرین بار تصدیق و تأیید شده است و توسط این سازمان انواع استانداردهای مرتبط و پرکاربرد را تعریف کرده است که می‌توانید آنها را برای فعالیت‌های خود بهره‌برداری کنید.

این استاندارد با نام ایزو ۷۲۴۰، مجموعه‌ای از مستندات و الزامات مشخصی را تعریف می‌کند که اگر به صورت دقیق و کامل در محل کاربردی خود پیاده‌سازی شوند، می‌توانند از بسیاری از هزینه‌ها و مخاطرات مرتبط با حوادث حریق جلوگیری کنند.

این استاندارد به سه نسخه اصلی تقسیم می‌شود و در ادامه به معرفی کوتاه این نسخه‌ها پرداخته می‌شود:

• ایزو ۷۲۴۰ – قسمت ۱: کلیات و تعاریف: این بخش به معرفی اجمالی استاندارد و تعاریف مرتبط با آن می‌پردازد.
• ایزو ۷۲۴۰ – قسمت ۲: تجهیزات تشخیص و اعلام حریق: این قسمت به موضوع تجهیزات مرتبط با تشخیص و اعلام حریق می‌پردازد.
• ایزو ۷۲۴۰ – قسمت ۳: تجهیزات کنترل و اطفاء حریق: این بخش به تجهیزات کنترل و اطفاء حریق می‌پردازد.

این استاندارد به شما اجازه می‌دهد که متناسب با نیازها و فعالیت‌های خود از بخش‌های مختلف آن استفاده کنید و از تکنولوژی‌ها و اصول به‌روز و برتر در حوزه حفاظت از حریق و آتش‌نشانی بهره‌مند شوید.

ISO 7240 (ایزو ۷۲۴۰) چیست؟

ایزو ۷۲۴۰ یک استاندارد بین‌المللی است که مجموعه‌ای از مقررات و الزامات را برای اجزای سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق تعیین می‌کند. این استاندارد شامل الزامات اتصال، نصب و عملکرد آزمایش و سرویس قطعات یا سیستم‌های کامل است. در حقیقت، این استاندارد مبنایی را برای طراحی و استفاده از سیستم‌های اعلام حریق در داخل و اطراف ساختمان‌ها ارائه می‌دهد.

سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق به عنوان ابزاری مهم برای حفظ امنیت در برابر حریق در ساختمان‌ها شناخته می‌شوند. بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌ها از ساختمان‌ها و فضاهای عمومی ملزم به استفاده از این سیستم‌ها کرده‌اند. همچنین، افراد به‌صورت شخصی هم احساس نیاز به امنیت بیشتر در معابر و مکان‌های عمومی دارند.

سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق دو نوع خودکار و دستی طراحی می‌شوند. هدف این سیستم‌ها این است که در صورت بروز حریق، به‌صورت سریع و قاطع عملکرد مورد‌نظر خود را شناسایی و به تجهیزات کنترل و نشانگر ارسال نمایند. همچنین، ایستگاه‌های اعلام حریق در نقاط مشخصی در نظر گرفته می‌شوند تا سیگنال تشخیص به‌صورت مطمئن انتقال یابد.

این سیستم‌ها باید در هنگام عملکرد، هیچ‌گونه خطا یا نقصی نداشته باشند و وظایف خود را به‌صورت کامل و بدون اشتباه انجام دهند. عملکرد این سیستم‌ها می‌تواند شامل مواردی مانند تشخیص سریع حریق، انتقال مطمئن سیگنال‌ها، تبدیل سیگنال‌ها به هشدارهای واضح و تشخیص خطاهای نظارتی باشد.

در ایزو ۷۲۴۰ تأکید شده است که عملکرد سیستم تشخیص و اعلام حریق نباید تحت‌تأثیر سیستم‌های دیگر قرار گیرد. این استاندارد برای سیستم‌های اعلام حریق نصب شده در داخل و اطراف ساختمان‌ها به‌کار می‌رود، اما می‌توان آن را به عنوان مبنایی نیز برای ارزیابی سیستم‌های حفاظتی در مکان‌های دیگر مانند معادن و کشتی‌ها استفاده کرد. برای هر برنامه و مکان خاص، سیستم مناسبی باید طراحی و اجرا شود.

نصب و استفاده از اجزای سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق ممکن است نیازمند آزمایش‌های عملکردی و محیطی باشد. با این حال، این موضوع نباید مانع از استفاده از سیستم‌های با ویژگی‌های خاص و ایمن برای محافظت در برابر خطرات شود. پس از نصب، لازم است که عملکرد رضایت‌بخش سیستم از طریق آزمایش‌های مشخص شده تأیید شود. همچنین، اجزای سیستم باید با سایر اجزای مرتبط، مطابق الزامات ایزو ۷۲۴۰ ارتباط برقرار کنند تا عملکرد بهینه و صحیح را به‌منظور جلوگیری از حوادث حریق تضمین کنند.

محدوده کاربرد ایزو ۱- ۷۲۴۰

در این قسمت از استاندارد ایزو ۷۲۴۰، دستورالعمل‌ها و تعاریف کلی برای تجهیزات سیستم تشخیص و اعلام حریق (FDAS) نصب شده در داخل و اطراف ساختمان‌ها و نیز آزمایش‌ها و الزامات مربوط به این تجهیزات در بخش‌های دیگر این استاندارد به کار گرفته می‌شوند. این استاندارد برای تجهیزاتی که برای هشدارهای دود استفاده می‌شوند و الزامات آن‌ها در استاندارد ISO 12239 مشخص شده است، اعمال نمی‌شود.

ایزو ۷۲۴۰ – قسمت ۲: تجهیزات کنترل و نشانگر

ویرایش دوم این بخش از استاندارد، نسخه اول (ISO 7240-2:2003) را که از نظر فنی بازنگری شده بود، جایگزین کرده است. این بخش لیستی از تمام قطعات سری ایزو ۷۲۴۰ را ارائه می‌دهد که می‌توانید آن را در وب سایت ISO پیدا کنید.

بررسی اجمالی ایزو ۲- ۷۲۴۰

این بخش از استاندارد عملکرد کنترل و نشان‌دهنده‌های آتش‌سوزی در یک سیستم تشخیص و اعلام حریق (FDAS) نصب شده در داخل و اطراف ساختمان‌ها را توسط تجهیزات کنترل و نشان‌دهنده‌های آتش‌نشانی (FDCIE) توصیف می‌کند. FDCIE سیگنال‌های تشخیص آتش را دریافت و پردازش کرده و می‌تواند اطلاعات را در خود نمایش دهد یا به سایر اجزا در سیستم تشخیص و اعلام حریق ارسال نماید.

این سیستم برای اطلاع‌رسانی به ساکنان ساختمان و مسئولان امنیتی ساختمان، سیگنال‌ها را مطابق با طراحی سیستم ارسال و اعلام حریق می‌کند. گزینه‌ها برای کاربردهای خاص و برآورده کردن اهداف طراحی سیستم اعلام حریق و هشدار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

محدوده کاربرد ایزو ۲- ۷۲۴۰

این استاندارد الزامات، روش‌های آزمایش و معیارهای عملکرد را برای تجهیزات کنترل در سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق مشخص می‌کند. این سند تنها به‌عنوان راهنمایی استفاده می‌شود و ویژگی‌های توسعه‌یافته برای خطرات خاص، در این استاندارد پوشش داده نمی‌شوند.

ایزو ۷۲۴۰ – قسمت ۱۳: ارزیابی سازگاری اجزای سیستم

ویرایش دوم این بخش از استاندارد، نسخه اول (ISO 7240-13:2005) را که از نظر فنی بازنگری شده بود، جایگزین کرده است. تغییرات اصلی نسبت به نسخه قبلی به شرح زیر است:

• این نسخه تکنیک‌های جدید در ارتباطات و در دسترس بودن فناوری‌ها و مفاهیم جدید را در نظر گرفته‌اند.
• از سیم‌های برق، فیبر نوری یا اتصالات فرکانس رادیویی می‌توان در این نسخه استفاده کرد. (نسخه قبلی فقط برای سیم‌های برق قابل‌اجرا بود.)
• بخشی اضافه شده‌است که امکان استفاده از این سند برای ایجاد سازگاری با تجهیزات حفاظت آتش مانند سوئیچ‌های جریان آبپاش و سرهای آبپاش فعال شده الکتریکی را فراهم می‌کند.
• سطوح (میدان، کنترل و مدیریت) و یک مسیر انتقال شبکه برای پایه پیکربندی سیستم معرفی شده‌اند.

محدوده کاربرد ایزو ۱۳- ۷۲۴۰

این استاندارد الزامات، ارزیابی سازگاری و قابلیت اتصال اجزای سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق، سیستم‌های حفاظت آتش و سیستم‌های هشدار صوتی را مشخص می‌کند. در واقع، این استاندارد تعیین می‌کند که چگونه اجزا و تجهیزات مختلف سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق با یکدیگر تعامل داشته باشند و همچنین چگونه ارتباطات میان سیستم‌ها باید صورت بگیرد.

نسخه ۱۳ ایزو ۷۲۴۰، فقط در صورتی الزامات سیستمی را پوشش می‌دهد که برای ارزیابی سازگاری استفاده می‌شوند و همچنین تعیین می‌کند که چگونه یکپارچگی سیستم‌های تشخیص حریق و اعلام حریق هنگام اتصال به سیستم‌های دیگر باید تضمین شود.

ایزو ۷۲۴۰ -۱۳ نحوه طراحی، نصب و استفاده از سیستم در هیچ برنامه خاصی را مشخص نمی‌کند و از این رو، این استاندارد به‌عنوان یک راهنمای عمومی برای ارتقاء سیستم‌های اعلام حریق و هشدار به اطفاء حریق عمل می‌کند. برای تجهیزات و اجزایی که در سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق گنجانده نشده‌اند، این استاندارد پوشش ندارد و لزوم است از استانداردها و روش‌های دیگر برای این‌گونه تجهیزات استفاده شود.

این استاندارد مناسب برای سیستم‌هایی است که از اجزا و تجهیزات کنترل و نشانگر (CIE) استفاده می‌کنند و این اجزا به یکدیگر با استفاده از سیم‌های الکتریکی، فیبر نوری، پیوندهای فرکانس رادیویی یا هر ترکیبی از اینها متصل شده‌اند. استاندارد ایزو ۲۵- ۷۲۴۰ همچنین برای سیستم‌هایی که از پیوندهای فرکانس رادیویی استفاده می‌کنند، اطلاعات و الزامات بیشتری را ارائه می‌دهد.

در نهایت، ایزوسیستم یک مجموعه معتبر است که در زمینه‌های مختلف استانداردها فعالیت می‌کند و به شما امکان می‌دهد با انواع استانداردها آشنا شوید و گواهی‌های معتبر مرتبط دریافت کنید. با اخذ استانداردهای مناسب، می‌توانید ایمنی کارکنان و سرمایه خود را حفظ کرده و به سازمان‌های همکار خود نشان دهید که پیش‌بینی‌های لازم را جهت احتمال بروز خطرات احتمالی انجام داده‌اید که این کار به دید مثبتی از شما نسبت به بقیه افراد می‌انجامد.

جهت اخذ انواع گواهینامه های معتبر ایزو می توانید از طریق WhatsApp با مرکز مشاوره ایران گواه در تماس باشید.