استفاده از استاندارد ISO 9001:2015 به عنوان مدل برنامه ریزی استراتژیک
برای دستیابی مؤثر و اجرای کامل الزامات ایزو 9001 ویرایش 2015، تولیدکنندگان باید استراتژی سازمان خود، فرآیندهای تجاری و سیستم های مدیریت کیفیت را برای ایجاد یک برنامه استراتژیک مکتوب که اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به اهداف درست و ارتباط مؤثر با آنها را تعریف می کند، هماهنگ کنند.
تغییرات در متن استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 شامل تعدیل بزرگی در نحوه مشاهده شرکت ها از سیستم های مدیریت کیفیت خود است. شاید این جمله را شنیده باشید که “دیگر بخش مدیریت کیفیت وجود ندارد!” برای توصیف آن تغییرات این یک جمله عالی است که ماهیت تکامل ISO 9001:2015 جدید را نشان می دهد، زیرا اکنون، همه مسئول کیفیت هستند، از مدیریت ارشد گرفته تا مدیران میانی، کارکنان کارخانه، اپراتور ماشین آلات، پرسنل پشتیبان و دیگر پرسنل شرکت.
برای دستیابی مؤثر و اجرای کامل این تغییر فرهنگی در استاندارد جدید ISO، تولیدکنندگان باید استراتژی سازمان خود، فرآیندهای تجاری و سیستم های مدیریت کیفیت را برای ایجاد یک برنامه استراتژیک مکتوب که اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به اهداف درست و ارتباط مؤثر با آنها را تعریف می کند، هماهنگ کنند. اهداف برای کل سازمان برنامه راهبردی باید همه را در جهت مدیریت، دستیابی و حفظ کیفیت قرار دهد.
تدوین یک برنامه ریزی استراتژیک کارآمد کار ساده ای نیست. تولید به زمان و تلاش نیاز دارد، و بینش انتقادی در مورد نحوه عملکرد روزانه شرکت شما در امروز نیاز دارد، بنابراین می‌توانید ببینید که کجا باید برای فردا بهبود یابد. به دلیل اهمیت درک واقعی نقاط قوت و ضعف شرکت شما، کمک یک متخصص خارجی در ISO 9001:2015 می تواند دارایی ارزشمندی برای توسعه برنامه استراتژیک شما باشد.
در مورد نحوه اخذ گواهینامه ایزو 9001 بیشتر بخوانید.
استفاده از استاندارد ISO 9001:2015 به عنوان مدل برنامه ریزی استراتژیک
صرف نظر از سایر اصطلاحات استفاده شده در ISO 9001:2015، اصطلاح جهت استراتژیک در مبانی و واژگان سیستم های مدیریت کیفیت ISO 9000:2015 تعریف نشده است. با این حال، ISO 9001:2015 حاوی پیوندهای قوی زیر با جهت استراتژیک سازمان است:
- بند 4.1 – مسائل بیرونی و داخلی باید با جهت گیری استراتژیک سازمان مرتبط باشد.
- بند 5.1 – خط مشی کیفیت و اهداف کیفیت باید با جهت استراتژیک سازمان سازگار باشد.
- بند 5.2 – خط مشی کیفیت باید از جهت استراتژیک سازمان حمایت کند.
- بند 9.3 – فرآیند بررسی مدیریت باید از تناسب، کفایت اثربخشی و همسویی سیستم مدیریت کیفیت با جهت استراتژیک سازمان اطمینان حاصل کند.
جهت گیری استراتژیک همانطور که معتقدیم دیدگاه سازمانی است که سازمان می خواهد در آینده کجا باشد و توسعه یک برنامه استراتژیک کلی تحت تأثیر عوامل مختلف داخلی و خارجی قرار می گیرد. به بند 4.0 ISO 9001:2015 زمینه سازمان مراجعه کنید که بیان می کند که سازمان باید مسائل خارجی و داخلی مرتبط با هدف و جهت استراتژیک خود را تعیین کند و بر توانایی آن برای دستیابی به نتایج مورد نظر سیستم مدیریت کیفیت تأثیر بگذارد.
ISO 9001:2015 بیشتر در یادداشت های (1-3) بند 4.1 توضیح می دهد که موضوعات می توانند شامل عوامل یا شرایط مثبت و منفی برای بررسی باشند، درک زمینه خارجی را می توان با در نظر گرفتن مسائل حقوقی، فنی، رقابتی، بازار تسهیل کرد. محیط های اقتصادی فرهنگی، اجتماعی و بین المللی، ملی یا منطقه ای. با در نظر گرفتن مسائل مربوط به ارزش ها، فرهنگ، دانش و عملکرد سازمان می توان درک زمینه داخلی را تسهیل کرد.
در مورد چگونه پیاده سازی ISO 9001 باعث بهبود عملکرد تجاری می شود، بیشتر بخوانید.
چگونه برنامه ریزی استراتژیک به پیاده سازی ISO 9001 کمک می کند
یکی از مفاهیم جدیدی که در آخرین نسخه استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 آورده شده است این است که سیستم مدیریت کیفیت (QMS) یک شرکت باید شامل درک و همسویی با جهت استراتژیک شرکت باشد. جهت استراتژیک شرکت چهار بار در الزامات استاندارد ایزو 9001 در رابطه با درک زمینه سازمان، حصول اطمینان از سازگاری خط مشی کیفیت و اهداف کیفیت با جهت استراتژیک، تأیید اینکه خط مشی کیفیت از جهت استراتژیک پشتیبانی می کند و تأیید اینکه بررسی مدیریت بررسی می کند که سیستم مدیریت کیفیت براساس ایزو 9001 برای استراتژیک همسو است.
این ممکن است یک سوال غیر ضروری به نظر برسد، اما آیا شما از مسیر استراتژیک شرکت خود اطلاع دارید؟ اگر چنین است، آیا همه کسانی که اهداف کیفی را ایجاد می کنند، مسیر استراتژیک را می دانند؟ مسیر استراتژیک را چگونه ثبت کرده اید تا قابل درک و استفاده باشد؟ ممکن است تعجب آور باشد که بسیاری از شرکت ها به طور کامل به مسیر استراتژیک خود فکر نکرده اند، حتی کمتر آن را به گونه ای ثبت کرده اند که بتوان از آن استفاده کرد. بنابراین، به هر حال یک جهت استراتژیک چیست؟
“جهت استراتژیک” به اقداماتی اشاره دارد که شما برای دستیابی به اهداف استراتژی سازمان خود انجام می دهید. برخی از شرکت ها از “بیانیه چشم انداز” یا “بیانیه ماموریت” برای تعیین جایی که شرکت می خواهد باشد استفاده می کنند، اما به طور خلاصه، این بیانیه راهی برای شرکت است تا مسیری را که شرکت می خواهد برود تعیین کند و آنچه را که می خواهد تعریف کند. در آینده بودن جهت گیری استراتژیک شما شامل برنامه ها و اقداماتی است که برای کار در راستای این چشم انداز آینده برای شرکت خود انجام داده اید.
می‌توان مقالات کاملی در مورد استفاده از بیانیه های چشم انداز و بیانیه های ماموریت و همچنین اجرای استراتژی های شرکت نوشت، اما واضح است که داشتن بیانیه تنها اولین گام در مسیر استراتژیک شماست. اهداف کیفیت چگونه با استراتژی شرکت شما کار می کنند تا شرکت شما را در جهت استراتژیک خود حرکت دهند؟
بنابراین، اگر جهت استراتژیک شما مجموعه برنامه ها و اقداماتی است که برای دستیابی به چشم انداز کلی خود انجام می دهید، چرا از اهداف کیفی خود به عنوان یکی از راه هایی برای اجرای مسیر استراتژیک خود در شرکت خود استفاده نمی کنید؟ از آنجایی که اهداف کیفیت شما به عنوان بیانیه های هدفی در نظر گرفته شده است که برای بهبود مستمر استفاده می شود و برنامه هایی برای دستیابی به آنها ایجاد می شود، آنها ذاتاً به گونه ای طراحی شده اند که با پیشرفت هایی که برای دستیابی به چشم انداز کلی شرکت خود باید انجام دهید سازگار باشند.
برنامه ریزی استراتژیک
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک یک فرآیند مستمر است و اگر به فرآیند برنامه ریزی استراتژیک سنتی نگاه کنیم، بسیار شبیه به چرخه برنامه ریزی- انجام-بررسی-عمل (PDCA) است که ISO 9001:2015 مروج بزرگی برای اعمال این چرخه است. کلیه فرآیندهای سازمانی و سیستم مدیریت کیفیت به عنوان یک کل برای اجرای برنامه هایی برای دستیابی به اهداف از جمله اهداف استراتژیک است.
بعلاوه، کارکردهای مختلف درون سازمانی که استراتژی های خاص خود را دارند، می توانند از نزدیک در چارچوب سازمان همسو و ادغام شوند. اساساً برنامه استراتژیک کلی سازمان این است که همه عوامل داخلی و خارجی را با تأثیرات ناشی از آن بر سازمان به همراه رویکردهایی برای مدیریت ریسک (ها) در سطوح عملکردی و شرکتی برای دستیابی به مأموریت بزرگتر سازمان هدایت کند.
با این اوصاف، می توان گفت که چارچوب ارائه شده توسط ISO 9001:2015 می تواند توسط سازمان ها برای برنامه ریزی استراتژیک مورد استفاده قرار گیرد، اما زمانی که مدیریت QMS را به عنوان مدل برنامه ریزی استراتژیک رد می کند و تصمیمات شهودی می گیرد، ISO 9001:2015 نمی تواند به کلیت آن بپردازد یا در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک آن مشارکت داشته باشد.
10 عنصر استراتژی کسب و کار موفق
1. هدف استراتژیک
یک هدف دقیق واحد است که کسب و کار را طی پنج سال آینده یا بیشتر هدایت می کند. باید مشخص، قابل اندازه گیری و محدود به زمان باشد. این کافی نیست که بگوییم “ما به دنبال رشد سودآور هستیم.” چه چیزی بیشتر مهم است، رشد یا سود؟ زمانی که یک مهندس یا مدیر تصمیم می گیرد کدام جزء را برای یک ماشین جدید توسعه یافته یا فرآیندهای کاری شرکت انتخاب کند، باید پاسخ را بداند.
2. تحلیل استراتژیک
PESTEL، نیروهای پنج گانه پورتر، BCG، SWOT و سایر روش ها، ابزارها و تکنیک ها سلیقه و فرهنگ شرکت هستند. مهم ترین نتیجه این تمرین ها باید انتخاب استراتژیک و مزیت رقابتی به وضوح بیان شده باشد، به عبارت دیگر، توضیح روش ایجاد ارزش (برای مشتری ویا جامعه)، گرفتن ارزش (به حداکثر رساندن سود) و حفظ ارزش باید بر اساس تحلیل درست استراتژیک بیان شود.
3. انتخاب استراتژیک
انتخاب استراتژیک باید به سؤالاتی پاسخ دهد مانند اینکه آیا تجارت باید گسترش یابد، کاهش یابد یا بدون تغییر ادامه یابد. آیا فعالیت های تجاری باید در صنعت فعلی متمرکز شود یا متنوع شود. آیا کسب و کار باید رشد کند و چگونه.
4. انتخاب استراتژی های رشد
انتخاب استراتژی رشد یک انتخاب دشوار است، مگر اینکه شرکت شما دارای منابع زیادی باشد.
کسب و کار باید بگوید شرکت چه می کند و چه کاری انجام نمی دهد. با این حال، انتخاب استراتژی نفوذ در بازار، توسعه محصول جدید یا کاوش در بازارهای احتمالی جدید را به طور کامل متوقف نمی کند. فقط می گوید که منابع شرکت محدود به بازار و محصولات فعلی اولویت بندی می شود. منابع باقی مانده همچنان می تواند به توسعه اختصاص یابد اما در مقیاس بسیار کوچکتر. اگر شرکت تمرکز خود را به بازار یا توسعه محصول تغییر دهد، رویکرد مشابهی باید اعمال شود. همه اینها اولویت و تمرکز است!
ماتریس رشد Ansoff ابزار خوبی برای تجسم استراتژی رشد انتخاب شده است. مهم ترین نکته در این مرحله برای یک مدیر کیفیت برای درک اینکه شرکت چه انتخابی انجام داده و اطمینان حاصل کند که این یک دانش مشترک در شرکت است تا هر فردی بتواند بر این اساس اولویت بندی کند، که گسترش تمرکز ریسک های تجاری و توانایی سازمان را برای دنبال کردن استراتژی های متعدد افزایش می دهد.
5. اعمال رویکردهای چندگانه برای استراتژی
توانایی اعمال چندین رویکرد برای استراتژی می تواند در بحث استراتژی و کاربرد آن برای اجرای ایزو 9001 حیاتی باشد. استاندارد ایزو 9001، به دلیل ماهیت آن (الزامات، انطباق) می تواند توسط مدیران کسب و کار بسیار گسسته یا آکادمیک دیده شود. با این حال، در تجربه من، مدیران کسب وکار ممکن است تصویر کلی را در تلاش برای جلب رضایت سهامداران مختلف محو کنند و بنابراین انتخابی انجام ندهند. در چنین شرایطی، زمانی که شرکت یا مدیر ادعا می‌کند که استراتژی های نفوذ در بازار، محصول و توسعه بازار می‌توانند به موازات یکدیگر پیش بروند، ارزیابی صادقانه از قابلیت سازمان ممکن است مفید باشد.
6. مزیت رقابتی
مزیت رقابتی اهرمی است که کسب و کار نسبت به رقبای خود دارد، این جوهر استراتژی است. زمانی وجود دارد که شرکت بتواند همان ارزش مشتری را با رقبا با هزینه کمتر (رهبری هزینه) یا ارزش مشتری بهتر از رقبا (تمایز) ارائه دهد.
7. تقسیم بندی
بخش بندی، هدف گذاری و موقعیت یابی (STP) سه رکن رویکرد بازاریابی هستند و نقش مهمی در ارائه ارزش به مشتری دارند. بخش بندی بازار را به گروه های متمایز از مشتریان همگن تقسیم می‌کند که نیازها و رفتارهای مشابهی دارند، بنابراین به آمیخته های بازاریابی مشابهی نیاز دارند.
8. هدف گذاری
هدف گذاری تصمیمی آگاهانه برای تمرکز تلاش های بازاریابی در بخش های منتخب بازار است. کسب وکار باید تصمیم بگیرد که آیا هدف گیری غیرمتمایز (که آمیخته بازاریابی مشابه کل بازار است) یا استراتژی هدف‌گیری متمایز (که در آن آمیخته بازاریابی ویژه برای هر بخش اعمال می‌شود) را دنبال کند.
9. موقعیت یابی
موقعیت یابی تصویری از محصول یا خدمات شما در ذهن مشتریان ایجاد می کند. ساده ترین راه برای بررسی رویکرد موقعیت یابی برای خواندن بروشور محصول یا خدمات خود و قرار دادن خود به جای یک مشتری بالقوه است. در حین خواندن آن، آیا احساس می‌کنید که آگهی نیازهای شما را برآورده می‌کند و تصور می‌کنید که بخشی از آن بخش خاص هستید؟ با این فرض که شما به بخش مشتری متمرکز بر کیفیت تعلق دارید، پیشنهاد شرکت شما چگونه به کیفیت می‌پردازد؟ آن مزیت های رقابتی “درست” که در تبلیغات توجه شما را جلب کرده است، در صورت وجود، کدامند؟
10. اجرای استراتژی
برنامه ریزی استراتژیک برای اجرای استراتژی آخرین اما نه کم اهمیت ترین عنصر موفقیت است. برنامه ریزی استراتژیک اغلب در سازمان نادیده گرفته می‌شود، با این فرض که برای تعیین یک جهت کافی است. “نرخ موفقیت اجرای استراتژی فوق العاده پایین است. درصد شکست یافت شده در مطالعات علمی از 7٪ تا 90٪ با میانگین حدود 50٪ متغیر است”. 5 دلیل اصلی برای شکست به ترتیب نزولی عبارتند از: ارتباطات نامشخص، عدم وجود یا عدم ارتباط کافی، عدم تعهد، منابع ناکافی یا ناکارآمد، اقدامات منزوی و پراکنده.
پرسش های متداول
برنامه ریزی استراتژیک چه کمکی به اجرای یک استاندارد ایزو 9001 می کند؟
برای دستیابی مؤثر و اجرای کامل الزامات ایزو 9001 ویرایش 2015، تولیدکنندگان باید استراتژی سازمان خود، فرآیندهای تجاری و سیستم های مدیریت کیفیت را برای ایجاد یک برنامه استراتژیک مکتوب که اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به اهداف درست و ارتباط مؤثر با آنها را تعریف می کند، هماهنگ کنند.
کدام بندهای متن استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2015 به استراتژی سازمان ها پرداخته است؟
بند 4.1 – مسائل بیرونی و داخلی باید با جهت گیری استراتژیک سازمان مرتبط باشد.
بند 5.1 – خط مشی کیفیت و اهداف کیفیت باید با جهت استراتژیک سازمان سازگار باشد.
بند 5.2 – خط مشی کیفیت باید از جهت استراتژیک سازمان حمایت کند.
بند 9.3 – فرآیند بررسی مدیریت باید از تناسب، کفایت اثربخشی و همسویی سیستم مدیریت کیفیت با جهت استراتژیک سازمان اطمینان حاصل کند.
10 عنصر استراتژی کسب و کار موفق چیست؟
1. هدف استراتژیک، 2. تحلیل استراتژیک، 3. انتخاب استراتژیک، 4. انتخاب استراتژی های رشد، 5. اعمال رویکردهای چندگانه برای استراتژی، 6. مزیت رقابتی، 7. تقسیم بندی، 8. هدف گذاری، 9. موقعیت یابی، 10. اجرای استراتژی.
